Açık Gazete: 18 Nisan 2018

Avrupa Birliği ve Türkiye arasındaki ilişkiler gergin bir şekilde sürerken Avrupa Komisyonu’nun 20. Türkiye İlerleme Raporu yayınladı. AB Komisyonu’nun geçen yıl hariç 1998’den bu yana her yıl düzenli olarak yayımladığı rapor, şu ana kadar Türkiye hakkında hazırlanmış eleştiri düzeyi en yüksek belge olma özelliğine sahipti. AB diplomatlarının tabiriyle “tarihinin en ağır raporu” olan 111 sayfalık bu rapor Türkiye’nin hemen her alanda  geriye gittiğini ortaya koyuyordu. Raporu perspektife yerleştiren Strateji Belgesi de Türkiye’nin “dev adımlarla AB’den uzaklaştığını” vurguluyordu.

(İngilizce orijinali için bkz: https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20180417-turkey-report.pdf)

T.C. Dışişleri Bakanlığı da bu gergin ortamda, AB Komisyonu’nun 2018 Türkiye Ülke Raporu ve Genişleme Stratejisi Belgesi hakkındaki açıklamasında Komisyon’a tepki gösterdi: “Ne yazık ki AB Komisyonu, içinden geçmekte olduğumuz dönemin zorluklarını anlamak istemediğini bu raporda da göstermiştir. Defalarca tüm belgelerle anlatmamıza rağmen Komisyon objektif ve dengeli olamamıştır.” Bu anlayışsızlığın en önemli kanıtı olarak da Gülen hareketinden raporda hiç bahsedilmemesi şu cümleyle gösteriliyordu: “Raporda devletimize, parlamentomuza ve milletimize alçakça saldıran FETÖ tehdidine değinilmemesini vahim bir eksiklik olarak görmekteyiz.”

(Bkz.: AB Komisyonu’nun 2018 Türkiye Ülke Raporu ve Genişleme Stratejisi Belgesi Hk.: http://www.mfa.gov.tr/no_-109_-ab-komisyonunun-2018-turkiye-ulke-raporu-hk.tr.mfa )

***

Ne var ki, Bakanlığın bu açıklaması ışığında AB Komisyon raporuna biraz daha yakından bakınca ortada 2 önemli  tuhaflık olduğu hemen görülüyordu:

Birinci tuhaflık, FETÖ tehdidi, daha doğrusu bunun eksikliği konusundaydı: Bakanlığın açıklamasında açıklamaya muhtaç bir durum vardı: 111 sayfalık kapsamlı raporun PDF dosyasında yapılacak bir taramada Gülen hareketinin ve onun oluşturduğu belirtilen tehdidin en az 18 defa konu edildiği kolaylıkla görülebiliyor. (Bkz.: s. 3, 8, 10, 14, 15, 16, 20, 37, 45, 63, 72, 98... https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/20180417-turkey-report.pdf )

Yani, Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında “vahim bir eksiklik” diye nitelendirilen şey raporda fazlasıyla mevcut. Ortada “vahim bir eksiklik” varsa, o da AB raporunda değil, TC Dış İşleri Bakanlığı açıklamasında aranmalı. Bakanlık bürokrasisinin raporu görmediğini, okumadığını ya da okuyup da anlamadığını, anladığı zaman da Bakana veya Bakanlık yetkililerine aktarmadığını düşünmek imkânsız olduğundan, eksikliği neye yoracağımızı bilemedik doğrusu. (Fıkradaki gibi biraz: Bilenler bilmeyenlere anlatsın.)

Aynı derecede önemli olan ikinci bir husus da şu: AB İlerleme Raporunda ve Genişleme Stratejisi Belgesi’nde Türkiye’nin hemen her alanda geri gittiği belirtilirken, gerileme kaydedilen konuların en önde gelenlerinden biri de çevre koruması ve iklim değişikliğinin önlenmesi konularında Türkiye’nin eksiklikleri ayrıntılı olarak belirtiliyordu. Mesela, AB Raporunda iklim değişikliği konusuna en az 23, çevrenin korunması tedbirlerine (daha doğrusu bu alanlardaki yetersizlik, gecikme ve eksikliklere) de en az 28 ayrı yerde değinilmekte. (bkz.: yukarıda, agy)

Peki bundaki tuhaflık nerede? Şurada: Türkiye Dışişleri Bakanlığı 17 Nisan 2018 tarih ve 109 sayılı mezkûr açıklamasında, yeryüzünün tüm ülkeleri gibi Türkiye’de de canlılar âlemini birinci derecede etkileyen iklim yıkımı, hava kirlenmesi ve çevre tahribatı vb tehdit ve tehlikelerine dikkat çeken AB raporundaki bu uyarılara tek kelime olsun yer ayırmamış. Böylelikle, bu sefer Bakanlık da “içinden geçmekte olduğumuz dönemin zorluklarını anlamak”ta zorlandığını bu metinde bize göstermiş olmuyor mu? Bakanlığın açıklamasına “objektif ve dengeli” diyebilir miyiz?

İşte size 2 bilinmeyenli bir denklem.

Çözmek için bugünden itibaren 67 gününüz var, ona göre.

Vakanüvis ÖM