Küçük Bir Eskiz: Birkaç Rakam ve İstatistikle Günümüz Medeniyeti
ABD’de: 2012’de 20 yaşında bir delikanlının önce öz annesini, ardından da 6 – 7 yaşlarında 20 çocuğu, büyüklerden de 6 kişiyi AR-15 benzeri XM15-E2S yarı otomatik taarruz silahıyla katlettiği Sandy Hook İlkokulu Katliamından, 2018 Şubatı ortasında, 19 yaşında bir delikanlının ruhsatlı AR-15 taarruz tüfeği ile 14 liseli çocuğu ve 3 okul personelini katlettiği Stoneman Douglas lisesi katliamına kadar 200 küsur okul saldırısı yapılmış, ezici çoğunluğu öğrenci ve çocuk, 400 küsur insan öldürülmüş. Bu yılın 18. ve –şimdilik– son saldırısı ile birlikte her 2,5 günde bir, bir silahlı okul saldırısı olmuş!
Katil gencin katliamda kullandığı AR-15’in yapımcısı, ürününün reklamını “Amerika’nın tüfeği” diye yapıyormuş. Çok haklı; çünkü, öyle anlaşılıyor ki, Amerika’da –şair Muhibbî’nin de bir zamanlar dediği gibi– halk içinde muteber bir nesne yok AR-15 gibi: Tahminen 15 milyon Amerikalı bu silaha sahip, satılan her 5 tüfekten 1’i AR-15 veya benzeri, ve geçen yıl instagram’a #ar15 etiketiyle 1,7 milyon küsur görüntü yüklenmiş!
ABD’den Ortadoğu’ya: 7 yıllık savaşta Suriye’de savaş ve şiddet zirve yapmış: Deyr ez-Zor’da, Doğu Guta’da, Afrin’de, İdlib’de ve ülkenin başka bölgelerinde ABD, Rejim, Rusya, Türkiye, İran, Hizbullah/Lübnan, ve sayısız ülke ve akideye bağlı sayısız isyancı grup arasındaki çatışma ve bombardımanlarda, 300’e yakın sayıda Rus paralı askeri ölüyor, 30’un üzerinde TSK mensubu asker şehit oluyor, TSK’nın bildirimine göre 1,500’ün üzerinde Kürt PYD/DSG mensubu öldürülüyor ve asıl, sayılamayacak kadar çok sivil hayatını kaybediyormuş.
BM’nin Suriye özel temsilcisi, sadece Şubat ayının ilk haftasında 1000’den fazla insanın öldürülmesiyle (her gün 145’e yakın ölü) “sivillerin dehşet verici sayıda” katledilmekte olduğunu söylemiş ve eklemiş: “4 yıldır özel temsilciliği yürütüyorum. Burada görev yaptığım süre içinde gördüğüm en şidddetli, en kaygı verici, en tehlikeli an, şu an gibi!”
Orta Doğu’dan Asya’ya: 16 yıldır çözüm bulunamayan Afgan “kriz”ine. BM’nin Afganistan raporuna göre, 2017 yılında ülkede ölen ve yaralananların sayısı 10 bin eşiğini aşmış. İntihar saldırıları ve bombalı saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı rekor seviyeye ulaşmış. 4 bin 400'den fazla kadın ve çocuk öldürülmüş ve/ya yaralanmış: bu grubun toplam sivil kayıplar içindeki oranı yüzde 42'ye ulaşmış. Sivillere en çok zararı Taliban ve Afgan güvenlik güçleri vermiş. Ama ABD'nin hava saldırılarında B-52 tipi ağır bombardıman uçakları kullanılırken, Taliban da cankurtaranlara bomba yüklemiş. Bir uzman "Böyle devam ederse, 2018'de sivil kayıp rekoru kırılabilir” demiş.
Asya’dan Avrupa’ya: Britanya Polisi'nin Nisan 2017'ye kadarki 12 aylık dönemde kayıtlara geçirdiği 2 bin 200'den fazla modern kölelik vakası mevcutmuş. Bir önceki yıla göre yüzde 160'lık bir artış görüldüğü gibi, kölelikle mücadele eden sivil toplum kuruluşlarına göre asıl sayı çok daha yüksek olup 13 bini bulabilirmiş.
Yardım kuruluşları Londra'nın "modern kölelikte büyüyen bir merkez" olduğu uyarısında bulunuyor ve çoğu kurbanın ülke dışından geldiğini söylüyorlarmış.
İnsan kaçakçılığı kurbanlarıyla ilgilenen yardım kuruluşları, geçen yıl ele aldıkları vakaların yüzde 35'ini Arnavutluk, yüzde 17'sini Nijerya, yüzde 6'sını Vietnam, yüzde 5'ini ise Hindistan vatandaşlarının oluşturduğunu, Çin, Polonya, Romanya ve Pakistan vatandaşlarının da sık sık kurbanlar arasında yer aldığını söylüyorlarmış.
Avrupa’dan Dünyaya: Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (İLO), 2017 raporuna göre bu tam bir küresel sorun: 40,3 milyondan fazla kişi geçen yıl modern köle olarak istismar edilmiş ve Küresel köle pazarını elinde tutan gangsterlerin tahmini yıllık kazancı 155 milyar dolarmış. “Modern kölelik” cinsel istismar, borçlandırarak rehin alma, zorla çalıştırma, organ hırsızlığı, ev işlerinde kullanma, insan kaçakçılığı ve “seks köleliği” dahil, tüm yönleriyle köleliği kapsamakta.
Çocukları Kurtarın Vakfı (Save The Children) verilerine göre 357 milyon çocuk, yani dünyadaki her 6 çocuktan biri ölüm ve şiddet tehdidi altında yaşıyor. Bu sayı, çatışma bölgelerinde yaşayan çocuk nüfusu açısından rekor. Çatışma bölgelerinde yaşayan çocuklar 1990'ların başından bu yana yüzde 75 oranında artmış.(Suriye, Afganistan ve Somali, en kötü koşullara sahip.) Şehirleşmenin artması, uzayan çatışma süreleri, okul ve hastanelerin geçmişe göre daha fazla hedef olması, şartları daha da tehlikeli hale getirmiş. Ölüm riski dışında çatışma bölgelerinde diğer tehlikeler: kaçırılma ve cinsel şiddet...
Uzak Asya’da: 2017 yılında Japonya’ya sığınma için başvuranların sayısı, bir yıl öncesine göre yüzde 80 artarak 19,628’e yükselmiş. Japonya hükümeti de bu 20 bin iltica başvurusundan 20’sini kabul etmiş! Başvuruların % 0.1’ini, yani binde 1’ini kabul etmekle, Japonya dünyanın en konuksever ve yardımsever vicdanlı ülkeleri yarışması olsa, ilk 10’a giremezmiş gibi görünüyor.
Kutuplarda: Antarktika’da, mikroskopik fitoplanktonlardan ve alglardan sonra gezegendeki beslenme zincirinin en alttaki halkalarından biri olan 2-2,5 cm büyüklüğündeki krillerin popülasyonu, 1970’lerden bu yana yüzde 80 azalmış! Küresel ısınma, gıda ve ilaç endüstrisinin yılda % 12 büyümesiyle ve “emme tulumba” teknolojisiyle aşırı avlanmaya girmesi yüzünden ortaya çıkan bu tehlikeli popülasyon kaybı, beslenme zincirinin en tepesinde bulunan penguen, balina ve leopar foklarının aç kalarak soylarının tükenmesi tehlikesini de beraberlerinde getiriyormuş.
Ayrıca, atmosferden karbondiyoksit gibi sera gazlarını arıtma gibi canalıcı bir fonksiyonları daha olan krillerin azalması, atmosferi büsbütün yangın yerine çevirme tehlikesini de içeriyor. Ama, insanlardaki yüksek tansiyon, inme, ve depresyon gibi tehlikeli hastalıklar için sağlık müstahzarları imalatı Krill avıyla artıyor tabii.
Gene sağlık ve güzellik müstahzaratında kullanılan palmiye yağını üretmek için kesilen, yakılan Borneo yağmur ormanlarında yaşamaları gittikçe güçleştiği gibi ayrıca yoğun şekilde avlanan olağanüstü zeki ve duyarlı orangutanların popülasyonu da da son 16 yıl içinde 150 bin azalmış ve rekor derecede düşmüş.
Ne yapalım, sağlık olsun diyelim, olsun bitsin.
Vakanüvis ÖM
