Küresel iklim değişikliği ve kuraklığın etkileriyle görülen ani, yerel ve şiddetli yağışların, sel, taşkın ve heyelanlara neden olduğu Doğu Karadeniz’de yağış rejiminde değişkenlik, doğada bazı olumsuzlukları da beraberinde getiriyor
Küresel iklim değişikliği ve kuraklığın etkileriyle görülen ani, yerel ve şiddetli yağışların, sel, taşkın ve heyelanlara neden olduğu Doğu Karadeniz’de yağış rejiminde değişkenlik, doğada bazı olumsuzlukları da beraberinde getiriyor. Trabzon’un Çaykara ilçesinde, yerli-yabancı binlerce turistin uğrak yeri olan dünyaca ünlü turizm merkezi Uzungöl ile Akçaabat ilçesinde doğal güzelliğiyle öne çıkan tabiat parkı Sera Gölü, küresel iklim krizinin etkilerinden nasibini aldı. Tabiat harikası turizm göllerinde son yıllarda su seviyesi azalırken, göl tabanlarında ise kirliliğin yanında tortu taşınımı, çamur ve yosunlaşma arttı. Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, dip tarama ile yapılan iyileştirme çalışmalarının uzun vadede sürdürülebilir olmadığını belirterek, “Göller de ömürlerini tamamlarlar. Göllerin ömürlerinin tamamlanmasında üç temel faktör var; bunlardan bir tanesi göle giren sedimanların zaman içerisinde artıp, gölü sığlaştırması. Diğeri, iklim değişimine bağlı olarak buharlaşma. Bir diğer faktör de gölün kirlenmesi. Buharlaşmanın artması, kirlilik ve suyun yosunlaşması, göl içerisindeki hayatın tamamıyla yok olmasıyla göller eninde sonunda sığlaşacak ve bataklığa dönüşecektir. Trabzon’un göl turizminde iki göl öne çıkıyor; bunlardan biri Sera Gölü, diğeri de Uzungöl. Yüzyılı aşkın yaşları olan bu göller, bugün artık alarm vermeye başladı. Yani sığlaşıyor, kirleniyor ve ömürlerinin artık bitme noktasına geldiğini bize gösteriyor,” dedi. Göllerin ömürlerinin tükenmesini, iklim değişikliğiyle ilişkilendiren Prof. Dr. Bektaş, “Bu iki gölün şu anda ölüme doğru yani sonlarına doğru bir gidişatı var. Tabii ki nasıl ki insanlar ömürlerini uzatmak için birtakım önlemler alıyorsa, bu göllerin de ömürlerini uzatmak için de birtakım önlemler alıyoruz. Yani sığlaşan gölde, dolan gölde ne yapıyoruz? Zaman zaman taramayla oradaki balçıkları, kumları, çakılları çekip alıyoruz ve gölün derinleşmesine neden oluyor. Ama öte yandan setler de yapıyoruz yani uzun eksen boyunca veya derenin yan kolları boyunca birtakım setler de koyarak dereye daha fazla sedimanın girmesini önlemeye çalışıyoruz. Ancak bu iki gölün ömürlerinin hızlıca tükenmesinde ana faktör nedir derseniz, Trabzon ikliminin değişimi,” diye konuştu.
İklim değişikliği şimdiden Avrupa’daki insanların yaşamlarını ve sağlıklarını tahrip ediyor
Lancet Public Health dergisinde yayımlanan 2024 Avrupa raporu, bölge genelinde iklim değişikliği ve sağlık arasındaki bağlantıların izini sürüyor; iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini izleyen 42 göstergenin yanı sıra Avrupa’da iklim eyleminin yetersiz, gecikmiş ya da kaçırılmış fırsatlarını inceliyor. Araştırma, Barselona Süper Hesaplama Merkezi (Centro Nacional de Supercomputación BSC-CNS), Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü Vakfı (ISGlobal la Caixa) tarafından destekleniyor ve Avrupa çapında 40 diğer kurumla işbirliği içinde yürütülüyor. Araştırma bulguları, iklim değişikliğinin olumsuz sağlık etkilerinin başlangıç seviyelerine kıyasla arttığını ve çoğu etkinin daha önce bildirilen seviyeleri aştığını gösteriyor. Lancet Countdown in Europe Direktörü ve ICREA Araştırma Profesörü ve İspanya Barselona Süper Bilgisayar Merkezi Küresel Sağlık Direnci Grubu Lideri Profesör Rachel Lowe, “İklim değişikliği şimdiden Avrupa’daki insanların yaşamlarını ve sağlıklarını tahrip ediyor,” derken şöyle devam etti, “Raporumuz, sıcaklığa bağlı ölümler, yeni ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklar ve gıda ve su güvensizliği de dahil olmak üzere Avrupa genelinde iklimle bağlantılı sağlık etkilerindeki endişe verici artışlara ilişkin kanıtlar sunuyor. Avrupa’da ve tüm dünyada sağlık üzerindeki bu olumsuz etkileri sınırlandırmak için benzeri görülmemiş bir eylemin zamanı geldi.” Avrupa’da iklim değişikliği ve sağlık konusundaki kapsamlı değerlendirmenin bu ilk güncellemesi, iklim değişikliğinin halihazırda Avrupa genelinde insanların sağlığını olumsuz etkilediğini, ancak vatandaşları korumaya yönelik siyasi eylem işaretlerinin zayıf olduğunu vurguluyor. Türkiye’de böyle bir rapor bile yok eylem olsun.
Trakya’da kuraklık yaşanabilir
Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Utku Güner, Türkiye’nin önemli tarımsal üretim merkezlerinden Trakya’da iklim değişikliğine bağlı olarak gelecek yıllarda kuraklık yaşanabileceğini söyledi. Prof. Dr. Güner, iklim değişikliğinin insan hayatını olumsuz etkilemeye devam ettiğini belirtti. AA’nın haberine göre, ortalama sıcaklıkların özellikle son 70 yılda sürekli yükseldiğine dikkati çeken Güner, “Araştırmalar Trakya’da gelecek 40 - 50 yıl içerisinde sıcaklıklarda 1 derecelik bir artış olacağını ve buna bağlı kuraklık yaşanabileceğini gösteriyor. Trakya, Türkiye’nin en güzel topraklarına sahip, sulu tarım yapılabilen bir alanı,” dedi. Güner, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak için tüm alanlarda önlemlerin alınması gerektiğini dile getirirken, özellikle tarımda modern sulama teknikleriyle ciddi miktarda su tasarrufu yapılabileceğine dikkati çekti. Vahşi sulama yöntemlerinden uzaklaşılması gerektiğini belirten Güner, “Üstü açık kanallardan su akıyor, eski teknikler kullanılıyor. Damla sulama yöntemine geçilmesi gerekli. Tarımda %5’lik bir su tasarrufu evlerde kullanılan tüm su miktarına bedel durumda,” diye konuştu.
Caretta caretta kurtarıldı
İzmir'in Güzelbahçe ilçesinde fırtına nedeniyle kıyıya sürüklenen Caretta carettayı itfaiye ekipleri kurtardı. Yalı Mahallesi sahilinde kıyıya doğru sürüklenen Caretta carettayı gören yurttaşlar durumu polis ve itfaiye ekiplerine bildirdi. İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı’na bağlı arama kurtarma ve su altı ekipleri Caretta carettayı kıyıya az bir mesafe kala kurtararak çıkardı. Caretta carettanın olay yerinde yapılan kontrollerinin ardından Sasalı'da bulunan Doğal Yaşam Parkı'na götürüldüğü öğrenildi.
