Bilim, teknoloji ve toplum birbirlerini nasıl etkiler? Akademisyen, aktivist ve sanatçılar için ortak çalışma alanı olan IstanbuLab nedir?
(2 Temmuz 2019 tarihinde Açık Gazete'de yayınlanmıştır.)
Açık Bilinç’te konuklarımız Prof. Hacer Ansal ve Dr. Duygu Kaşdoğan ile konuşuyoruz.
— / —
IstanbuLab ekibi, dünyada STS diye bilinen alanı Türkiye'de temsil eden ve disiplinler ötesi araştırmalarla geliştiren akademisyenler, sanatçılar, ve aktivistlerden oluşuyor.
Bu hafta, IstanbuLab'ın kuruluşundan ve faaliyetlerinden söz edeceğiz.
Peki ama, STS nedir?
STS'nin iki farklı açılımı var:
S=Science (Bilim)
T=Technology (Teknoloji)
S=Society / Studies (Toplum veya Çalışmaları)
Yani dünyada STS adıyla faaliyet gösteren iki bağlantılı ama farklı alan var:
1. Bilim, Teknoloji, Toplum
2. Bilim ve Teknoloji Çalışmaları
— / —
Bilimsel araştırma ve teknolojik inovasyon, toplumu. kültürü, ve siyaseti nasıl etkiliyor, ve onlardan nasıl etkileniyor?
Bu soru, II. Dünya Savaşı sonrası yükselen bir ilgiyle karşılanıyor, ve STS alanlarının ikisinin de kaynağını oluşturuyor.
Kaynakları aynı olmakla birlikte, Bilim, Teknoloji, Toplum (BTT) ile Bilim ve Teknoloji Çalışmaları (BTÇ) arasında farklar var.
BTÇ'nın, bilime daha eleştirel bir yaklaşımı olduğu söylenebilir.
BTT ise, bilim ve teknolojiyle toplumsal olayların etkileşimini daha çok vurguluyor.
— / —
Geçmiş bir programda, ABD'deki ağrı kesici krizini konu etmiş ve küresel kapitalizmin güdümündeki ilaç şirketlerinde çalışan kimi bilimcilerin güç ve parayla karanlık ilişkisini ele almıştık.
Bu konu, BTT/BTÇ'nin çalışma alanlarına güzel bir örnek.
Not. Haftaya bu konuya geri döneceğiz ve @STSIstanbul'un konuğu olarak ülkemizde konferanslar vermiş olan antropolog Prof. Kaushik Sunder Rajan ile biyo-farmakoloji ve toplum alanındaki kitaplarından ve çalışmalarından söz edeceğiz.
— / —
Bilim, Teknoloji, Toplum, bilimsel bilginin kamusallaşması, sınıfsal ve ekonomik boyutu üzerinden toplumu etkilemesi gibi soruları da ele alıyor.
Toplum ve Bilim dergisinin 2018'deki bir özel sayısı (No. 144), Türkiye'deki BTT çalışmalarına ayrılmıştı.
Bu özel sayıda, konuklarımız Hacer Ansal ve Duygu Kaşdoğan'ın da yazarları arasında olduğu "Bilim, Teknoloji ve Toplum Çalışmaları’na bir giriş" başlıklı makale, bu alanın doğuşunu, gelişimini, ve Türkiye'deki faaliyetlerini özetliyor.
IstanbuLab’ın 2016'da Türkiye'de ilk kez bilimcileri, sanatçıları ve aktivistleri nasıl bir araya getirerek BTT alanının öncülüğünü yaptığının hikayesiniyse, "STS Altyapısının Yenisini Kurmak ve Eskisini Kazmak" başlıklı şu yazıda okuyabilirsiniz (İngilizce).
IstanbuLab hakkında daha fazla bilgiye ve etkinlikler listesine, STS Istanbul sitesinden ulaşmak mümkün.
— / —
Haftaya, IstanbuLab'ın konuğu olarak ülkemize gelmiş olan Şikago Üniversitesi öğretim üyesi antropolog Prof. Kaushik Rajan ile bu konuya devam edeceğiz.
Açık Bilinç'i Salı sabahları 9:30'da dinleyebilir, podcast arşivine ulaşabilirsiniz.
