Yapay zekayı unutun - biraz insan zekasına ihtiyacımız var.
Şimdi işin özüne geliyoruz.
Dün Dünya Meteoroloji Örgütü 2023 yılını insanlık tarihinin en sıcak yılı olarak resmen onayladı. Gezegenimizdeki tüm dergi ve internet sitelerinde baş haber olması gereken bu gelişmeyi burada kayda geçirmek istiyorum:
WMO Genel Sekreteri Andrea Celeste Saulo, örgütün artık 'dünyaya kırmızı alarm verdiğini' söyledi.
Rapor, geçen yıl dünya yüzeyine yakın sıcaklıkların, insanların endüstriyel ölçekte doğayı tahrip etmeye ve büyük miktarlarda kömür, petrol ve gaz yakmaya başladığı 1800'lerin sonlarına göre 1.45 °C daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Geçen yılki artış o kadar korkutucuydu ki NASA'dan Gavin Schmidt - NASA'nın iklim kayıtlarını tutan Jim Hansen'in varisi - bu hafta Nature dergisinde bunun olabilecek en derin sonuçlara yol açacağını yazdı. Lütfen Schmidt'in sözlerini yavaş ve dikkatli bir şekilde okuyun:
"Bu durum, ısınan bir gezegenin iklim sisteminin işleyişini bilim insanlarının tahmin ettiğinden çok daha kısa bir süre içinde temelden değiştirdiği anlamına gelebilir. Ayrıca, geçmiş olaylara dayanan istatistiksel çıkarımların düşündüğümüzden daha güvenilmez olduğu anlamına da gelebilir ve kuraklık ve yağış modellerinin mevsimsel tahminlerine daha fazla belirsizlik katabilir.
Dünya ikliminin büyük bir kısmı, deniz ve atmosferik akıntılar tarafından beslenen ve telekonneksiyonlar olarak bilinen karmaşık, uzun mesafeli bağlantılar tarafından yönlendirilmektedir. Bu bağlantıların davranışları değişkenlik gösteriyor veya önceki gözlemlerden belirgin bir şekilde farklılaşıyorsa, bu tür değişiklikleri gerçek zamanlı olarak bilmemiz gerekir."
Şimdi de aynı dikkatle, geçen hafta CERAWeek olarak bilinen yıllık hidrokarbon festivali için Houston'da bulunan dünyanın en büyük petrol üreticisi Saudi Aramco'nun CEO'sunun sözlerini okuyun:
"Petrol ve doğalgazı aşamalı olarak ortadan kaldırma hayalinden vazgeçmeli ve bunun yerine gerçekçi talep beklentilerini yansıtacak şekilde yatırımlar yapmalıyız."
Yani, Dünya Meteoroloji Örgütü'nün 'kırmızı alarm' raporunda 'tek umut ışığı' olarak nitelendirdiği, yenilenebilir enerji kurulumlarının geçen yıl %50 arttığı gerçeğinden vazgeçmek istiyorlar.
Belli ki savaşı yalnız yürütmüyorlar. Fosil yakıt endüstrisi - Exxon CEO'su Darren Woods'un yararlı bir şekilde açıkladığı gibi - 'ortalamanın üzerinde kâr' getirmeyeceği gerekçesiyle yeşil olan her şeyi saptırmak için topyekûn bir mücadele içinde. Çok sayıda müttefikleri var: Donald Trump'ın geçen hafta 'kan banyosu' tehdidini herkes not etti ancak gazabının asıl hedefini fark edenler pek fazla değil: Elektrikli araçlar. Biden yönetimi, Houston konferansındaki söylemleri dinledikten sonra, bugün açık ve ciddi bir şekilde elektrikli araçları destekledi ve iklim mücadelesinde çok önemli bir teknolojinin hızla büyümesini teşvik etmeyi hedefleyen yeni kurallar açıkladı. Ancak Times'ın haberine göre, bu durum elbette beklenen tepkiyi doğurmakta gecikmedi.
Bir lobi kuruluşu olan Amerikan Akaryakıt ve Petrokimya Üreticileri, Pennsylvania, Michigan, Wisconsin, Nevada ve Arizona'nın yanı sıra Ohio, Montana ve Washington D.C. pazarında, yanlış olarak 'Biden'ın otomatik araba yasağı' diye nitelediği girişime karşı milyonlarca dolarlık bir reklam, telefon ve kısa mesaj kampanyası başlattığını söyledi.
Öyle görünüyor ki iklim krizi bu seçim kampanyasının önemli bir parçası olacak. Kasım ayındaki seçimin sonucu, Amerikalıların şimdiye kadar dünyanın içine girdiği en büyük kriz karşısında şu küçük değişikliği bile yapmayı hayal edip edemeyeceklerine bağlı olabilir: Bir arabanın benzin deposunu bir aküyle değiştirmek. Bu çok şey istemek gibi mi görünüyor?
Bu, elbette iklim krizini çözmeyecek, onu hiçbir şey çözemez. Ancak yeşil enerjiye doğru ivmeyi hızlandırmak, insanların seyahat ve diğer her türlü tüketim taleplerini kısmaya isteksiz göründüğü bir dünyada atılması mümkün bir adım.
Yapay zekanın enerji üzerindeki etkilerinin netleşmeye başlarken, geçen hafta durmadan artan tüketim talebi konusunda gerçekten iç karartıcı bir dizi istatistik daha ortaya çıktı. İşte Bloomberg'in bugün erken saatlerde bildirdiği haber:
"NextEra Energy Inc. şirketinin CEO'su John Ketchum katılımcılara, yıllardır nispeten sabit seyreden ABD elektrik talebinin önümüzdeki beş yıl içinde %81 oranında artabileceğini söyledi. ABD'nin en büyük doğal gaz arama şirketi EQT Corp. başkanı Toby Rice, yapay zekanın 2030'a kadar yurt içinde hanelerdekinden yapay zeka havarisi Sam Altman'ın bile bu yıl Davos'ta açıkladığı gibi, "Bence bu teknolojinin ne kadar enerji tüketeceğini tam anlamış değiliz," dedi ve devam etti, "Çığır açıcı bir atılım yapmadan bu ihtiyaçların nasıl karşılanabileceğini göremiyorum. Evet, füzyona, çok daha ucuz güneş enerjisi depolamaya ihtiyacımız var ya da büyük ölçekte bunlara benzer şeylere ihtiyacımız var."
Gerçek şu ki, yenilenebilir enerjiyi bu tür bir ekstra talebin gerektirdiği hızda inşa etmemizin yolu yok. Zaten yaptığımız şeylere güç sağlamak, araba sürmek ve evleri ısıtmak için teknik ve politik olarak mümkün olanın sınırında olacak. Dolayısıyla, rasyonel bir dünyada, acil bir durumla karşı karşıya kaldığımızda, yapay zekayı ölçeklendirmeyi şimdilik erteleyeceğiz. İşin ironik yanı, yapay zekanın iklim değişikliğini çözmeye yardımcı olacak bir araçmış gibi lanse edilmesidir. Ancak ihtiyacımız olan araçlara sahibiz; bildiğimiz zekamızla ucuz güneş panellerini keşfettik. Eşimin yetenekli teknolojik yardımıyla Anthropic'in yapay zeka robotu Claude'dan yorum yapmasını istedim. Claude'un sesinin bir reklamcıya ne kadar çok benzediği şaşırtıcıydı, 'sorumlu yapay zekanın çevresel sorunların çözümünün bir parçası olabileceği' hakkında bir sürü jargon dolu saçmalık söyledikten sonra, ne kadar enerji kullandığı hakkında hiçbir fikri olmadığını kabul ettikten sonra devam etti, "Genel olarak, benim gibi büyük dil modellerinin elektrik kullanımı çevresel açıdan önemli bir husustur ancak kesin miktarı ölçmek için erişimim olmayan ek bilgiler gerekir."
Her neyse, ihtiyacımız olan şey daha fazla zeka değil. İnsan deneyindeki bu sıkışma noktasında bize rehberlik edecek daha fazla bilgeliğe ihtiyacımız var. En azından acil durum geçene kadar bazı şeylere hayır diyebilme bilgeliği de buna dahil.
* Bill McKibben'ın 'How Not to Act in an Emergency' adlı makalesinden çevrilmiştir.
