15 Şubat 2019 Cuma önemli bir gün. Eylem günü. Hafta sonu Britanya’da toplu grev. Britanya saatiyle 11:00 ile 14:00 arasında okul asma eylemi var.
Birleşik Krallık topraklarında yaşayan binlerce, hatta belki de onbinlerce genç insan ve çocuk, artık iyice kapıya dayanmış ve geleceklerini tümden tehlikeye sokmuş olduğunu düşündükleri iklim yıkımına karşı isyan bayrağını dalgalandıracaklar.
İsyan iklime karşı değil tabii – siyasetçilerin ve toplumu yönetenlerin âtıl ve lâkayıt tavrına karşı. İlkokul, ortaokul ve lise öğrencileri, gezegen tarihinin en büyük felaketinin geldiğini söyleyen tüm raporlara zerrece aldırmayan ve bu konuda en ufak tedbir almayı aklına bile getirmeyen 'Kraliçe’nin hükümeti'ni protesto etmek için topluca okul kırma eylemine girişiyorlar.
Guardian’ın yazdığına göre adanın en kuzey/kuzeybatısındaki İskoçya dağlarının eteğinde yer alan 'Fort William' yerleşiminden tutun, en güney/güneydoğusunda İngiltere sahilindeki 'Hastings' adlı şirin balıkçı kasabasına kadar Kraliçe’nin topraklarının hemen her yerinde, 50’den fazla şehir ve kasabada grev yapılacağı resmen yetkililere bildirilmiş. Dahası, ilan edilen eylemlerin sayısı her gün artarken, yerleşik kurumlardan ciddi destek geliyor.
Bu olayın, Britanya tarihinin uzun zamandan beri gördüğü en etkili sokak hareketlerinden biri, belki de birincisi olması kuvvetle muhtemel. Hareket, Vakayinamelerde sık sık yer verdiğimiz iklim adaleti hareketinin bir parçası.
Hatırlanacağı üzere, geçen Ağustos’ta 15 yaşındaki İsveçli ortaokul öğrencisi Greta Thunberg – ya da Vakanüvisiniz hakirin naçizane adlandırmasıyla 'Grevci Greta' – İsveç Meclis binasının ana kapısı önünde tek başına oturma eylemine girişmişti. O gün bugündür Avrupa’dan Avustralya’ya kadar uzanan muazzam bir coğrafyada 270 ayrı şehir ve kasabada okul kırma grevleri sürüp gitmekte. Sayıları kimi zaman 130 bine ulaşan kitle gösterileri yapıldığı olmuştu. Dünyada halen her hafta ortalama 70 öğrenci grev yapıyor.
Salı günü, ülkenin okul müdürlerini, başöğretmenlerini ve diğer yöneticilerini temsil eden Birleşik Krallık Ulusal Başöğretmenler Derneği, iklim grevine giden öğrencilere destek çıkan bir açıklama yayınladı. Birliğin sözcüsü “İnsanlar eyleme hazırlandıklarında toplum sıçrama yapar” dedi. “Daha büyük yaştaki öğrenciler bilgiye dayalı bir karar aldıklarında, bu alkışlanması gereken bir şeydir.”
Öğretmenlerden sonra Çarşamba günü de grevci gençlere önemli bir destek akademisyenlerinden geldi. Dünyanın en eski ve saygın üniversitelerinden Oxford, Cambridge, King’s College London da aralarında olmak üzere ülkenin pek çok seçkin üniversitesine mensup 200’den fazla akademisyenin Guardian gazetesine gönderdikleri açık mektup, “İklim için okul grevine giden çocukların cesur duruşuna destek veriyoruz” başlığını taşıyordu. Haberin alt başlığı da şöyleydi: “224 Akademisyen, 'Greta Thunberg ve diğer grevci çocukların soylu eylemlerinden cesaret alan çocuklarımızın seslerini yükseltmesi bize de esin kaynağı oluyor' dedi.”
Akademisyenlerin grevci çocuklara yazdığı bu destek ve dayanışma mektubu şöyle:
"Biz, aşağıda imzası olan akademisyenler, 15 Şubat günü okul iklim grevine gidecek olan çocuklarla ve gezegenin geleceği için tavır alan herkesle dayanışma içinde olduğumuzu bildiririz.
Nelson Mandela bir keresinde şöyle demişti: 'Çocuklarımız, sahip olabileceğimiz en büyük hazinedir. Onlar bizim geleceğimizdir. Onları istismar edenler toplumumuzun dokusunu parçalamakta, ülkemizi zayıflatmaktadır.' Bizce, insanların gezegeni istismarı da, en gerçek anlamıyla çocuk istismarının ta kendisidir.
Bu gazetede daha önce başka akademisyen arkadaşlarımızla birlikte yazdığımız gibi... İklim değişikliğinin bilimsel kanıtları apaçık ortada. Meteoroloji Ofisi’nin de doğruladığı üzere, 2018 yazı İngiltere için kayıtlara geçmiş en sıcak yaz oldu. Sıcak dalgası Avrupa’nın her tarafında tarım ürünleri üzerinde negatif etki yaptı: buğday ve patates hasadını dörtte bir oranında azalttı, bu da yiyecek fiyatlarını yükseltti. Avustralya da aynı şekilde 'kayıtlara geçmiş en sıcak' hava olaylarını yaşamakta. Dünyanın dört bir yanında yurttaşların bildiği ve tanıklık edeceği üzere, bunlar gibi pek çok rahatsız edici örnek verilebilir. Doğa olmadan çocuklarımızı yetiştirmemiz imkânsızdır.
Kuzey Kutbu’nda deniz buzlarını hızla kaybetmekteyiz. Okyanusların ısınması, toprakların üzerindeki buzların erimesi ve bunun sonucu olarak olarak deniz seviyelerinin yükselmesi sahillerimizi tehlikeye sokacak. 2018’de Avrupa Kuraklık Gözlemevi İskoçya’da, İrlanda’da ve kuzey Avrupa’nın büyük bölümünde toprak nemin de büyük bir azalmaya işaret etti. Bu durumsa orman yangınları riskini artırmakta, 2018 yazında İngiltere’nin birçok yerinde gördüğümüz yangınlara sebep olmaktadır. Canlıların hayatı için doğrudan tehdit unsuru olmanın yanı sıra yangınlar toksik duman çıkarmakta, bu da genç yaşlı herkes için önemli bir sağlık riski yaratmaktadır. Sir David Attenborough yakın zaman önce hepimizi şöyle uyardı: 'Eğer harekete geçmezsek medeniyetlerimizin çöküşü ve doğal dünyanın büyük bölümünün yokoluşu ufukta belirmiş durumda.' Birçok diğer örgüt, örneğin Yokoluş İsyanı (Extinction Rebellion), ekoloji krizine kamuoyunun dikkatini çekmek için faaliyet yürütüyor.
İşte bu trajik ve vahim olayları aklımızda tutarak, öğrencilere tam desteğimizi sunuyoruz. Bazıları pekala geleceğin akademisyenleri olmak isteyebilecek olan bu öğrenciler büyük bir cesaret gösteriyor ve Birleşik Krallık hükümetinin iklim için harekete geçmesi talebiyle 15 Şubat’ta greve gitmeyi planlıyorlar. Orantılı ve âcil tedbir eylemleri alınmaması halinde kendilerine miras bırakacağımız gelecek hakkında öfkelenmekte yerden göğe hakları var. Greta Thunberg ve diğer grevci çocukların soylu eylemlerinden cesaret alan çocuklarımızın seslerini yükseltmesi bize de esin kaynağı oluyor.”
***
Vakayiname iklim için grev hareketlerini dünyanın dört bir yanında takip edip size ulaştırmaya devam edecek.
Çeviren: Ömer Madra
