Dünyadaki hemen her kıta ve 'stratejik ülkeler'e kolu uzanan Atlas Network, faaliyet gösterdiği ülkelerde 'liberal demokrasiyi savunmak' kisvesi altında milyarlarca dolarlık bütçesiyle iklim ve çevre aktivistlerini kriminalize etmekle kalmıyor, söz konusu ülkelerdeki iktidarları da belirliyor, darbeleri destekliyor.
13.09.2023 tarihinde Yeşil Gazete'de yayımlanan yazıyı sizlerle paylaşıyoruz.
Amy Westervelt ve Geoff Dembicki‘nin kaleme aldığı bu yazı, Yeşil Gazete tarafından Yapay Zeka kullanılarak çevrilmiş ve redakte edilmiştir.
*
Bu yılın başlarında, Alman iklim örgütü Letzte Generation’dan (Son Nesil) genç aktivistlerin, Alman hükümetinin iklim konusundaki eylemsizliğine dikkat çekmek amacıyla caddeleri trafiğe kapattıkları sırada saldırıya uğradıklarına dair haberler sosyal medyada dolaşmaya başladı. Elleri asfalta yapışmış genç bir kadın saçlarından tutularak yoldan koparıldı; genç bir adam bir kamyon şoförü tarafından ezildi; yoldan geçen bir kişi protestocuları yumrukladı ve alkışlandı. Birkaç ay sonra Alman polisi Son Nesil aktivistlerinin evlerine baskın düzenledi ve banka hesaplarını dondurdu.
Tüm bunlar oldukça uysal bir protesto biçimine verilen aşırı bir tepki gibi görünüyordu. Yolları kapatmak yeni bir taktik değildi: Süfrajetler, sivil haklar aktivistleri ve savaş karşıtı aktivistler geçtiğimiz on yıllarda yolları kapattı. Geçen yıl Hollandalı ve Alman çiftçiler, biyogaz için yeterli teşvik sağlamadığını söyledikleri yenilenebilir enerji politikasını protesto etmek için traktörleriyle yolları kapattı. Tek bir çiftçinin bile suratına yumruk atılmadı. Son Nesil konusunda herkesi bu kadar öfkelendiren neydi?
İklim şüphecisi politikacının başlattığı ‘sürek avı’
Önde gelen bir siyasetçi bir aktivisti şiddet yanlısı teröristlerle kıyaslarken ve büyük bir medya kuruluşu bu çerçeveyi tekrarlarken, bir aktivisti saçından tutup yoldan çıkarmak ya da yumruklamak çok daha kolaydır. Hür Demokrat Parti’den (FDP) Frank Schäffler, Almanya Parlamentosu‘nun sert sağcı tutumlarıyla tanınan bir üyesi; bir zamanlar kendisini “iklim şüphecisi” olarak tanımlamıştı. Schäffler, ülkeyi yeni binalarda gazlı ısıtmadan uzaklaştıracak ulusal bir yeşil bina politikasının önündeki başlıca engel durumunda. Schäffler, Almanya’da fosil yakıt endüstrisinin ABD’deki gaz yasaklarıyla mücadele etmek için kullandığı regülasyon karşıtı retorik taktiklerin birçoğunu kullandı; hükümeti vatandaşların seçim özgürlüğünü elinden almakla suçlamak ve tasarının bir “ısıtma yasağı” anlamına geldiği korkusunu yaymak da buna dahildi.
Schäffler, Son Nesil 2022 yılının başlarında protesto gösterileri düzenlemeye başlar başlamaz onları terörist olarak nitelendirmeye başladı, grubu “suç örgütü” olarak adlandırdı ve organize suçtan soruşturulmasını talep etti. Muhafazakar yayın organı Welt ve daha ana akım Der Spiegel de dahil olmak üzere medya kuruluşları kısa süre içinde Schäffler’in çizdiği çerçeveyi yineledi. Sadece altı ay sonra, Mayıs 2023’te Alman polisi Last Generation aktivistlerine ülke çapında baskınlar düzenledi; polis grubun “daha fazla suç işlemek amacıyla bağış toplayan bir suç örgütü” olduğunu söyledi. Bu, Schäffler’in Son Nesil’e karşı önerdiği tepkinin neredeyse aynısıydı.
Göreve geldiği kısa süre göz önüne alındığında Schäffler’in bu denli etkili olması şaşırtıcı görünebilir. Ancak son yıllarda yaşanan önemli bir gelişme, iklim protestocularına yönelik muamele söz konusu olduğunda Schäffler’e geniş bir erişim alanı sağladı: Schäffler bir “düşünce kuruluşu” kurmuş ve “serbest piyasa” politikalarını savunan 500’den fazla üye düşünce kuruluşundan oluşan küresel bir ağ olan az bilinen ancak son derece güçlü Atlas Network‘e katılmıştı.
İklim haber siteleri Drilled ve DeSmog‘un yeni araştırması, Almanya’da yaşananların – kamuoyunda iklim aktivistlerini karalayan söylem, medyanın bunu alıp büyütmesi ve nihayetinde bu aktivistlerin kriminalize edilmesine yol açması – birçok ülkede gördüğümüz bir model olduğunu ortaya koyuyor. Bu örüntü, petrol, gaz ve maden çıkarma endüstrilerinde güçlü müttefiklere sahip olan ve az bilinen bu ağın etkisi sayesinde gerçekleşiyor.
Atlas Network ve ‘fikir savaşı’
Atlas Network kendisini, küresel düşünce kuruluşları ağı aracılığıyla “tüm bireyler için ekonomik ve kişisel özgürlük hakkını güvence altına almayı amaçlayan kâr amacı gütmeyen bir kuruluş” olarak tanımlıyor. Ancak bir ağ olmadan önce, sadece bir düşünce kuruluşuydu: Antony Fisher adında bir adam tarafından kurulan İngiltere merkezli Ekonomik İşler Enstitüsü ya da IEA.
Fisher, zengin bir madenci ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Kraliyet Hava Kuvvetleri‘nde görev yaptıktan sonra – efsaneye göre, uçağı düşürülen kardeşinin düşerek ölmesini izlemişti – savaşı sona erdirmek ve daha özgür ve daha müreffeh bir dünya için mücadele etmekten ilham aldı. Savaş sonrası yapılan ilk seçimlerde İngiliz halkının İşçi Partisi‘ni seçmesi karşısında şok olan Fisher, bir dahaki sefere insanların doğru yönde oy kullanmasını sağlamaya karar verdi. Toplumdaki tüm kötülüklerden sosyalizmi sorumlu tutan Avusturyalı ekonomist Friedrich Hayek ile yaptığı sohbetlerden de ilham aldı. Fisher 1950’lerin başında aday olmayı düşündü, ancak Hayek ona siyasete girmeyi unutmasını ve bunun yerine entelektüel sınıfı hedef alarak bir “fikir savaşına” girmesini söyledi.
Atlas Network’ün kurucusu Anthony Fisher
Fisher 1955’te IEA’yı kurduktan sonra 1960’ların başında düşünce kuruluşunun ilk büyük kurumsal bağışçısını buldu: Royal Dutch Shell. Kısa süre sonra BP de onu takip etti ve IEA birdenbire gerçek bir etki yaratmaya başladı.
Sydney Teknoloji Üniversitesi‘nde kıdemli öğretim görevlisi ve uzun süredir Atlas Network araştırmacısı olan, “More Heat Than Life: The Tangled Roots of Ecology, Energy and Economics” (Hayattan Çok Isı: Ekoloji, Enerji ve Ekonominin Karışık Kökenleri) kitabının yazarı Jeremy Walker, IEA’nın ilk yıllarında bu profesörlere, genellikle para biriminin dönüştürülmesi gibi konularda ya da ekonomist olmayanlar için oldukça teknik kalan konularda kısa, sindirilebilir makaleler yazdırdığını, ama sonra IEA’ya bağışta bulunan zengin bağışçıların kitabın kopyalarını satın alıp tüm okullara ve üniversitelere göndermeye başladıklarını söylüyor.
IEA’nın Birleşik Krallık siyasetini hızla sağa itmek yolundaki artan başarısı karşısında Fisher gösteriyi yollara taşımaya karar verdi.”
Kurumsal bağışçılarını açıklamamak da IEA’nın başarı anahtarlarından biriydi. Walker, “Düşünce kuruluşu yöntemi, şirketlerin kendi söyleyemeyecekleri şeyleri, sadece kendi kâr güdüleriyle konuşuyormuş gibi görünmeden söylemelerine olanak sağladı” diyor. Bu taktikler IEA’nın Birleşik Krallık’ta nüfuz sahibi olmasını ve 1960’lar ve 70’ler boyunca muhafazakar serbest piyasa ideolojisinin İngiliz siyasetinde yayılmasına yardımcı olmasını sağladı.
IEA’nın Birleşik Krallık siyasetini hızla sağa itmek yolundaki artan başarısı karşısında Fisher gösteriyi yollara taşımaya karar verdi. 1970 yılında, Charles ve David Koch tarafından finanse edilen bir kuruluş olan Institute for Humane Studies ile ABD‘de bir konuşma turu yaptı ve Amerikan siyasetini endüstrinin yararına büyük ölçüde yeniden şekillendirmek yolundaki on yıllarca sürecek kariyerine başladı. ABD’deki bu görüşmelerde Fisher, Amerikalı iş çevrelerini 1960’ların toplumsal hareketlerine karşı mücadele etmeye teşvik etti. 1974 yılında Fisher Kanada‘ya giderek İngiltere dışındaki ilk düşünce kuruluşu olan Fraser Enstitüsü’nü kurdu. Aynı yıl IEA, liderlerinden Nigel Vinson‘ı, İngiltere’de kardeş bir düşünce kuruluşu olan Politika Çalışmaları Merkezi‘ni kurması için, ünü giderek artan muhafazakar politikacı Margaret Thatcher’a ödünç verdi.
Fisher daha sonra Avustralya’ya gitti ve burada 1976 yılında Bağımsız Çalışmalar Merkezi’ni kurmasına Rupert Murdoch yardımcı oldu. İngiltere’ye döndüğünde Fisher 1977’de bir başka IEA taklitçisi olan Adam Smith Enstitüsü‘nü kurdu. 1978’de Amerika Birleşik Devletleri’ne döndü ve yine Koch kardeşlerin ve maden sektörünün yardımıyla 1978’de Manhattan Enstitüsü’nü ve 1979’da Pasifik Araştırma Enstitüsü’nü kurdu. Bu noktada, IEA ve Centre for Policy Studies ile yaptığı çalışmalar Margaret Thatcher’ın seçilmesini sağladı. Ünlü “serbest piyasa” ekonomisti Milton Friedman daha sonra “Margaret Thatcher tarafından yürütülen İngiliz politikasındaki U dönüşü, Fisher’a başka herkesten daha fazla şey borçludur” diyecekti.
Sağcı, darbeci ‘elitler’ kulübü
Fisher, başlattığı IEA tarzı organizasyonları birbirleriyle daha kolay çalışabilmeleri için bir ağa bağlamak istedi ve Hayek‘ten finansman sağlayabilecek “Houston’daki dostlarını”-petrol şirketi yöneticilerini- kendisiyle tanıştırmasını istedi. 1981’de faaliyete geçen Atlas Network (Atlas Ağı), başlangıçta sadece Fisher’in kendisinin kurulmasına yardımcı olduğu bir düzine kadar düşünce kuruluşunu içeriyordu, ancak kısa sürede ABD’deki Koch’a bağlı tüm düşünce kuruluşları da dahil olmak üzere benzer düşünen yüzlerce üye kuruluşu kapsayacak şekilde genişledi (Cato Enstitüsü, Heartland Enstitüsü, Heritage Vakfı ve Amerikan Yasama Değişim Konseyi – ABD muhafazakar siyasetini şekillendiren en etkili güçlerden bazıları – hepsi bu ağa üyedir).
Güçlü insanlara erişim, güçlü kaynaklardan finansman sağlamayı da beraberinde getirmiştir. Atlas’ın kamuya açık mali tabloları, Muhafazakar Şeffaflık veri tabanındaki veriler ve çeşitli vakıflar tarafından doldurulan 990 vergi formları, Atlas’ın Koch tarafından finanse edilen bir dizi vakıftan, ExxonMobil Vakfı’ndan ve kuruluşundan bu yana iklim inkarcılığını finanse etme konusunda uzun bir geçmişe sahip olan Sarah Scaife Vakfı’ndan milyonlarca dolar fon aldığını ortaya çıkarıyor. Kanada’daki Fraser Enstitüsü, ABD’deki Koch destekli çeşitli düşünce kuruluşları ve Avustralya‘daki Bağımsız Çalışmalar Merkezi gibi, Atlas Ağı’nı oluşturan bireysel üye düşünce kuruluşlarının çoğu da maden çıkarma endüstrileriyle bağlantılı vakıflar tarafından ayrı ayrı finanse ediliyorlar – ve bazı durumlarda doğrudan endüstriden gelen bağışlarla destekleniyorlar.
Fisher, Atlas Network’ün ilk yıllarında uluslararası alanda -özellikle de petrol yöneticilerinin sol hareketlerden endişe duyduğu Latin Amerika’da- genişlemeye odaklandı. Atlas’ın yaptığı ilk yatırımlardan biri Venezuella‘ya oldu ve 1984’te Ekonomik Bilgi Yayma Merkezi‘nin (CEDICE) kuruluşunu finanse etti. Yıllar sonra CEDICE, Hugo Chavez‘in devrilmesinde etkili oldu.
Atlas, ayrıca 1980’lerde Brezilya‘da bir şube açarak, İşçi Partisi’nin çevre ve yerli haklarıyla ilgili önerilerine karşı çıkmak için çeşitli tarımsal işletme gruplarıyla birlikte çalıştı. Yıllar sonra Atlas, 2014 yılında Jair Bolsonaro‘nun başkanlığa gelmesine yardımcı olan “Özgür Brezilya” hareketinin teşvik edilmesine yardımcı oldu. Atlas tarafından her yıl düzenlenen bölgesel bir etkinlikte bu yıl tarım endüstrisinden etkilenen kişiler ve düşünce kuruluşlarının başkanları, iktidara geri dönmenin bir yolunu bulmak ve mevcut başkan Luiz “Lula” Da Silva’nın “toprak istilası” olarak tanımladıkları, yerlilerin topraklarını tarım endüstrisinden korumak ve özel tarım arazilerini işçi mülkiyetine devretme kampanyasını durdurmak hakkında konuştular.
Dünya çapında 500’den fazla düşünce kuruluşunun üye olduğu ile ağ halen gücünü koruyor. Atlas üyeleri birbirleriyle düzenli temas halinde, fikirlerini, ipuçlarını ve stratejilerini paylaşıyorlar. (Ağ, interneti erken benimsemiş olmakla bile övünüyor.) Üye düşünce kuruluşlarının temsilcileri ABD’de ve başka yerlerde her yıl düzenlenen sağcı etkinliklerde bir araya geliyor. Üç ayda bir yayınlanan Freedom’s Champion dergisi, Latin Amerika podcast’i ve hem İngilizce hem de İspanyolca çeşitli kitaplar (hatta bir yemek kitabı!) da dahil olmak üzere çeşitli yayınlar aracılığıyla üye düşünce kuruluşları arasında fikirler paylaşılıyor.
Atlas Network’ün başkanlığını 1991’den 2018’e kadar sürdüren Arjantinli Amerikalı işadamı Alejandro Chafuen, ağın hedef kitlesini bir kelimeyle tanımlıyor: Elitler.
“Bir düşünce kuruluşunun gerçek müşterisi kimdir, sorusunu yanıtlamak için Ludwig von Mises’in “Bürokrasi” kitabında sık sık göz ardı edilen bir pasajına atıfta bulunacağım. Bu pasajda von Misses, Atlas’ın ve birçok düşünce kuruluşunun gerçek müşterisi olmakla kalmayıp aynı zamanda ideal müşterimiz olduğuna inandığım, bize fayda sağlayan ve bizim tarafımızdan hizmet edilen bir insan tipini -elit- tanımlıyor.”
*
Atlas Network yöneticileri ve üye düşünce kuruluşları her zaman çevrecileri ve kirletici endüstrilere karşı getirilmek istenen regülasyonları toplumdaki kanserli bir büyüme olarak resmetmişlerdir. Atlas Network’te yer alan Chafuen‘in online biyografisine göre, Pasifik Araştırma Enstitüsü 1979 yılında Kaliforniya’da özellikle çevre konularına odaklanmak üzere kurulmuştur.
Çevre karşıtlığı: ‘Yeşil Ejderhaya direnmek’
Çevre karşıtlığı, ağın söylemlerinin çoğunda yer almaktadır. Atlas üyesi Mackinac Enstitüsü‘nün 1991 tarihli bir raporu, ilk çevrecileri “insan karşıtı gericiler” olarak adlandırmaktadır. Pasifik Araştırma Enstitüsü’nün 1994 tarihli bir raporuna göre “çevrecilerin kıyamet karamsarlığının aksine, çevrenin iyileştirilmesi belki de son neslin en büyük kamu politikası başarı öyküsüdür.”
Dünyanın dört bir yanındaki endüstrilerin ve hükümetlerin çevrecileri aşırılık yanlısı olarak kategorize etmek için düşünce kuruluşu etkisinden ayrı olarak kendilerine ait pek çok nedeni olsa da, Atlas Network kuruluşları on yıllardır bu çerçevelemeden yararlandı. Son yıllarda, bunu protesto karşıtı yasalara dönüşecek şekilde paketlediler.”
Chafuen 2018 yılında Atlas Network başkanlığı görevinden ayrıldığında, Atlas Network üyesi düşünce kuruluşlarının en önde gelenlerinden biri olan ve uzun süredir Hıristiyan aromalı bir iklim inkârını savunan ABD merkezli Acton Enstitüsü’nün başına geçti. Acton ayrıca bir başka Atlas üyesi olan Heritage Foundation ile yakın bağlantıları olan Tennessee merkezli Cornwall Alliance adlı Evanjelik düşünce kuruluşunu da kurdu. Cornwall İttifakı, 2010 yılında yayınlanan “Yeşil Ejderhaya Direnmek” adlı 12 bölümlük bir DVD serisinde çevreciliği “ruhani aldatmaca” olarak tanımlamış ve “tehlikeli çevresel aşırılık” konusunda uyarıda bulunmuştur.
Bu tür söylemler bugün çevre ve iklim protestolarını kriminalize etmek için hızla harekete geçen ülkelerde gördüğümüz şeydir. Dünyanın dört bir yanındaki endüstrilerin ve hükümetlerin çevrecileri aşırılık yanlısı olarak kategorize etmek için düşünce kuruluşu etkisinden ayrı olarak kendilerine ait pek çok nedeni olsa da, Atlas Network kuruluşları on yıllardır bu çerçevelemeden yararlandı. Son yıllarda, bunu protesto karşıtı yasalara dönüşecek şekilde paketlediler.
Almanya‘daki Schäffler bunun sadece en son örneği. Guatemala‘da Atlas düşünce kuruluşu Fundación para el Desarrollo de Guatemala veya FUNDESA, çevrecilerin ve yerli hakları aktivistlerinin ülkedeki “yatırım” üzerindeki etkisini kınamak için uzun yıllar harcadı. FUNDESA’nın direktörü, 2015 ve 2016 yıllarında Yerlilerin öncülüğünde düzenlenen büyük çevre protestolarına cevaben, Latin Amerika’daki çevrecileri “terörist bir ağ” olarak tanımlayan ve protestoların lideri Bernardo Caal Xol‘u dışarıdan kışkırtıcı olarak nitelendiren aşırılık yanlısı çevreciler hakkında çeşitli yazılar yazdı. Xol, protestoları organize etmedeki rolü nedeniyle yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Atlas üyesi İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Policy Exchange ise 2019 yılında yayınladığı bir raporda, agresif iklim eylemleri çağrısında bulunmak için Londra‘nın bazı bölgelerini kapatmasıyla ünlü Extinction Rebellion‘ı (Yokoluş İsyanı) “liberal demokrasiyi ve hukukun üstünlüğünü yıkmak isteyen aşırılık yanlısı bir örgüt” olarak tanımladı. Almanya’da olduğu gibi, Birleşik Krallık’ta da birçok siyasetçi ve muhafazakâr medya kuruluşu bu çerçeveyi tekrarladı. Çok geçmeden insanlar yolları kapatan ya da diğer şiddet içermeyen, yıkıcı protesto biçimlerini düzenleyen Extinction Rebellion aktivistlerine saldırmaya başladılar. Dört yıl sonra, Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, Policy Exchange’in 2023’teki yıllık yaz bahçe partisinde yaptığı konuşmada, Policy Exchange üyelerine, çeşitli protesto biçimlerini önemli ölçüde suç haline getiren, polis gücünü artıran ve yolları kapatan protestoları engellemek için “otoyolun kasıtlı olarak engellenmesi” suçunu yaratan yasa taslağını hazırlamalarına yardımcı oldukları için teşekkür etti. Yasanın kabul edilmesinin ve çok sayıda tutuklama ve davanın ardından Extinction Rebellion artık yıkıcı protestolara katılmayacağını açıkladı.
Bu model, geçtiğimiz on yıl içinde Kanada ve ABD’de, katran kumu petrollerinin çıkarıldığı alanların genişletilmesini reddeden First Nations’ın (İlk Uluslar) ve Yerlilerin öncülüğündeki protestolara ve Dakota Access Boru Hattı karşıtı harekete yanıt olarak da kullanıldı. Atlas üyesi düşünce kuruluşu MacDonald-Laurier Enstitüsü tarafından 2013 ve 2014 yıllarında yayınlanan bir dizi makale, İlk Uluslar aktivistlerini potansiyel şiddet yanlısı olarak resmetmekte ve bu “savaşçı toplumların” Kanada’da yaratabileceği tahribat konusunda uyarıda bulunmaktadır. Amerikan Yasama Değişim Konseyi‘nin (ALEC) 2017’deki bir toplantısında, üst düzey bir petrol lobicisi Standing Rock‘taki protestocuları “tehlikeli ve yıkıcı” olarak tanımlamış ve eylemcilerin büyük bir kısmının sabıka kaydı olduğunu iddia etmiştir.
2017 yılı sonunda, petrol rafinerilerini, boru hattı şirketlerini ve petrokimya üreticilerini temsil eden bir ticaret grubu olan Amerikan Yakıt ve Petrokimya Üreticileri, “kritik altyapı” yakınındaki protestoları suç sayan bir yasa tasarısı hazırladı, Oklahoma eyaleti bunu kabul etti ve ALEC bunu diğer eyalet milletvekillerine iletti. Kanada da benzer bir yaklaşım benimsemiş, çeşitli eyaletler protesto karşıtı yasalar çıkarmış ve Kanada Kraliyet Atlı Polisi protesto kamplarını kapatmak ve protestocuları tutuklamak üzere yeni bir birim (Community Industry Response Group) oluşturmuştur.
Drilled’in ayrıntılı sorularını yanıtlayan bir sözcü “Macdonald-Laurier Enstitüsü bağımsız ve partizan olmayan bir düşünce kuruluşudur” dedi. (Ne Atlas Network ne de bu yazıda adı geçen diğer üye düşünce kuruluşlarından hiçbiri yorum taleplerimize yanıt vermemiştir).
*
Atlas stratejileri sadece kriminalize etmekten ibaret değil: Üyeler aynı zamanda maden sektörünü hedefledikleri yerel topluluklarla müttefik kılmak için sofistike halkla ilişkiler kampanyalarının hazırlanmasında da yer alıyor. MacDonald-Laurier, İlk Uluslar’ın protesto tehdidine ilişkin beyaz kitaplarında, güvenlik güçlerinin kritik altyapıyı korumak için yerli protestoculara karşı kontrgerilla taktikleri kullanması çağrısında bulundu. Ancak düşünce kuruluşu aynı zamanda şirketleri ve hükümetleri, İlk Uluslar’ı kendi bölgelerindeki doğal kaynak projelerinde “işletme ortağı” yapmaya çağırarak, bazıları yüksek yoksulluk oranlarına sahip toplulukların kısmi mülkiyete sahip olmalarına ve madencilik, petrol ve gaz projelerinden elde edilen gelirlerden daha fazla pay almalarına izin verilmesini istedi. Buradaki fikir, gelirlerden daha fazla pay almanın bazı İlk Uluslar gruplarını petrol ve gaz projelerinin açık destekçileri olmaya ikna edeceğiydi. Bu taktik “redwashing” olarak bilinmektedir.
Avustralya’da, Rupert Murdoch, Shell, BHP ve Rio Tinto‘nun bağışlarıyla kurulmuş bir Atlas grubu olan Bağımsız Çalışmalar Merkezi ya da CIS, son beş yıl içinde çeşitli yayın organlarında toprak savunucuları ve yerli toprak haklarıyla ilgili “Aborjin Terörizmi” korkusunu körüklemeye çalışan köşe yazıları yayınladı. Aynı zamanda CIS, tartışmalı projelerin lehine konuşabilecek Aborijin sözcüler aramış ve işe almıştır.
Perulu Atlas üyesi Instituto Libertad y Democracia ya da ILD, düşünce kuruluşunun başkanı ekonomist Hernando de Soto‘nun öncülük ettiği bir teori ile kendi serbest piyasa ve özel mülkiyet anlayışını ortaya koyuyor. Amazon‘da petrol ve gaz sondajını ve toprak haklarına yönelik diğer ihlalleri protesto eden yerli aktivistler ile polis arasında 2009 yılında yaşanan kanlı çatışmanın ardından DeSoto, 2011 yılında TED‘de yaptığı bir konuşmada çatışmanın çözümünün yerli halkı mülkiyet hakları yoluyla “hukukun üstünlüğüne” dahil etmek olduğunu savundu. DeSoto’ya göre özel mülkiyet, yerli halkın topraklarından ve kaynaklarından değer elde etmesini sağlayacak, bu da onların bu topraklardan maden çıkarılmasına karşı çıkma olasılığını azaltacaktır çünkü bundan kendileri de faydalanacaktır. ILD, web sitesinde bu stratejinin yerli halkın “geleneklerini ya da kimliklerini kaybetmeden piyasa içinde çalışmasına ve çıkarlarını savunmasına” yardımcı olacağını savunuyor.
Afrika Refah Merkezi adlı bir Atlas projesini yöneten Magatte Wade, Afrika ve iklim değişikliği konusundaki görüşlerine ilham kaynağı olarak sık sık de Soto’dan alıntı yapıyor. Senegal’de doğan ancak 7 yaşındayken Almanya’ya taşınan Wade, son birkaç yıl içinde yazdığı birçok köşe yazısında ve bu yıl Kanadalı profesör ve sağcıların önde gelen isimlerinden Jordan Peterson ile yaptığı bir röportajda iklim aktivistlerini “yeni sömürgeciler” olarak tanımlıyor ve iklim eylemlerinin Afrikalıları yoksul ve enerjiye erişimden mahrum bırakacağını savunuyor. Wade, kıtadaki mevcut fosil yakıt patlamasını reddedenleri sık sık elitistler olarak tasvir ediyor ve iklim eyleminin bir milyar Afrikalıyı öldüreceğini iddia ediyor – tüm bunları yaparken Afrikalı iklim aktivistlerinin endişe verici bir oranda tutuklandığı gerçeğiyle ilgilenmeyi reddediyor.
*
2018’de BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli‘nin (IPCC) bir raporu, hükümetlerin iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak istiyorlarsa agresif karbonsuzlaşma politikaları uygulamak için yaklaşık 12 yılları olduğu uyarısında bulundu. Bu alarm zili, sokaklara dökülen gençlerden oluşan küresel bir hareketi harekete geçirdi ve Atlas Network düşünce kuruluşlarının iklim karşıtı protesto kampanyalarında yepyeni bir dalgayı ateşledi.
Atlas’ın harekete geçmesi şaşırtıcı değil: Ağın fon sağlayıcıları gençlik hareketi karşısında sarsıldı. 2020 yılında Drilled’e sızdırılan BP’nin dahili pazarlama belgeleri, sektörün gençlik iklim hareketine ne kadar hazırlıksız yakalandığını ortaya koyuyordu; hareketin özgünlüğünü petrol ve doğalgaz için en büyük tehdit olarak görüyorlardı. Birçoğu endüstri tarafından finanse edilen bir düşünce kuruluşları ordusu, aktivistlerle alay etmek, onları eleştirmek ya da onlar hakkında korku tellallığı yapmak için medyaya, sosyal medyaya ve erişebildikleri diğer platformlara yöneldi.
Greta Thunberg‘in iklim krizine karşı harekete geçilmesini talep etmek için her Cuma greve giden bir gençlik iklim grubu olan Fridays for Future’ı (Gelecek İçin Cumalar) kurduğu İsveç’te, Atlas düşünce kuruluşu Timbro ve araştırma kolu Ratio, iklim aktivistlerini “iklim popülistleri” olarak damgalamaya başladı. Genç iklim aktivistlerini Nazilerle kıyasladılar ve karamsarlık ve alarmizmlerinin onları aşırı taktiklere yönelteceği konusunda uyardılar.
ABD merkezli Atlas düşünce kuruluşları da hemen genç iklim protestocularına karşı harekete geçti. Okul grevleri hareketinin başlamasından bir yıl sonra Cato Enstitüsü, Heartland Enstitüsü, Heritage Vakfı, Acton Enstitüsü, Rekabetçi Girişim Enstitüsü ve Amerikan Girişim Enstitüsü, Greta karşıtı çeşitli bildiriler yayınladı. Genç iklim aktivistlerinin karalanması o zamandan beri devam ediyor – özellikle de ABD Atlas üyelerinin ekonominin nasıl işlediğini anlamamaktan bir medya komplosunun parçası olmaya kadar her şeyle suçladıkları Thunberg üzerinden. 2020 yılında, ABD merkezli bir Atlas üyesi olan ve esas olarak Koch Industries ile ilişkili çeşitli vakıflar tarafından finanse edilen Heartland Enstitüsü, iklim inkârını ve petrol ve gaz yanlısı mesajları yaymak için Alman YouTuber Naomi Seibt‘i gizlice işe aldı ve onu “anti-Greta” olarak tanıttı.
Avustralya’da Atlas üyeleri genç protestocuları protesto etmek için kitlesel olarak medyaya çıktılar. Genellikle vergilerle ilgili konularla ilgilenen Avustralya Vergi Mükellefleri İttifakı, genç bir stajyerini Sky News’e çıkarıp iklim grevcilerinin okulda kalması gerektiği konusunda alay etti. Bağımsız Çalışmalar Merkezi bir blog yazısında Avustralya okullarında okuryazarlığın aktivizmin gerisinde kaldığından endişe etti. İlerleme Enstitüsü, öğretmenlerin grev yapmayan öğrencileri “fosil yakıtlar olmadan dünyamızın çökeceği” konusunda bilgilendirme fırsatını değerlendirmelerini önerdi.
*
Atlas üyelerinin uzun yıllardır çevrecilere karşı yürüttüğü retorik savaşın en işe yarayan tarafı, bunun sadece aynı çevreye aynı şeyleri tekrarlamakla sınırlı olmaması. Tam tersine, iklim krizi konusunda aciliyet hissedenleri bile protestocuların çok “radikal” ve yıkıcı olduklarına ikna ettiler.
Medya da çoğunlukla çizilen bu çerçeveye ayak uydurdu. Media Matters tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, MSNBC, 2017’deki Standing Rock protestolarının ardından başlayan bu eğilimden sonra yaptığı tek bir yayınla iklim protestolarının kriminalize edilmesinden bahseden tek büyük ABD haber kanalı oldu. Ana akım yayın organları, iklim protestolarına yer verdiklerinde, protestocuların gerçekte neyi başarmaya çalıştıklarından ziyade, ünlü bir tablonun vitrinine domates çorbası atmanın ya da kendini yola yapıştırmanın “uygun” olup olmadığını ve bu taktiklerin iklim aktivistlerini halka sevdirip sevdirmediğini tartışan haberlere yöneldi.
Bu, yıllar boyunca tekrar tekrar gördüğünüz bir yöntem. Kamusal alana bir şey atacaklar, bu biraz basında yer alacak ve sonra bir bakmışsınız ki muhtemelen yeni bir yasa yazılmış. Ve şimdi, daha önce meşru bir sivil protesto olarak görülen bir şeyi suç haline gelecek.”
Media Matters‘ın analizine göre ABD medyasında iklim protestolarıyla ilgili haberlerin yarısından azı iklim değişikliğinin bilimsel temelleri ya da protestoların artmasına neden olan siyasi çıkmaz hakkında herhangi bir şey içeriyor. Bu arada çalışma, Fox News‘in rakipleri CNN (27 bölüm) ve MSNBC’nin (9 bölüm) yayınladığı haberlerin toplam sayısını dört katı haber yayınladığını; kanalın konuyla ilgili 144 yayınının tamamının iklim protestocularını tehlikeli radikaller olarak resmettiğini ortaya koydu.
Hareketleri ve sosyal değişimi inceleyen sosyal bilimciler, iklim protestocularının taktiklerinin “medeni olup olmadığına” ilişkin soruların söylemi ne kadar domine ettiği konusunda büyük ölçüde kafa karışıklığı yaşıyor. Çevre, Toplum ve Eşitlik Merkezi’nin başında bulunan ve yıllardır genel olarak protestoları, özel olarak da iklim protestolarını araştıran Dana Fisher, “Gerçekte çok fazla mülk tahribatı olmadı – iklim hareketinin taktikleri şimdiye kadar çok uysaldı” diyor.
İklim aktivistlerinin “radikal” olup olmadıkları konusundaki saplantı, Atlas Network’ün geçmişi bağlamında çok daha anlamlı hale geliyor. Atlas araştırmacısı Walker, “Bu, yıllar boyunca tekrar tekrar gördüğünüz bir yöntem,” diyor. “Kamusal alana bir şey atacaklar, bu da biraz basında yer alacak ve sonra bir bakmışsınız ki muhtemelen içlerinden biri tarafından yeni bir yasa yazılmış. Ve şimdi, daha önce meşru bir sivil protesto olarak görülen bir şeyin suç haline getirildiğini görüyorsunuz.”
Metnin İngilizce orijinali için tıklayın
(*) Bu haber bağımsız araştırmacı haber siteleri Drilled ve DeSmog ile işbirliği içinde hazırlanmıştır. Julianna Merullo ve Lyndal Rowlands bu hikayeye ek haberlerle katkıda bulunmuştur.
