Açık Radyo'nun genel sadası Haber + Müzik + Kişilik'ten oluşuyor.
Açık Radyo'nun programları: Darwin’e Nazire Olarak Türlerin Çeşitliliği Üzerine...
Açık Radyo'nun atmosfere yayılan sadasının temel bileşimi şöyle: Yayınların yaklaşık yüzde 65’ini müzik, yüzde 35’ini de sözel programlar oluşturuyor.
Sözel programlar sosyolojiden psikolojiye, ekolojiden ekonomiye, siyasetten felsefeye, edebiyattan bilime, arkeolojiden antropolojiye, kokulardan arılara, tarımdan kente, kentsel dönüşümden mimariye, kadınlardan çocuklara, hak temelli haber programlarından dünyanın çeşitli bölgelerindeki aktivizm faaliyetlerine, yerelden küresele uzanan çok geniş bir yelpaze içinde benzersiz bir çeşit zenginliğini bağrında barındırmakta.
Sözel Program Konularından Bazıları:
Haber ve yorum, “vatandaş haberciliği” esasıyla olay yerinden, gerçek zamanlı ve yorumsuz anlık içerikler; genel kültür, felsefe, dil, çevre, ekoloji, doğum, kadın, çocuk, gençlik, üniversite, gönüllülük, sıradan insanlar, İstanbul, Avrupa, Avrupa Birliği - Türkiye ilişkileri, Akdeniz, Anadolu, haklar, hukuk, çocuk hakları, hayvan hakları, barış hareketleri, tarih, savaş tarihi, matematik, zekâ ve şans oyunları, bilim, teknoloji, bilim-kurgu, mitoloji, antropoloji, insan beyni, nörobilim, psikoloji, psikiyatri, ekonomi, politik ekonomi, arkeoloji, meteoroloji, botanik, yerel yönetim, tasarım, mimari, dünya hikâyeleri, edebiyat, şiir, kitaplar, dergiler, sözlükler: duygular, takvim (mevsimler), tüm sözcükler, tasarım, drama, sinema, tiyatro, plastik sanatlar, şehircilik, müzecilik, iletişim, bilişim, internet, elektronik oyunlar, televizyon, trafik, iş dünyası, çalışma hayatı, reklamcılık, tüketim toplumu, sağlık, beslenme ve sağlık, veganlık, mutfak, şarap, ekmek, zeytinyağı, kahve, koku, futbol, spor, ultra maraton, amatör spor, yıkanma kültürü, doğa, gezi, fotoğraf, amatör havacılık, atçılık, deniz ve yelkencilik, deprem ve âfetler, iş kazaları ve güvenliği, küreselleşme, sosyal hareketler, sivil toplum, aktivizm, iklim aktivizmi, doğrudan eylemler, yokoluş isyanı, sivil itaatsizlik...
Müzik Programlarının "Tür"lerinden Bazıları:
Müzik programları kendi içlerinde doğudan batıya, kuzeyden güneye dünyanın neredeyse tüm köşelerinde yaratılan binbir müzik kültüründen sayısız tür ve janrı kapsıyor. Blues, Caz, Big Band, Rock, Ryhthm & Blues, Reggae, Dub, Soul, Hip Hop, Rap, Dünya Müziği, Klasik öncesi dönem müzikleri, Klasik Batı, Sovyet, İskandinav, Amerikan, İngiliz, Fransız, Rus Senfonileri, Opera, Klasik Doğu Müziği, Hindî, Farsî müzikleri, Ortaçağ müzikleri, Bollywood müzikleri, Osmanlı-Türk Musikisi, Türk Halk, Türk Pop Müziği, Anadolu müzikleri, Anadolu’da Rum Müziği, Yunan halk müziği ve Rebetiko, Akdeniz Müzikleri, Sefarad şarkıları, eski ve modern Ermeni müzikleri, New Orleans müzikleri, Chanson’lar, Troubadour müzikleri, çağdaş Arap müzikleri, Türkçe Rock, Kürtçe müzikler ve şarkılar, Folk, Country, 1955 -1974 pop ve Rock’n’Roll’un altın dönemi şarkıları (oldies), Bluegrass, Zydeco, Punk, Hard Rock & Heavy Metal, Alternatif müzikler, Rumba, Samba, Bossa Nova, Candombe, doğudan ve batıdan İlahî Müzikler, Sufî müzikleri, Türler-arası müzikler, Film müzikleri, Atonal müzikler… Latin, Brezilya, Küba, Paraguay müzikleri, Operet, Müzikaller, çeşitli alt türleriyle Elektronik Müzik, serbest doğaçlama müzikleri, minimal müzik, deneysel müzik, oyun müziği, sörf müzikleri, vampir müzikleri...
Çalgılar:
Ayrıca, en eski, eski ve yeni bazı müzik âletleri üzerine kimi yıllarca, kimi birkaç hafta süren özel programlar yaptık: İnsan sesi, davul sesi, viola da gamba, klavsen, çello, piyano, gitar, arp, klarnet, trompet, duduk, jew’s harp (ağız tamburası), diceridu (didjeridoo), okarina, theremin, moog, synthesizer...
Radyo Belgeselleri'nden Bazıları:
Sabahattin Ali (doğumunun 100. yıldönümünde, 6 ay); Ferit Alnar (100. yaş gününde, 1 ay); “Amma Hikâye” (Dünya ve Türk edebiyatından seçme hikâyeler, 3 yıl); Andersen 200. doğum yıldönümünde (26 hafta boyunca masallarından okumalar); Oğuz Atay (ölümünün 30. yıldönümünde; 12 hafta boyunca Tehlikeli Oyunlar’ın tamamının okunması, ölümünün 40. yıldönümünde tekrarı okundu; Korkuyu Beklerken hikâyeleri okundu); Jane Austen (Gurur ve Önyargı romanının yayımlanışının 200. yıldönümü vesilesiyle 6 ay); Johann Sebastian Bach (ölümünün 250. yılında, 4,5 yıl; daha sonra 5 yıldır süren yeni programla); Barok Müzik (1 yıl); Samuel Beckett (100 yaşında, 6 ay); “Hagop Baronyan’ın İzinde İstanbul ve Ermeniler” programı (6 ay); Beatles (yeni yüzyıl/binyıl başında 6 ay/104 saat); Hector Berlioz (200 yaşında, 6 ay); Franco ‘Bifo’ Berardi (Psiko-Çöküntü Günlükleri, pandemi sırasında tamamı okundu) Jorge Luis Borges (6 ay); David Bowie (ölümünün ardından; 6 ay); Bertolt Brecht (ölümünün 50. yılında, 6 ay); Jacques Brel (ölümünün 25. yılında, 6 ay); Binbir Gece Masalları (6 ay, her gece); Bruce Springsteen (60. yaş gününde, 6 ay); Albert Camus (ölümünün 50. yılında,1 hafta boyunca her gün, 100. yaşgününde Sisifos Söylencesi okunması, 3 ay; pandemi sırasında Veba’nın tamamı); Miguel de Cervantes Saavedra (Don Quijote’un yazılışının 400. yıldönümünde, 32 kısım halinde Yel mi Değirmen mi özel programıyla, ayrıca yazarın ölümünün 400. yılında bütün eseri okuduk); John Coltrane (Doğumunun 80. yılında, 6 ay); Anton Çehov (Doğumunun 150. yılında, 2 ay); Charles Darwin (doğumunun 200. yıldönümünde, Türlerin Kökeni’nin 150. yıldönümünde, 6 ay); Simone De Beauvoir (doğumunun 100. yılında, 5 program); Claude Debussy (ölümünün 100. yıldönümünde 6 ay); Charles Dickens (200. doğum yıldönümünde, 6 ay); Denis Diderot (300. doğum yıldönümünde 1 sene her hafta); Antonín Dvorák (ölümünün 100. yılında, 6 ay); Bob Dylan (60. yaş gününde, 1 yıl, 75 yaşında tüm albümleriyle –3.5 yıl); ECM Müzikleri (1 yıl); Duke Ellington (100. yaş gününde, 1 ay boyunca her gün); Frankenstein (200 yaşında, 6 ay); Alexandre Dumas père (Üç Silahşörler I-II, tamamı tefrika); Tevfik Fikret (ölümünün 90. yıldönümünde, 2 ay) Sigmund Freud (6 ay); Baldassare Galuppi (300. yaş gününde, 3 ay); George Gershwin (100. yaş gününde, 1 ay); Philip Glass (80. yaş gününde, 6 ay); Nikolay Vasilyeviç Gogol (200. yaş gününde 5 ay); Gödel-Escher-Bach (4 ay); Woody Guthrie (100. yıl dönümünde, 6 ay); Georg Friedrich Händel (ölümünün 250. yılında, 4 ay); “Hayat-ı Hakikiye Hikâyeleri”, Billie Holiday (90. yaş gününde, 6 ay); Victor Hugo (“Sefiller” romanının tamamı); Michael Jackson (50. doğum yıldönümünde 6 ay; ölümünden sonra tekrar); Franz Kafka (125. doğum yıldönümünde Dönüşüm okuması, 22 program); Bilge Karasu (4 ay); Karamazov Kardeşler (tamamının okunması, 52 hafta); La Fontaine (1 yıl boyunca); John Lennon (ölümünün 25. yıldönümünde, 6 ay); Madame Bovary (yayımlanışının 150. yıldönümünde, 3 ayda tamamının okunması); Madonna (50. yaş gününde bir ay); Gustav Mahler (ölümünün 90. yıldönümünde, 1 yıl); Felix Mendelssohn (200. doğum yıldönümünde, 6 hafta); Oliver Messiach (110. doğum yıldönümünde) Mesut Cemil (100. doğum yıldönümünde, 1 hafta); Thelonious Monk (doğumunun 100. yılında, 2 hafta); İlhan Mimaroğlu (ölümünün ardından, 4 ay); Moondog (doğumunun 100. yılında, 6 ay); Jim Morrison (ölümünün 25. ve 30. yıldönümlerinde, sırasıyla 1 hafta ve 2 ay); Wolfgang Amadeus Mozart (250 yaşında, 1 yıl); Musıkî Meclisleri (1 yıl); Aziz Nesin (ölümünün 10. yıldönümünde, 6 ay); Laura Nyro (20. ölüm yıldönümü, 2 hafta) Charlie Parker (ölümünün 50. yılında, 6 ay); Pacifica Radio (60. kuruluş yıldönümünde 2 ay); Olivier Messiaen (110. doğum yıldönümünde); Orhan Pamuk (60. doğum yıldönümünde Masumiyet Müzesi’nin tamamı okundu, 8 ay); Cesare Pavese (100. doğum yıldönümünde, 1 hafta); Selâhattin Pınar (100. doğum yıldönümünde, 1 ay); Edgar Allen Poe (doğumunun 200. ve ölümünün 160. yıldönümünde, 1 ay); Elvis Presley (ölümünün 25. yıldönümünde, 1 ay, ayrıca 6 ay özel program); Protest Müzikleri (6 ay); Rembrandt (400. doğum yıldönümünde, 6 ay); Cemal Reşit Rey (100. doğum yıldönümünde, 8 ay); Jean-Jacques Rousseau, (doğumunun 300. yıldönümünde 10 hafta); Rus Rock (1 yıl); “Sahibinin Sesi” (2 ay); J.D. Salinger (90. doğum yıldönümünde Franny ve Zooey okuması, 4 ay); William Saroyan (100. doğum yıldönümünde İnsanlık Komedisi okuması, 3 ay); Erik Satie (doğumunun 150. yılında, 6 ay); Ahmet Adnan Saygun (100. doğum yıldönümünde, 6 ay); Domenico Scarlatti (doğumunun 250. yılında, 30 hafta); Friedrich Schiller (250. doğum yıldönümününde, 1 ay); Münir Nurettin Selçuk (100. doğum yıldönümünde, 1 ay); Pete Seeger (90. doğum yıldönümünde 1 ay, ölümünde tekrar 1 ay); William Shakespeare (“Kelimeler, kelimeler, Kelimeler”: Shakespeare 450 Yaşında, Aramızda: bir sene boyunca her gün; 400. ölüm yıldönümünde kısmen yenilenerek yeniden); Shakespeare dönemi müzikleri (5 yıl); Robert Schumann (doğumunun 200. yılında, 2 ay); Sappho (Üç dilde okunması, özel bestelenmiş müziklerle); Jean-Paul Sartre (100. doğum yıldönümünde Edebiyat Nedir? Okuması yapıldı); Nikos Skalkottas (4 ay); Igor Stravinsky (6 ay); Dimitri Şostakoviç (100. doğum yıldönümünde, 2 ay; 1917 devriminin 100. yılında tekrar); Tanburi Cemil Bey (ölümünün 100. yılında, 6 ay); Taş Plaklar (1 yıl); Tevfik Fikret (ölümünün 90. yıldönümünde, 2 ay); Lev Tolstoy (ölümünün 100. yıldönümünde Savaş ve Barış’ın tamamının okunması, 1 yıl); Ivan Turgenyev (200. doğum yıldönümünde Duman'ın tümüyle okunması); Türk Popu’nun Son Yarım Yüzyıllık Serüveni (her hafta); Türk Rock’u (1 yıl); Türkiye’de Radyo’nun Sözlü Tarihi (3,5 yıl); Türkiye’de Ses Kayıt Tarihi’nin 100 yılı (4,5 yıl); İlhan Usmanbaş (2 ay); Giuseppe Verdi (200. doğum yıldönümünde 6 ay); Jules Verne (doğumunun 180. yıldönümünde, 20 program); Boris Vian (doğumunun 90. yılında, 1 hafta); Vladimir Vyssotsky (ölümünün 30. yılında, 3 ay); Richard Wagner (200. doğum yıldönümünde 1 yıl); Kurt Weill (100. doğum yıldönümünde ve ölümünün 50. yıldönümünde, 1 ay); Yaşar Kemal (aramızdan ayrılışının ardından Röportaj Yazarlığında 60 Yıl’ın tamamının okunması, doğumunun 100. yıl dönümünde “Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca - okumaya devam ediyoruz); Yaylı Çalgı Kuartetleri (1 yıl); Frank Zappa (2 yıl); Frankenstein (200. Yaşında, "Babam Sağolsun"); 50. Yılında Biber Çavuş'un Yalnız Kalpler Kulübü Bandosu...
Özel Aylar, Haftalar ve Günler Hakkında Belgeseller:
40. yılında 68 Devrimi (Mayıs 2008 boyunca); 50. yıldönümünde 6-7 Eylül Olayları; idamlarının 75. yıldönümünde Sacco ve Vanzetti’nin anılması; 20. yıldönümünde Sabra ve Şatila katliamı; 25. yıldönümünde 12 Eylül darbesi, 40. yıldönümünde 12 Mart Darbesi, 50. yıldönümünde 27 Mayıs darbesi, 1. yıldönümünde 11 Eylül (İkiz Kuleler) suikasti; 30. yıldönümünde15 -16 Haziran olayları; 1. yıldönümünde 17 Ağustos Depremi (“Yer Yarıldı, İçine Girdik”) ve 10. yıldönümünde 17 Ağustos Depremi (1 hafta); 100. yıldönümünde Rusya'da Ekim Devrimi (2ay), 50. yıldönümünde '68 Devrimi (2 ay), 50. yıldönümünde 68 müzikleri (6 ay) her yıl yılsonu değerlendirmeleri: Geçen Yılın Ardından: 1996’dan 2018'e 22 program.
Habitat-II Özel Yayınları (1996): Açık Radyo 1996’da İstanbul’da gerçekleştirilen Uluslararası II.Habitat Zirvesi boyunca (10 gün) konferansın “yarı-resmî radyosu” olarak, düzenli bir şekilde 2 dilde (Türkçe ve İngilizce) özel yayın yaptı, stüdyo ve koridorlarında fiilen yüzlerce konuk ağırladı.
Özel bayram programları: 1999-2008 yılları arasında 10 yıl boyunca yılda 2 kez özel bayram programları yapıldı. Bu programlar aracılığıyla ülkede kültür, sanat, müzik, edebiyat, tarih, bilim dünyasının önde gelen simaları arasından yaklaşık 60 konukla ikişer saatlik sohbetler yapılarak bir tür “sözlü tarih” çalışması gerçekleştirildi.
Açık Radyo 10 Yaşında: 10. yaşımızı 10 yıllık yayınından 30’ar dakikalık 8 bölümlük özel bir kolaj/belgesel yayınlayarak kutladık.
Açık Radyo 15 Yaşında: Dünyada ve Türkiye’de 15 yıl içinde yaşananlara dair 3 saatlik bir radyo belgeseli yayınlandı.
“Açık Radyo Konuşuyor – İlk 20 Yıl”: Radyonun XX. Yaş gününde 3 adet yarım saatlik bölümden oluşan 1 belgesel yayınlandı. İlk günkü açılış yayınından başlayarak her yılın bize göre önde gelen özelliklerini yansıtan yayınlarımıza, yazılarımıza, etkinliklerimize yer veren farklı bir döküm çabası: “Açık Radyo’ya Göre Dünya” diye de adlandırılabilir.
Açık Radyo’nun 20. Yayın Yılında Özel Müzik Olaylarının Kayıtları:
13 Kasım 2020'de Açık Radyo’nun 20. yayın yılına girmesi dolayısıyla bir “arkeolojik” kazıya giriştik: 1997 ve 1998 yıllarında Açık Radyo’nun Pozitif ile ortak düzenlediği İstanbul Müzik Şenlikleri 1 ve 2’de icra edilmiş konserlerin 17 ve 18 yıllık canlı kayıtlarını yeniden gün yüzüne çıkardık, “üstlerinde birikmiş tozları üfledik”ten sonra onları çeşitli programlarda yayınlamaya koyulduk. Hafta içi her sabah “Sabahlık” programında yayına giren bu kayıtlar, böylece dünyada herhangi bir yayın mecrasında ilk kez yayınlanmış oldu.
Müzik şenlikleri ile başlamışken, Açık Radyo’da çeşitli vesilelerle yapılmış başka kayıtların tekrarına da yönelmeyi ihmal etmedik. Radyonun yaşgünleri, çeşitli yıldönümleri, dinleyici destek kampanyaları ve başka özel durumlarda stüdyolarımızda Türkiye’nin ve dünyanın kimi önde gelen ve/ya öncü müzisyenlerinin icralarından yapılmış nadide müzik ve söyleşi kayıtları 2015 yılı içinde çeşitli zamanlarda yayınlandı ve yayınlanmaya devam ediyor.
“Zihin Tiyatrosu” : Açık Radyo'da Tiyatro, Okuma ve Seslendirmeler
Açık Radyo, daha yayın hayatına başlamadan 6 ay önce kamuoyuna açıkladığı manifestosunda “Radyo ne işe yarar?” diye soruyor ve bu soruya retorik bir cevap veriyordu: “‘Zihin Tiyatrosu’nu kurmaya...”
Manifestosundaki bu vaadini de yayına girer girmez tuttu. Her sabah kulağınıza yolladığı Üç Silahşörler ve onu takiben Yirmi Yıl Sonra başyapıtlarının düzenli olarak “tefrika edilmesi” ile… Yine ilk dönemlerde gece yarısına 5 kala başlayıp, gece yarısını 5 dakika geçe biten Binbir Gece Masalları okumaları, dinleyicilere geceleri zihin açıklığı versin diye yapıldı. Zihin Tiyatrosu, o zamandan bu zamana çeşitli formlarda varlığını sürdürüyor. Kimi zaman evde okumaktan ürkeceğimiz kalınlıkta bir kitabı okumaya girişerek, kimi zaman, bir tek dinleyici için bile olsa, eseri anadilinde de okuyarak (Karamazov Kardeşler örneğinde olduğu gibi), kimi zaman da küçücük stüdyosunda irili ufaklı, klasikli modernli tiyatro eserlerini radyo tiyatrosu disiplininde icra ederek…
“Açık Radyo’da Tiyatro” 2005 yılının Kasım ayında “Sivil Tiyatro” ekibi ile “perdelerini açtı”. (Alt-Üst Oluş, Mozart ve Salieri, Bir Kadın İçin Düet, Gaz…)
2006 yılının Mayıs ayında 6’dan Sonra Tiyatro ekibi “Filifu’dan Sesler”adıyla projeyi devraldı. (Bekleme Salonu, Sonsuzluk Kitabevi, Artırma Salonu, Vahşi Kedinin Saati, Kusursuz Görünüm, Ders, Kapıların Dışında, El Veri del Teatre, Ada, Uyanış, Antigone, Ağzı Çiçekli Adam, Sayfiyede Yaz…)
Açık Radyo Tiyatrosu’nda, yazarları arasında Aziz Nesin, Tennessee Williams, Aleksandr Puşkin, Behçet Necatigil, Yiğit Sertdemir, Cüneyt Uzunlar, Federico Garcia Lorca, Eugene Ionesco, Anton Çehov, Woody Allen ve Dario Fo’nun da bulunduğu 25 oyun sahnelendi.
Aynı yıl Açık Radyo, Tiyatro Oyunevi’nin sahnelediği, Lorca’nın Eskicinin Tazesi adlı oyunu ile 15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali’ne katıldı. Oyun, Açık Radyo’da bir hafta boyunca bölümler halinde Tiyatro Oyunevi tarafından sahnelendi.
Açık Radyo 15. yaşında Altıdan Sonra Tiyatro'nun kendi mekânı Kumbaracı 50'de Gogol'un 200. yaşında okuma tiyatrosuyla sahnedeydi: Müfettiş.
Filifu’dan Sesler yayına 2012 yılında tekrar döndü. Adalet Ağaoğlu’nun TRT yıllarında kaleme aldığı radyo tiyatrosu metinlerinin “Çağımızın Tellâlı” adıyla yeniden basımından kuvvet alarak bir yayın dönemi boyunca Türkçe radyo tiyatrosu metinlerinden “klasikleri” tekrar dinleyicisine ulaştırdık. Vasıf Güngören’den “Zengin Mutfağı”, Nazım Hikmet’ten “Yolcu”, Güngör Dilmen’den “Midas’ın Kulakları”, Behçet Necatigil’den “Arttırma Salonunda” ve Oğuz Atay’dan “Oyunlarla Yaşayanlar”. Üstelik bu serinin ilk bölümü bir dünya prömiyeriydi: Ağaoğlu tarafından kaleme alınan ve zamanın TRT sansüründen geçememiş olan “Köpeğin Ölümü”.
Yayın hayatının ilk günlerinden itibaren her sabah Üç Silahşörler ile başlayan radyo okumaları serüvenine baktığımızda ilk durak, Göksenin Göksel yönetiminde bir ekip tarafından okunan öykülerden oluşan “Amma Hikâye” programları dizisi oldu. Zihin tiyatrosunun kitaplar aracılığıyla açtığı perdesi Amma Hikâye’de yayınlanan Bukowski’nin “Kasabanın En Güzel Kızı” öyküsüyle yayınları RTÜK kararıyla 15 gün boyunca durduruluncaya kadar açık kaldı. Yıllar sonra Amma Hikâye programlarındaki okumaların tekrarı yapıldı.
2016 yılındaysa; Tiyatro Tatavla prodüksiyonuyla Arthur Miller’ın Cadı Kazanı ve Jean Anouilh uyarlamasıyla Antigone radyo tiyatrosu olarak seslendirildi.
Ve devamı: 2005 yılında masalcının 200. doğum gününde “Andersen Masalları”, ardından 2006 yılında da “Pireler, Periler, Devler” adlı programlarda Anadolu’dan Uzak Doğu’ya, Meksika’dan Hindistan’a, Vietnam’dan Danimarka’ya dünya masalları Tomris İncer tarafından seslendirildi. Tomris İncer’in 2015’te vefatı üzerine Andersen ve ardından Pireler… tekrar yayınlanmaya başladı.
1001 Gece Masalları’na, Açık Radyo’nun 10. yılında bambaşka bir okuma tarzı ile dönüldü: Bu klasik ve anonim yapıt, bir yıl boyunca Eser Coşkun yönetiminde “dinletildi”.
2005 yılında, yayınlanışının üzerinden 400 yıl geçen Cervantes’in başyapıtı La Mancha’lı Asilzade Don Quijote, Don Kişot’tan Bugüne Roman adlı incelemenin yazarı Jale Parla tarafından “Yel Mi, Değirmen Mi?” adıyla eserden okumalar ve okumaların yorumlarıyla 32 kısım halinde dinleyicilere sunuldu.
2005 yılı aynı zamanda Aziz Nesin’in ölümünün 10. yılıydı; her hafta bir Aziz Nesin hikâyesi tiyatrocuların desteğiyle seslendirildi.
100. yaşında William Saroyan, İnsanlık Komedisi adlı başyapıtı tümüyle okunarak anıldı ve Açık Radyo bu okumalarıyla Saroyan hakkında Tütün Deposu’nda açılan serginin bir parçası oldu.
Reşad Ekrem Koçu 100.yaşında Tarihimizde Garip Vak’alar ile radyodan gülümsedi. Kafka ise 125. yaşında Dönüşüm’ü ile Açık Radyo’daydı. Sartre 100. yaşında Edebiyat Nedir? ile Açık Radyo’nun konuğu oldu.
2007 senesi bu kez Gustave Flaubert’in Madame Bovary’sinin yayınlanışının 150. yılı idi. Tiyatrocu Tilbe Saran üç ay boyunca Flaubert’in bölümlemelerine sadık kalarak yapıtı okudu. Yine 2007 senesi Sabahattin Ali’nin doğumunun 100. yılıydı. 6 ay boyunca Sabahattin Ali’nin öyküleri, şiirleri, mektupları okundu ve yazarlar tarafından Sabahattin Ali anlatıldı.
Tilbe Saran Flaubert’le başladığı okumalarını, Oğuz Atay’ın ölümünün 30. yılında yazarın Tehlikeli Oyunlar’ını hafta içi her sabah okuyarak sürdürdü. Daha sonra, Dostoyevski’nin Karamazov Kardeşler adlı eseri her sabah Tilbe Saran tarafından okunurken, aynı okumanın gece tekrarında buna Rusçası eklendi, Petersburg Akademisi’nden Rus oyuncu Maria Merzlyakova Akgüllü’nün sesinden.
Açık Radyo, 90. yaşına gelen J.D. Salinger’ı, Franny ve Zooey adlı novellasını, eseri Türkçe’ye çeviren Ömer Madra’nın sesinden dinleyerek kutladı.
23 Nisan 2014’de William Shakespeare 450 yaşına girdi. ‘Çağdaşımız’ Shakespeare’in hayat, ölüm, güç, kudret, sevgi, aşağılanma, yücelme, hırs, hırsızlık, alçaklık, dalkavukluk, politika, fırtınalar, iklimler, paylaşmalar, müştereklerimiz, ortak varlıklarımız konusunda ve daha nice konuda insanlık ve doğa halleri üzerine kurduğu sözleri gün boyunca program aralarında döndürdük. Ozanı ‘Kelimeler, kelimeler, kelimeler... Shakespeare aramızda’ başlığıyla andık. Ozanın bazı ünlü soneleri ile pek çok oyunundan seçilmiş tirad ve replikleri, tiyatro dünyasından dostlarımız ve programcılarımız okudu. Ayrıca Shakespeare’in Osmanlı-Türk musikisine nasıl çağrışımlarla yansıdığı, akademisyen ve şair Cevat Çapan’ın bu konudaki bir makalesinden kalkarak Bülent Aksoy tarafından üç programda ele alındı, kaydı TRT’de bulunamayan iki şarkı da bu vesileyle Açık Radyo için özel olarak icra edildi. Ayrıca ünlü İngiliz Marksist Shakespeare uzmanı Terry Eagleton ve filolog-çevirmen Cevat Çapan’la konuya ilişkin, girizgâh niteliğinde mülâkatlarımız da oldu. İki yıl sonra yani Avon’lu ozanın 400. ölüm yıldönümünde, “Shakespeare Aramızda” başlığıyla, dünyanın dört bir yanında yönetmen, oyuncu ve araştırmacılarla Shakespeare’in güncelliği üzerine bir yıl boyunca bir dizi söyleşi yayına koyuldu.
Zamanın ruhuna çok uygun düştüğünü düşündüğümüz bir başka klasik yapıt olan GeorgeOrwell’in klasik distopyası 1984, 2014’te –epey bir aradan sonra– tekrar baştan sona okundu.
Yanı sıra Albert Camus’nün Sisifos Söyleni, Tilbe Saran’ın sesinden yine 2014 yılında baştan sona yayındaydı.
Büyük yazar, insan hakları, barış ve doğa aktivisti Yaşar Kemal’in aramızdan ayrılışının ardından yazarın Röportaj Yazarlığında 60 Yıl başlıklı başyapıt niteliğindeki seçkisinin tamamını radyoda okuduk.
2015 Mart’ında Lesvos’lu lirik şair Sapfo’nun zaman ötesi şiirlerini, eski Yunanca’dan günümüz Yunancası’na çeviren müzisyen Vassiliki Papageorgiou’nun sesinden Yunanca, Sumru Ağıryürüyen’in sesinden Türkçe okuduk. Shakespeare’in benzersiz kelimeleri gibi yayının farklı anlarında yayınlanacak olan Sapfo dizelerinin seslendirilmelerine müzisyen programcımız Orçun Baştürk’ün bu program için özel olarak bestelediği orijinal ezgileri eşlik etti.
2015 Alice Harikalar Ülkesinde’nin yayınının 150. yılıydı. Lewis Carroll’ın bu başyapıtı, yazar Tomris Uyar’ın çevirisi ile aylar boyunca dinleyici için seslendirilip paylaşıldı. Okumaların gördüğü ilgiyi görünce hızımızı alamadık ve “umumî arzu üzerine” yazarın aynı derecede önemli ikinci klasik yapıtı Aynanın İçinden’i seslendirdik.
Yazar Paul Auster’in ABD’de NPR radyosu için gerçekleştirdiği bir projeden esinlenerek, Boğaziçi Üniversitesi Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı ile işbirliği yapmak suretiyle dinleyicilerin gerçek hayat hikâyelerinin seçilmesi ve radyoda bunlardan 128’inin bir yayın dönemi boyunca seslendirilip okunması projesi tamamlandı: “Türkiye Hikâyelerini Anlatıyor” ya da “Hayat-ı Hakikiye Hikâyeleri”. Bu müstesna radyo “projesi” 2017 yazında ise Can Yayınları tarafından yayımlandı.
Zihin tiyatrosuna son bir ek: Belki de tarihte ilk kez, bir radyo bir tiyatro ödülü aldı. 11. Lions Tiyatro Ödülleri’nde seyircilerden oluşan jüri, tiyatroyu geniş kesimlere duyurma çabasından ötürü “Kuranderde Kalanlar” programıyla Açık Radyo’yu tiyatro özel ödülüne layık gördü.
