Mayıs 2014'te Açık Radyo'daki konu ve konuklarımızdan bazıları şöyleydi:
Açık Gazete’de:
Profesör Harvey Weiss ile Mezopotamya coğrafyasının geçmişinde ve şimdiki zamanındaki kuraklıklar üzerinden durum bir değerlendirmesi yaptık.
Bülent Müftüoğlu ile Gezi Parkı prostestoların 1. yıldönümde Gezi Parkı eylemeleri ve sonrasına dair konuştuk.
Ali Rıza Tiryaki ile Soma'da meydana gelen maden faciasının nedenleri ve sonuçları üzerinde durduk.
Dr. Ahmet Altun ile Soma'lı maden işçilerin çalışma şartlarını konuştuk.
Prof. Hakan Gürvit ve Yrd. Doç. Yasemin Keskin ile Türkiye'de beyin bilimlerinin durumunu ve 12. Ulusal Sinirbilim Kongresi konuştuk.
Türkiye Mukim Koordinatörü ve BM Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Mukim Temsilcisi Kamal Malhotra ile iklim değişikliği ekseninde dünyanın gidişatını konuştuk.
Açık Gazete’nin köşelerinden:
Ekonomi Politik’te:
Ali Bilge’yle iktidar partisinin dayatmaya çalıştığı demokrasi dışı düzeni, iktidar partisinin liderinin çatışmayı körükleyici üslubu, Roboski, Soma, Reyhanlı, Okmeydanı gibi doğrudan hükümetin sorumluluğunda olan konularda sarfedilen insafsız sözlerini ve Soma ile bir kez daha önümüze serilen, 80’den beri uygulanan ve AKP iktidarı ile iyice gemi azıya alan neoliberal politikaların, emek politakılarının neden olduğu faciayı konuştuk.
Meo Voto’da:
Mithat Sancar’la Soma'daki maden faciasını iş güvenliği, denetimsizlik, ihmaller, kâr hırsı, sermaye ve iş güvenliği politikaları, işverenin sorumlulukları, devletin görevleri, iktidarın savunma refleksi vs. gibi pek çok açıdan ele aldık.
Ufuk Turu’nda:
Ahmet İnsel’le, Soma maden faciasının ardından, sermaye ve iktidarın kâr ve rant ilişkilerini, Soma'daki insanlık dışı çalışma koşullarını, işveren ve devletin ortak sorumluluğundaki güvenlik tedbirlerinde yapılan büyük ihmalleri, maliyeti düşürmek adına hiçe sayılan işçi haklarını, iktidarın ve bizzat Başbakan’ın savunma refleksini ve üstüne üstlük vatandaşına yönelttiği ölçüsüz öfkesini Soma’nın bize açıkça gösterdiği haliyle konuştuk.
Açık Dergi’de:
Tarih Vakfı’nın öncülüğünde oluşturulan Kültürel Mirası İzleme Platformu'nun, Türkiye'nin önde gelen akademisyenleriyle birlikte, yıllar sonra yeniden alevlenen Ayasofya Müzesi’nin ibadete açılması tartışmaları üzerine başlattığı “Ayasofya müze olarak kalmalıdır” imza kampanyasını tanıtmak ve konunun kamuoyunda çok yönlü tartışılmasına zemin oluşturmak için düzenlediği panelin ve basın toplantısının ses kaydınına kulak verdik.
“Öğrenilmiş Çaresizlik: Otorite İtaat ve Kontrol Üzerine” başlıklı serginin küratörü Işın Önol’la öğrenilmiş çaresizlik kavramı ve serginin üzerine inşa edildiği “çaresizlik öğrenisini kırmak mümkün müdür” sorusu etrafında sohbet ettik.
Boğaziçi Chronicles'ın konuğu olarak İstanbul'da bulunan Lübnanlı sanatçı Akram Zaatari’yle, kurucusu olduğu Arab Image Foundation, Aralık'ta Salt'ta gösterilecek olan "Letter to a Refusing Piilot" yerleştirmesini ve Osman Hamdi'nin Lübnan'dan Türkiye'ye getirdiği İskender Lahdi'ni konuştuk.
Çiğdem Mater’le, ekibin “kadınlar tarafından yapılacak ve kadınları anlatacak sade bir hikâye” olarak tanımladığı Toz Bezi filmini konuştuk. Yönetmenliğini Ahu Öztürk’ün yapacağı ve üzerinde 3 yıldır çalışılan Toz Bezi şehre tutunmaya çalışan iki kadına dair bir hikâye anlatıyor. Filmin gerçekleşebilmesi için maddi desteğe ihtiyacı var ve bu desteği de kitle fonlaması ile arıyor.
Açık Dergi’nin köşelerinden;
Kentin Tozu’nda:Eski Yeraltı Maden İş Sendikası Genel Başkanı ve TMMOB eski Genel Sekreteri maden mühendisi Çetin Uygur'la faciayı duyar duymaz koştuğu Soma’dan izlenimlerini, madencilik politikasının ardındaki siyaseti ve Soma faciasının olası siyasi etkilerini konuştuk. Uygur, "kaza değil katliam" dedi ve baş sorumlunun iktidar olduğunun altını çizdi.
Gezi Parkı Direnişi’nin 1. Yılında, 27 Mayıs- 31 Mayıs 2013 tarihinde Gezi Parkı’nda yapılan ses kayıtlarını dinleyerek hafızamızı tazeledik.
İnceden Kültür’de:Soma maden faciası nedeniyle özel bir program yaptık. Bu programda gazeteci ve yazar Ümit Kıvanç’ın madenleri ve maden işçilerini eksene oturtarak, kapitalizmin tarihi hakkında yaptığı “vicdan ve srbest piyasaya dair” bir film olan 16 Ton belgeselinden pasajlar dinledik. Öncesinde de Ümit Kıvanç’la Soma’da yaşanan facia ve madencilik hakkında konuştuk.
Altın Saatlerde:
Soma maden faciasının hemen ardından Soma'da madenin girişinde bulunan Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi’nden İbrahim Akın’la genel durumu konuştuk. Madenler konusunda çalışan İş güvenliği uzmanı Cengiz Göztepe ve Serkan Küçük’le, iş güvenliği, mevzuat, olası ihmaller, bütün bunların sermaye ve işverene yüklediği sorumluluklar, bundan sonra böyle felaketlerin olmaması için yapılması gerekenler hakkında konuştuk.
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Görevlisi, İş Sağlığı Uzmanı Oktay Tan’la Türkiye’de iş güvenliği sorunları, yasalar, mevzuat ve açıklarını konuştuk.
Bilgi Çağının Hukuku’nda:
Avniye Tansuğ Avukat Fikret İlkiz’le Soma’daki maden katliamını hukuki açıdan konuştu. Konuyu, yaşam hakkı, iş ve emek hakkı, iş güvenliği ve işçi sağlığı, iş kazalarının önlenmesi için gereken tedbirlerin alınması açısından devletin ve işverenin sorumluluklarını ele aldılar. Hakkaniyetli bir toplumda mı yaşıyoruz?
Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmakla, hakaret suçunun ne olduğunu, bu suçun unsurlarını, ifade özgürlüğü kavramını, MİT Kanunu'nu, Türkiye'deki 'cezasızlık' durumunu, Yaman Akdeniz'le beraber, kaldırılması için büyük çaba sarfettikleri ve AİHM'e taşıdıkları Twitter yasağını, devam eden YouTube yasağı ile ilgili başvurularını ve 5651 Sayılı İnternet Kanunu’nu, kısaca Türkiye'de hukukun ne halde olduğunu, nasıl işledğini konuştuk.
Cuma Adlı Adamlar’da:
Günümüz siyaset felsefesinin önemli düşünürlerinden Michael Hardt, geçtiğimiz günlerde Boğaziçi Boğaziçi Üniversitesi'nin konuğu olarak İstanbul'daydı. Hardt, Cuma Adlı Adamlar'da Ömer Madra ve Halil Turhanlı'nın da konuğu oldu. Demokrasi ve komünizm kavramlarını yeniden tanımlama, ekolojik sorunlar, 'Occupy' hareketi, Gezi Parkı direnişi, şiir ve siyaset üzerine sohbet ettiler.
Otonomcu Hareket'e büyük katkısı olan, Marksist kuramcı ve eylemci ve aynı zamanda radyocu Franco "Bifo" Berardi Cuma Adlı Adamlar'da Halil Turhanlı ve Ömer Madra'nın konuğuydu.
Ekonomi & Ekoloji’de:
Pelin Cengiz ve Serkan Ocak bir enerji kaynağı olarak kömürün çıkarılış aşamasından yakılıp tüketildiği son aşamaya kadar doğaya, çevreye ve insana verdiği zararı yani kömürün gerçek maliyetini ve Türkiye’nin kömür politikasını ele aldılar.
Emeğin Gündemi’nde:
Soma maden faciasının, Soma’da yaşanan “iş cinayeti”nin toplumsal travma boyutunu konuştuk. Toplumsal Dayanışma İçin Psikologlar Derneği’inden Baran Gürsel ve Umut Şah konuğumuzdu. Soma maden faciasının asıl sorumlusunun tüm dünyadaki neoliberal politikalar olduğunu, neden olduğu acının yaşanmasının, hesap sorma hakkının önlenmesinin toplumsal adalet duygusuna vuracağı darbeyi konuştuk.
Erguvani İstimbot’ta:
Cüneyt Cebenoyan, Cannes’dan yeni dönen yönetmen ve senarist Reis Çelik’le, Nuri Bilge Ceylan’ın Kış Uykusu filmiyle Altın Palmiye Ödülü’nü aldığı Cannes Film Festivali’ni ve Kış Uykusu’nu, Türkiye'de sinemayı ve bir karşı duruş olarak sanatın rolünü konuştular.
Hikâyenin Kadın Hali’nde:
Aslı Odman, Çevre Mühendisi Beyza Üstün ve Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu'ndan ve Mimar Sinan Üniversitesi Şehir Bölge Planlama Bölümü Araştırma Görevlisi, 1 Umut Derneği gönüllüsü Kumru Çılgın’ı konuk etti. "28 Nisan İş Cinayetlerinde Hayatlarını Kaybedenleri Anma ve Yas Günü"nü vesilesiyle, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin teorik arka planını hazırladığı, vicdan ve adalet nöbeti tutan ailelerin, 1 Umut Derneği’nin katkılarıyla İstanbul Tabip Odası’nda yapılan "Kalkınma ve Kıyım : Doğa, Kent ve İnsan Nereye?" konulu paneli konuştular.
Metropolitika’da:
Mardin Artuklu Üniversitesi'nden öğretim üyesi Uğur Tanyeli konuğumuzdu. Ayasofya'nın tekrar ibadete açılması için başlatılan kampanyayı ve karşılığında 1500 yaşında bir dünya mirası olan Ayasofya'nın müze olarak kalması için başlatılan "Ayasofya Müze Kalsın" kampanyasını konuştuk.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nden http://www.guvenlicalisma.org/ programcımız Aslı Odman’la hem Soma’yı hem de genel olarak iş kazaları ve işçi güvenliği konusunu konuştuk.
Sanat Hayat’ta:
Elmas Deniz'le Pilot Galeri'de 14 Haziran'a dek sürecek olan sergisi "Siyah Panteri Görebilmek" üzerine konuştuk. Osman Köker'le Birzamanlar Yayıncılık tarafından “Orlando Carlo Calumeno Koleksiyonu’ndan Kartpostallarla Antakya, İskenderun ve Musa Dağı Ermenileri” isimli kitabı, kitabın çıkışına paralel olarak açılan “Bir Zamanlar Antakya, İskenderun ve Musa Dağı” sergisini ve bu sergiyle kapılarını açan “Galeri Bir Zamanlar”ı konuştuk. Işıl Eğrikavuk Rampa İstanbul’da 24 Mayıs’a dek süren sergisi Karanlık Kütüphane üzerine konuştuk. Sayat Nova Korosu'ndan Narod Erkol ve Maral Usta Bal konuğumuz oldu. Ermeni halk müziğini araştırıp yorumlamaya yönelik çalışmalar da yapmakta olan ve adını 18. yy'ın en önemli Ermeni halk ozanı "Sayat Nova"dan alan "Sayat Nova Korosu"nun tarihinden, geçmiş etkinlik/konserlerinden ve 42.yaşını kutlayacağı konserinden konuştuk.
Söz Küçüğün’de:
Hayata Destek Derneği'inden Çocuk İşçiliği ile Mücadele projeleri Koordinatörü Cansın Leylim Ilgaz konuğumuzdu. Hayata Destek Derneği'ni ve çocuk işçiliği sorununu ve geçici, mevsimlik çocuk işçiliğine odaklanan "Bu İş Çocuk Oyuncağı Değil" başlıklı kampanyayı konuştuk.
Tohumdan Hasada Ekolojik Yaşam’da:
Permakültür Kolektifi tarafından düzenlenen Ekotopluluk konulu etkinlik vesilesi ile ekolojik yaşam tasarımcısı Emet Değirmenci’yi konuk ettiğimiz programda ekotopluluklar ve ekoköyler hakkında konuştuk.
Soma maden faciasının ardından son derece verimli olan Soma’da tarımın nasıl yok olduğunu, Somalıların nasıl madende çalışmaya mecbur bırakıldığını bir madencinin ağzından dinledikten sonra, Ayzen Atalay Durmuşoğlu ile National Geographic’te yayımlanan ve Anadolu’nun yerel, atalık buğday tohumlarının izini sürdüğü “Buğdayın Hafızasını Tazelemek” başlıklı yazısından yola çıkarak Anadolu’da tarımı ve buğdayı konuştuk. Anadolu’nun yerel buğdayları doğdukları topraklarda yaşayabilmek için direniyor.
Soma faciasının ardından "Bir enerji kaynağı olarak kömüre bağımlı olmak zorunda mıyız, alternatif enerji kaynakları ne olabilir?" sorusu daha da önem kazandı. Bu konuyu konuşmak üzere, "Başka bir enerji mümkün," diyen EuroSolar Türkiye Bölüm Başkanı ve Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Sıtkı Uyar konuğumuzdu.
Yeni’de:
El Sistema'ya benzer bir eğitim yaklaşımıyla; mümkün olduğu kadar fazla çocuğa karşılıksız müzik eğitim olanağı sağlayan ve barışın sesini müzik ile duyuran Barış İçin Müzik Vakfı yöneticileri Yeliz Baki ve Mehmet Selim Baki'yi konuk ettik.
Yeşil Dalga’da:
Saha araştırması için Soma'da bulunan TEMA Orman ve Kırsal Kalkınma Bölüm Başkanı Hikmet Öztürk'e telefonla bağlanarak, son derece verimli bir tarım bölgesi olan Soma'da, madende çalışmaya geri dönmek istemeyen işçiler için nasıl bir kırsal kalkınma planı yapılabilir diye konuştuk.
Prof. Dr. Ali Osman Karababa ile madenlerin halk sağlığına etkilerini konuştuk.
