Bu yazımın konusu, üç farklı ülkeden, üç farklı kültürün ve üç sanatçının bir araya geldiği bir proje. Bu projede Madagaskar, Mali ve Fas'tan üç sanatçı bir araya gelerek, dinleyeni duyulmamış ses sentezlerine sürüklüyor. Mali'den Ballake Sissoko 21-telli yöresel kora, Madagaskarlı Ragery 20 telli valiha, Faslı Driss El Maloumi ise ud çalıyor ve ortaya perküsyonsuz bir yaylılar oluşumu çıkıyor. Sadece yaylıların oluşturduğu bu grup bir ahenk içerisinde bütünlük yakalıyor. Sanatçılar dinleyenlerini etkilemekten öte onlarla bir bağ kuruyor ve bunu yaparken kendi aralarında kurdukları bağdan güç alıyorlar.
Perküsyonsuz bir müzik yaratmak oldukça zor, zira vurmalı çalgılar ritmi ve müziğin sınırlarını belirliyor. Ancak dünyanın üç farklı köşesinden gelen bu üç sanatçı, son zamanlarda üretilen en heyecan verici yaylı enstrumantel albüme imza atmış. Üç sanatçı, aralarındaki ahengle kusursuz ritimler yakalayarak "3MA" adlı albüme yansıtmışlar. Ritmik, melodik, nefes alan albüm her müzikseverin dikkatini çekebilecek kalitede ve geniş bir yelpazeye hitap ediyor.
Görünürde üç enstrüman arasında pek bir fark yok. Valiha uzun bir bambu kütüğünden yapılan 21 telli bir enstrüman ve ustası Rajery'nin parmaklarında enfes melodilere kâdir. Rajery şu ana kadar valihanın geniş ses skalasını yansıtan eşsiz solo albümler üretti. Kora ise Mali'nin en meşhur geleneksel enstrümanı. Bu 21 telli enstrüman valiha kadar uzun boylu olmasa bile, Ballake Sissoko gibi bir ustanın parmaklarında çok daha derin ve ritmik melodileri seslendiriyor. Albümde bize en tanıdık enstrüman olan 11 telli ud, albümde bütünleyici bir katalizör özelliğine sahip. Diğer iki sanatçıya kıyasla uluslararası platformda daha az tanınan Faslı Driss El Maloumi, albümün derinliklerine indikçe bu enstrümanın ustası olduğunu kanıtlıyor.
Karmaşıklıktan tamamıyla sıyrılmış olan "3MA" tam bir demokratik yapıya sahip. Her enstrüman için eşit bir görev dağılımı yapılmış. İki enstrüman arka planda dalgalanan, bas temalı ritmik bir atmosfer yaratırken, üçüncü enstrüman bir ton üstlerinde doğaçlama yapıyor. Parçadan parçaya bu görev dağılımı değişiyor ve her enstrümana hakkıyla ön plana çıkma imkânı veriliyor.
"Anfass" adlı parça ile açılan albüm, kora ve ud öncülüğünde, dinleyeni hüzün dolu sade sözler ve sakin ritimler içeren 'Awal' adlı parçaya geçiyor Aralarındaki coğrafi uzaklıklara rağmen, söz konusu üç enstrümanın yarattığı bütünlük inanılmaz. Albümde, udun zengin tınısından, koranın sihirli çevreleyici gücüne ve valihanın narin, ince ritimlerine kadar, her üç enstrümanın da farklılıklarına şahit oluyorsunuz. Albümün asıl yüreği ise dördüncü parça "Kouroukanfouga" ile sekizinci parça "Toufoula" arasında. Bu beş parça tam olarak sanatçıların ne yapmak ve paylaşmak istediklerini gösteren bir yapboz niteliğinde. Ülkemizde satışa çıkıp çıkmayacağı kesin olmayan "3MA" yoğun bir ritm çeşitliliği içinde virtüözlüğün ön plana çıktığı, müzikte eşitliği mükemmel bir şekilde duyabildiğimiz bir albüm.
