İki hafta geride kaldı. Yıllarca sürüyor gibi gelen saniyelerle dolup taşan iki çileli hafta. Şok,
panik, hayal kırıklığı, öfke ve kahır, ama aynı zamanda sayısız cesur insanın olağanüstü empati ve dayanışma örgütlenmesinin yarattığı umut dalgası, bu iki hafta boyunca biz milyonların duygularını tarif etmek için aklımıza gelen ilk kelimeler. Bir de tabii sabır ve dirayeti eklemek gerek buna. Dört bir yandan işitilmeyi bekleyen binlerce müthiş insan(lık) hikâyesi var enkaz – çöküntü - yıkıntı alanlarında.
Deprem sabahı yayına başladığımız günden beri bize rehberlik eden tüm seslere kulak verme ve alan açma gayretimiz baki. 1999 Gölcük Depremi’nin ardından yayına geçen Altın Saatler programı, 6 Şubat Depremi’nin yıkımını idrak etmeye çalıştığımız bugünlerde 1200'üncü bölümüne ulaştı. Türkiye ve Suriye’de muazzam genişlikte bir coğrafyaya yayılan krizin bütün veçhelerini ortaya koymak gayretiyle yayınımızı sürdürüyoruz.
Deprem özel yayınının ikinci haftasında radyo dalgalarımızdan duyduklarımız şöyleydi: Haftanın ilk Açık Gazete’sinde, sahada bulunan programcımız, yazar Tuğba Tekerek, Gaziantep'ten son haberleri aktardı, bölgedeki büyük mülteci topluluğuna uygulanan ayrımcı politikalara değindi. Ardından İstanbul Tabip Odası (İTO) Başkanı Prof. Dr. Nergis Erdoğan’a bağlanıp İTO’nun 9 Şubat’ta yaptığı basın açıklamasını ve bölgedeki sağlık hizmetlerinin durumunu konuştuk. Yurttaşlık Derneği Genel Koordinatörü Emel Kurma da Antakya’daki son durumu ve bölgeye dair tespitlerini yine Açık Gazete dinleyicilerine aktardı. Ali Bilge’yle
Ekonomi Politik’te depremin ardından vatandaşlardan yükselen seslere kulak verdik.
Açık Dergi’de ise gazeteci ve belgeselci Murat Utku’dan İskenderun’da kurulan kriz merkezinin ve sahra hastanesinin son durumuna ilişkin değerlendirmelerini dinleyip, depremin ardından ortaya çıkabilecek krizlerle ilgili yorumlarını aldık. Ertesi gün Afet Çocuk Sivil Koordinasyon Ekibi üyelerinden Zeynep Kılıç’la afetin ardından deprem bölgesinde refakatsiz kalan çocukları ve deprem iletişiminde çocuk temsilinin durumunu değerlendirdik.
Bu sırada Hariçten Sanat’ta, güncel sanat başta olmak üzere pek çok alanda yurtiçi ve yurtdışından dayanışma, yardımlaşma haberlerine kulak verirken, Bağımsızlar’da Kahramanmaraş depreminin ardından hızla kurulan Sanatla Dayanışma adlı oluşumu, onun kuruluş sürecini ve hedeflerini konuştuk.
Alper Tolga Akkuş ile Ekin Alankuş Sakat Muhabbet’te, deprem sırasında sakat olmayı, deprem nedeniyle sakat kalmayı ve deprem sonrasında sakatların yararlanılabileceği psikolojik yardımları konuşurken; Gaziantep Kırkayak Kültür Derneği'nden Kemal Vural Tarlan bölgedeki çalışmalar ve son durum hakkında bilgi vermek üzere Altın Saatler’in konuğu oldu.
Altın Saatler’de yüksek ve sismik izolasyonlu binalar konusunda uzman inşaat yüksek mühendisi Ömer Ülker, Pazarcık ve Kahramanmaraş’taki yapılara ve depremin ardından bunların durumuna dair gözlemlerini paylaştı. Ardından Gaziantep'te ön hasar tespiti çalışmalarında yer alan Prof. Dr. Alper İlki, bölgedeki yapıların durumuyla ilgili bilgi verdi. Murat Sungur Bursa’yla Kahramanmaraş depremleri ile 1999 Gölcük ve Düzce depremlerini yıkıcı etkileri açısından karşılaştırdık.
Uzaktan eğitime geçilmesi yolunda tepeden gelen karar ülke çapında tartışmalara yol açarken Prof. Dr. Lale Akarun Açık Gazete’de, yurtların depremzedelerin kalması için uygun olmadığını, çevrimiçi eğitimin öğrenciler açısından verimsizliğini ve Gölcük depremi sonrasında prefabrike dersliklerde eğitime başlayan üniversitelerin deprem bölgesinde toplumsal toparlanmada oynadığı önemli rolü anlattı.
Yine Açık Gazete’nin konuğu olan gazeteci İrfan Aktan ise saha gözlemlerine dayanarak deprem bölgesindeki köylerin durumunu ve ırkçı söylemlerin etkilerini paylaştı. Ufuk Turu’nun gündeminde ise, ağırlıklı olarak, yurtdışından gelen arama kurtarma ekiplerinin durum değerlendirmesi ve deprem sonrası organizasyon süreci vardı.
Açık Dergi’de son olarak Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları (KLİMİK) Derneği
Deprem Koordinasyon Kurulu’nun deprem bölgesindeki incelemelerinin ardından açıkladığı rapora kulak verdik, konuğumuz Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz idi.
Haftanın son Açık Gazete’sinde ise önce Şehir Plancılar Odası İstanbul Şube Başkanı Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu’yla 6 Şubat Depremi’nin gelecek İstanbul Depremi açısından yansımalarına göz atarken, Sığınmacı Hakları Platformu sözcüsü Taha Elgazi ile Türkiye’de depremden etkilenen göçmenlerin durumunu ve depremin Suriye’nin kuzeyindeki etkisini aktarmaya çalıştık. Son olarak Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni ve Radyo Agos programcısı Yetvart Danzikyan yayına katıldı ve deprem sonrası değişen Ermenistan Türkiye ilişkileri üzerine konuştu. Açık Gazete’nin köşelerinden Burcu Biçer'le Spor Gündemi'nde ise; depremin spora ve spor medyasına etkisi, ulusal ve uluslararası dayanışmanın örnekleri, yardım çağrıları ve bağış kampanyaları hakkında bilgi verdi.
Radyo sesleri
- Bekir Ağırdır’la Bize Yeni Bir Söz Lazım’da son üç yılın yarattığı travma üzerine konuşuyoruz.
- Hikâyenin Her Hâli'nde Ayşe Gül Altınay ve Esin Düzel, KAMER’den Nebahat Akkoç'la depremin açtığı yaraları ve dayanışmanın dönüştüren, iyileştiren hâllerini konuştu.
- Diğerkâm’da İhtiyaç Haritası’ndan Mert Fırat’la depremin ardından, bugünden sonra yapılması gerekenler üzerine konuştuk.
- Hukuk Güvenliği’nde Avukat Ergin Cinmen’le hukuk ve deprem ilişkisi, OHAL kararının eleştirisi ve depremin önümüzdeki seçim sürecine olası etkisini konuştuk.
- Ahşaptan Betona, Mecidiyeden Jetona’da İstanbul’un tarihî depremlerini konuştuk.
Altın Saatler Deprem Özel yayınlarında:
- Sivil toplum aktivisti ve Açık Radyo programcısı İbrahim Betil'le depremin ardından çocuklar için eğitimin olması gereken özelliklerini konuştuk.
- Hayata Destek Derneği Yönetim Kurulu üyesi Alper Buluş ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Genel Sekreteri, KESK Merkez Kriz Masası Koordinatörü Şenol Köksal’ı,
- Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya, Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Dr. Elif Turan, yazar Nurcan Baysal ve Yurttaşlık Derneği Koordinatörü Emel Kurma’yı konuk ettik.
- ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve Yapı ve Deprem Mühendisliği Laboratuvarı yöneticisi Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu ile deprem bölgelerindeki yapıların durumuna ilişkin bilgileri ele aldık.
- İnşaat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu 2. Başkanı Nusret Suna’yla Oda’nın çalışmalarını, binaların depreme dayanıklılığının araştırılması ve acilen yapılması gerekenleri konuştuk.
- Fethiye Erbil, Prof. Dr. Haluk Levent ve Dr. İsmail Başöz’le, Haluk Levent'in “Deprem, Barınma Krizi ve Sivil Toplum” başlıklı yazısı üzerine konuştuk.
- Meteoroloji Yüksek Mühendisi Gökhan Abur ve Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Ferudun Çelikmen de Altın Saatlerin konuğu oldu.
Haftanın Sözü
Artık kamu ihalelerini kime nasıl paylaştıracağımızı konuşmayalım. Başta İstanbul olmak üzere kentlerimizi nasıl planlayacağımızı da konuşmayalım, hayata geçirelim. 1999 depreminden beri yapılacak olanlar belli. Tek eksiğimiz bunları hayata geçirmek.
— İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi ve Şehir Plancılar Odası İstanbul Şube Başkanı Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu’nun beklenen İstanbul depremi için söylediği sözler.
Haftanın Karikatürü
“Carlos Alberto Da Costa Amorim; Brezilya’dan gelen dayanışma karikatüründe enkaz yığının, beton ve demir parçalarının ortasından çıkarak yeşeren minik bir dal göndermiş bize. Bir zeytin dalı olsa gerek… Yapraklarından birinde ise hope, yani umut yazılı. Amorim: ‘Enseyi karartmayacağız. Umudu yitirmeyeceğiz.’diyor.”
— İzel Rozental, birçok farklı çalışma arasından 13 Şubat 2023 haftası için seçilen karikatürü anlatıyor.
Açık Radyo Podcast
Okuma Önerileri (Öte yandan)
Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizler
- UNESCO tarafından paylaşılan, 12. Dünya Radyo Günü için kaleme alınmış Radyo ve Barış başlıklı metni sizlerle paylaşıyoruz.
- Dr. Canan Özbey Gül tarafından Antep ve Maraş ikiz depremleri üzerine, 12.02.2023 tarihinde kaleme alınan Felaketin Sembolleri başlıklı yazıyı sizlerle paylaşıyoruz.
- Gazeteci Faik Bulut, Independent Türkçe’deki yazısında afet ve krizlerde yerel güçlerle işbirliği, dayanışma pratikleri ve toplumsal yapılanmanın önemi tarihsel örneklerle birlikte anlatıyor.
- Ayşen Gür, #Tarih’deki yazısında felaket dönemlerinde ortaya çıkan Yahudileri, cadıları ve farklı etnik grupları hedef gösterme davranışlarına odaklanıyor ve 1923 yılında 110 bin kişinin öldüğü Tokyo depremi sonrası Tokyo’daki Korelilere yönelik ırkçı söylemlerin yol açtığı pogromu anlatıyor.
- Alman araştırmacıların 2022 raporu gündem oldu. Rapora göre, Türkiye depreme dayanıklılıkta "ancak vasat bir puana ulaşabiliyor"
- The Guardian yazarları Ruth Michaelson ve Deniz Barış Narlı Türkiye’nin modern zamanlarındaki en büyük felakete yol açan depremlerin ekonomik, sosyal, siyasi çöküş hikâyesini Antakya’da tek bir lüks sitenin yerle bir olmasını mükemmelen özetleyen bir haber yazısı ile anlatıyorlar.
- T24 yazarı Eray Görgülü, TBMM Deprem Araştırma Komisyonu’nun 23 yıl önce depreme karşı önemli uyarılarda bulunduğu raporu ortaya çıkardı.
- Depremlerde pisti kırılan Hatay Havalimanı’nın bilirkişi raporlarına, mahkeme kararlarına ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın karşı görüşüne rağmen yapıldığı ortaya çıktı.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, depremin vurduğu yerlerden Hatay'ın İskenderun ilçesinde bazı mahallelere ilişkin “riskli alan”dan çıkarma kararı ortaya çıktı.
- CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 10 ilde depremzedelerin ve üniversite öğrencilerinin nasıl oy kullanacağını açıkladı.
- Deprem bölgesini dolaşan Murat Sabuncu, İskenderun’dan notlarında “Alanda kızgınlık artıyor, başta Suriyeliler olmak üzere kimseyi hedef hâline getirmeyin” diyor.
- 107 yurttaşın imzaladığı göçmenlerle dayanışma metni açıklandı.
- Urfa’da dünyanın tek doğal akvaryumu olarak bilinen tarihi Balıklıgöl’ün suyu, depremin ardından çamur rengini aldı.
- İstanbul'da denizin çekildiğine dair haberlerin deprem paniği yaratması üzerine Kandilli Rasathanesi, söz konusu olayın olası bir depremin habercisi olmadığını belirtti ve "Basınç farkından kaynaklı meteorolojik bir olaydır" açıklaması yaptı.
- Deprem bölgesindeki ekolojik tahribatı incelemek üzere yola çıkan Ekoloji Afet Grubu, Adıyaman'da kaldırılan enkazların Atatürk Barajı'nı bekleyen dere yataklarına boşaltıldığını tespit etti.
- Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin Suriye temsilcisi ülkede 5 milyondan fazla kişinin depremden sonra evsiz kalmış olabileceğini duyurdu.
- Afrin ilçesine bağlı Cinderes beldesini ziyaret eden Washington Post muhabiri, "Ülkenin bu unutulmuş kesiminde hiçbir uluslararası yardım görevlisi yoktu" ifadelerini kullandı.
Açık Gazete ekibinin önerdiği özel makale ve analizlerin tamamını incelemek için bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
* 2000'de, 1999 depremin birinci yılında radyomuzda yayınlanan "Yer Yarıldı İçine Girdik: Bir Felaketin Ardından" adlı kayıttan bir kesit.
Yaşadığımız felaketin ardından uzmanlarla, alandan gazetecilerle yaptığımız programların yazılı olarak internet sitemize girmesini sağlayan Abdullah, Bircan, Burcu, Cüneyt, Demet, Didem, Esin, Hasan, İdil, İlksen, İsmail, Melis, Meral, Nazlı, Nur, Melis, Özge, Raife, Sıla, Sona ve Yasemin’e teşekkür ederiz.
Henüz abone değilseniz, Açık Bülten’i düzenli olarak takip etmek için buraya tıklayabilirsiniz!
