Botanitopya Kayıt Arşivi
Podcast kanalları ve üyeliği hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
"Modern zamanların Homeros'u" Yaşar Kemal'in yaratıcı anlatılarındaki "doğa ve insanı" Orman Yüksek Mühendisi Cihan Erdönmez ile konuştuk.
Yaşar Kemal'in anlatılarındaki "doğa ve insan"
Hortus Eystettensis, Latince'de 'Eichstätt'taki Bahçe' demek. Prens-Piskopos Gemmingen, Willibaldsburg kalesini yenilerken bahçeyi de genişleterek tam bir cennet yaratmış. Güller, zambaklar, laleler; bugün yerel ama o zaman egzotik olan 667 tür vardır Hortus'ta. İlk çiçek kitabı (florilegium) olan Hortus Eystettensis, bitki ressamlığı tarihinin mihenk taşlarından biri sayılıyor. Basilius Besler'in kurguladığı ve tüm süreci yönettiği kitapta, her sayfada ortalama üç bitkinin resmedildiği 367 levha var; toplam 1084 tür tasvir edilmiş.
İlk çiçek kitabı Hortus Eystettensis
İzlenimci ressam Claude Monet'nin kendi elleriyle yarattığı ve "en büyük şaheserim" dediği Giverny'deki cennet bahçesinde geziniyoruz. Bugün müze olarak korunan bahçe, her yıl binlerce ziyaretçinin akınına uğruyor.
Monet'nin çiçekleri
Biri, yağ damıtılan o çok değerli Damask gülü; diğeriyse Çin'in en güzel güllerinden Fortune's Double Yellow.
İki gülün hikayesi
İskoç botanikçi R. Fortune, Çin'in çay tekelini kırmak isteyen İngiltere adına binlerce çay bitkisi ve tohumunu gizlice kaçırmış, üretim sırlarını öğrenmişti. Çay, 1800'lerde sudan sonra dünyanın en popüler içeceğiydi- ki bugün de öyle... Çay tutkusunun yarattığı yüksek pazar talebini karşılamak isteyen İngiltere, Fortune sayesinde Çin tekelini sabote edip çayı dünyaya açar ve bu da Çin ekonomisinin darmadağın olmasına neden olur.
Tarihin en büyük bitki casusluğu
1700'lerden bir portreyi; kağıt kolajlardan oluşan 10 ciltlik Flora Delanica koleksiyonunun yaratıcısı Mary Delany'den konuşuyoruz.
Mary Delany ve büyük eseri
Gökkuşağından tülüyle, yeri ve göğü birleştiren kanatlı bir tanrıçayı; yabanın ve bahçelerin sevileni Süsen'in hikayesi... Süsen adı, 290 tür olduğu tescil edilmiş, rizomlu (köksap) ya da soğanlı Süsengiller ailesine ait en kalabalık cinsi temsil ediyor. Kuzey yarımküre ikliminde, kayalık alanlardan steplere ve yarı çöllere, ormanlık alanlardan deniz kıyılarına çok farklı habitatlarda yaşayabiliyor.
Süsen
1700'lerin sonunda Osmanlı topraklarına gelmiş, doğa bilimci Guillaume Antoine Olivier'nin seyahatnamesini, yol boyunca hangi bitkileri kayda düştüğünü, keşfettiğini anlatıyoruz. 2015 yılında kaybettiğimiz, değerli botanikçimiz Prof. Dr. Asuman Baytop'un Osmanlı topraklarına gelmiş tüm bu gezginleri ve seyahatnamelerini incelediği Türkiye'de Botanik Tarihi Araştırmaları kitabı konu hakkında temel bir kaynak.
1700'lerin sonunda Anadolu florası
Minik mavi boncuklar gibi parlayan unutmabeni ve peri masallarını süsleyen yüksük otu. Kendi halinde gibi görünüyorlar ama hikayeleri en az isimleri kadar ilginç. "Unutmabeni" bir çiçeğin alabileceği en romantik isimlerden biri olabilir ama bilimsel adı Myosotis, Grekçe "fare kulağı" anlamına geliyor. Unutmabeni çiçeği, Boraginaceae (Hodangiller) familyasına ait ve yaklaşık 50 türü var.
Unutmabeni ve yüksük otu
Bilimsel adı: Wollemia nobilis. Cins adını bulunduğu yerden, Wollemi Milli Park'tan almış. Bu sözcük, Aborijin dilinde "etrafına bak, gözlerini açık tut ve gözlemle" anlamına geliyor. Tür adı "nobilis" ise hem ağacın özelliklerini hem de kaşifi David Noble'ı niteliyor.
Wollemi çamı