Yeni 74 bitki ve 15 mantar türü

İngiltere'nin başkenti Londra'daki Kew Kraliyet Botanik Bahçeleri'nden araştırmacılar, geçen yıl 74 yeni bitki ve 15 mantar türü keşfetti. Esrarengiz türlerin çoğu, bir yanardağın tepesi ya da Antarktika'daki kayalar gibi beklenmedik yerlerde bulundu. Bilim insanları, yeni türlerin acilen korunması gerektiğini ve en az birinin muhtemelen neslinin tükenmiş olabileceğini söylüyor. Tanımlanmamış bitkilerin yaklaşık dörtte üçü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Araştırmacılar, 2023 yılında yeni keşfedilen ilk 10 türün, doğal dünyanın güzelliğini ve mucizesini yansıttığını ve biyoçeşitliliğin kayba uğraması ve iklim değişikliğinin tehlikelerine dair kesin bir uyarı olduğunu söylüyor.

IMF’den iklim eylemine destek

Geçen yıl dünyanın doğrudan ve dolaylı olarak fosil yakıt sübvansiyonlarına yedi trilyon dolardan fazla para harcadığını belirten Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, “Bunu geri çekin ve iklim eylemini desteklemek için kullanın,” dedi. Georgieva, İsviçre’nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) kapsamında düzenlenen ‘İklim ve Doğa: Sistemik Bir Yanıt Gerekiyor’ başlıklı panele katıldı. Anadolu Ajansı’nın haberine göre, iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik politika eylemlerinden bahseden Georgieva, bugün kolektif taahhütlerin 2030 yılına kadar ulaşılması gereken noktanın yaklaşık %50 gerisinde kaldığını söyledi.

Beş milyar insan ise daha da yoksullaştı

Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın (KEDV) da üyesi olduğu uluslararası Oxfam Konfederasyonu’nun Inequality Inc. (Eşitsizlik A.Ş.) raporu, 15 Ocak'ta Davos’ta gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu ile aynı zamanda yayımlandı. Gelir eşitsizliklerine ve şirketlerin küresel ölçekte ele geçirdikleri güce odaklanan rapora göre, dünyanın en zengin beş erkeği, servetlerini iki katından fazla artırırken, yaklaşık beş milyar insan ise daha da yoksullaştı. Mevcut eğilimler devam ederse, dünya 10 yıl içinde ilk trilyonerine sahip olacak; ancak yoksulluk 229 yıl daha ortadan kaldırılamayacak. İş dünyasının elitlerinin İsviçre'nin tatil kasabası Davos'ta bir araya geldiği bu günlerde, Oxfam yayımladığı raporla dünyanın en büyük 10 şirketinden yedisinin CEO'su veya ana hissedarının bir milyarder olduğunu ortaya koyuyor. Bu şirketlerin değeri 10,2 trilyon dolar. Bu rakam, Afrika ve Latin Amerika'daki tüm ülkelerin toplam gayri safi yurt içi hasılasından daha fazla. En büyük 148 şirketin kârı üç yılda ortalama %52 arttı ve 1,8 trilyon dolar oldu. Yüz milyonlarca kişi maaşları kesintiye uğrarken, zengin hissedarlara büyük kâr payları ödendi.

ATM’ler günde 12 kilovatsaat elektrik tüketiyor

Sayıları 52 bini geçen ATM’ler yılda 230 milyon kilovatsaatten fazla elektrik tüketiyor. Türkiye’de ATM’lerin tükettiği elektrik miktarı, Ardahan, Bayburt, Iğdır ve Tunceli illerinin her birinin faturalandırılmış yıllık tüketiminden fazla. Bu miktar, Antalya’nın tükettiği elektriğin 40’ta birine denk geliyor. Enerji tasarrufu ve enerji verimliliğinin gündemde olduğu günümüzde, Ekosfer Derneği’nin bu araştırması ortak ve komisyonsuz ATM’lere geçilmesi halinde önemli miktarda elektrik tasarrufu sağlanabileceğini ortaya koyuyor. Ekosfer Derneği, Türkiye’de sayıları 52 bin 682’yi bulan ATM’lerin elektrik tüketimi araştırmasının sonucunu açıkladı. Günde ortalama 12 kilovatsaat elektrik tüketen ATM’lerin ülke çapındaki yıllık tüketimi 230 milyon kilovatsaati geçiyor. Bu tüketim miktarı, Türkiye’deki dört ilin -Ardahan, Bayburt, Iğdır ve Tunceli- her birinin yıllık tüketiminden fazla. Türkiye’nin en çok elektrik tüketen kentlerinden Antalya’nın tüketiminin de 40’ta birine denk geliyor. İklim krizini durdurmak için gerekli politikaların uygulanması yönünde faaliyetlerini sürdüren Ekosfer Derneği, yaptığı bu araştırmayla ortak ve komisyonsuz ATM uygulamasına geçilmesi halinde, ciddi miktarda elektrik ve kaynak tasarrufu yapılabileceğini, cadde ve meydanlardaki görüntü kirliliğinin önüne geçilebileceğini gözler önüne seriyor. Ekosfer Derneği Kampanyalar Direktörü Özgür Gürbüz, kentlerin meydanları ve sokaklarında bulunan, birçoğu atıl durumda bekleyen ATM’leri şehirleşme ve enerji tüketimi açısından değerlendirdi. Kullanıcılardan komisyon almayan ortak ATM’lere geçilmesiyle önemli bir elektrik tasarrufu sağlanacağına dikkat çeken Gürbüz, “Mesele sadece elektrik tüketimi de değil. Bu cihazların neredeyse hepsi ithal; her bir ATM’de alarm, klima, güç kaynağı, ekran ve yazıcı gibi bakım-onarım isteyen birçok parça var. Para ekleme ve alma için düzenli bir şekilde ziyaret edilmeleri gerekiyor, bu da yakıt israfı demek. Biz bu çalışmada sadece makinelerin ne kadar elektrik tükettiğini hesapladık. Çevreye ve ekonomiye etkileri elektrik faturasıyla sınırlı değil,” açıklamasını yapıyor. Ortak ATM, mobil bankacılık ve kredi kartının yaygınlaştığı ülkelerde ATM sayısının azaldığının altını çizen Gürbüz, Birleşik Krallık’ta ATM sayısının sekiz yıl içinde 70 binden 50 binin altına düştüğünü belirtiyor.

Grönland tahmin edilenden %20 daha fazla eridi

Araştırmalar, Grönland’ın tahmin edilenden %20 daha fazla eridiğini gösterdi. Araştırmacılar, eriyen buzulların yol açtığı ilave tatlı su kaynaklarının okyanus akıntılarının çökmesini hızlandırabileceğini belirtti. NASA’dan Chad Greene ve ekibi, 1985’ten 2022’ye kadar çekilen uydu görüntülerine dayanarak harita hazırladı ve haritada, Grönland’ın neredeyse tamamını kapsayan 200 binden fazla buzul görüntüsü bir araya getirildi. Bunları inceleyen araştırmacılar, Grönland’ın saatte ortalama 30 milyon ton buz kaybettiğini belirledi.