13 Haziran 2008
Ünlü Osmanlı tarihçisi Donald Quataert'in, 1915'te yaşanan Ermeni katliamlarıyla ilgili bir yazısından dolayı Washington'daki Türkiye Çalışmaları Enstitüsü (Institute of Turkish Studies, ITS) üyeliğinden istifaya zorlanması, uluslararası akademik çevrelerde tepkiye yol açtı. Olay, Kuzey Amerika Ortadoğu Çalışmaları Birliği'nin (Middle East Studies Association of North America, MESA) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a gönderdiği 27 Mayıs 2008 tarihli mektupla gündeme geldi. MESA başkanı Prof. Mervat Hatem'in imzasını taşıyan mektupta, Quataert'in "Ermeni soykırımı hakkındaki bir kitapla ilgili değerlendirme yazısını geri çekmesi konusunda Türkiye'nin Washington Büyükelçisi ve ITS'nin onursal başkanı Nabi Şensoy'un talebini geri çevirmesinin ardından" istifaya zorlandığı ifade ediliyor. Mektupta, ayrıca, Başbakan'a hitaben, "Prof. Quataert'in istifaya zorlanması, hükümetinizin 1915 olaylarının bağımsız çalışmalara ve tarihçilerin değerlendirmesine bırakılması yolundaki son çağrısıyla da büyük bir tezat oluşturmaktadır" deniyor. Prof. Quataert, 2006 sonbaharında 'Journal of Interdisciplinary History' adlı akademik dergide, Donald Bloxham'ın 'The Great Game of Genocide: Imperialism, Nationalism, and the Destruction of the Ottoman Armenians' (Büyük Soykırım Oyunu: Emperyalizm, Milliyetçilik ve Osmanlı Ermenilerinin Yok Edilmesi) adlı eserine ilişkin değerlendirme yazısında, Osmanlı tarihçilerinin Ermeni sorunuyla ilgili olarak bugüne dek sessiz kalmasını eleştirmişti. Quataert, Bloxham'ın çalışmasıyla ilgili övgü ve eleştirilerini sıralarken, "çok sayıda kanıtın, 1915'te yaşanan katliamların merkezi Osmanlı hükümeti tarafından planlandığını" gösterdiğini ve "Ermenilerin başına gelenlerin BM'nin soykırım tanımlamasına uyduğunu" belirtmişti. Washington Büyükelçiliği'nin, özellikle bu iki ifade nedeniyle Quataert'e baskı yaptığı tahmin ediliyor. MESA'nın mektubunun ardından Türkiye'den veya Washington Büyükelçiliği'nden herhangi bir resmi açıklama gelmezken, gayriresmi kaynaklar, aralarında Fatma Müge Göcek, Reşat Kasaba, Marcie Patton ve Esra Özyürek'in de bulunduğu bazı akademisyenlerin, ifade özgürlüğüne aykırı bu olayı protesto ederek ITS üyeliğinden istifa ettiğini belirtiyor. Donald Bloxham, 2005'te Oxford University Press tarafından yayımlanan 'Büyük Soykırım Oyunu: Emperyalizm, Milliyetçilik ve Osmanlı Ermenilerinin Yok Edilmesi' adlı kitabında, 1915'te yaşanan olayları soykırım olarak nitelerken, olaylarda Batılı devletlerin emperyalist siyasetinin de önemli bir rol oynadığını dile getiriyordu. Osmanlı emek tarihi üzerine yaptığı öncü çalışmalarla tanınan Prof. Donald Quataert, State University of New York'ta öğretim üyeliği yapıyor. Quataert, 2006'da yeni baskısı yapılan 'The Ottoman Empire, 1700-1922' adlı kitabında, 1915'te yaşananları, "Yüksek rütbeli bazı Osmanlı memurlarının, Teşkilat-ı Mahsusa'yı kullanarak idare ettiği, çok sayıda Osmanlı Ermenisi'nin ölümüne yol açan, merkezi olarak tasarlanmış bir program" olarak tanımlamıştı.
http://www.agos.com.tr/index.php?module=news&news_id=8300&cat_id=1
