"Araba sesleri kuşların yiyecek bulma kabiliyetini azaltıyor"

-
Aa
+
a
a
a

Ötücü kuşların problem çözme becerilerinin bir testi, trafik gürültüsünün hayvanların yeteneklerini nasıl bozduğunu ortaya çıkardı. 

Fotoğraf: Victoria Gill
Gezegenin Geleceği: 4 Şubat 2021
 

Gezegenin Geleceği: 4 Şubat 2021

podcast servisi: iTunes / RSS

Ötücü kuşların problem çözme becerilerinin bir testi, trafik gürültüsünün hayvanların yeteneklerini nasıl bozduğunu ortaya çıkardı. Yani gürültü kuşları aptallaştırıyor. Bilim insanları, gürültünün varlığında veya yokluğunda, zebra ispinozlarına "yiyecek arama görevleri" koydular. Geçen arabaların sesinin kuşların yiyecek bulma kabiliyetini azalttığını gördüler. NAS Proceedings B dergisinde yayınlanan sonuçlar, gürültü kirliliğinin "yaban hayatı için daha önce dikkate alınmamış sonuçları" olduğunu gösteriyor. ABD Oregon'daki Pasifik Üniversitesi’nden Profesör Christopher Templeton, zebra ispinozlarıyla araştırmayı davranış laboratuvarında yürüttü. Araştırmacılar, kuşları hem sessiz bir ortamda hem de karayolu trafiğinin bir kaydı oynatılırken görevlendirdiler. Prof Templeton, "Sadece bir arabanın geçtiğini duymak dahi, performanslarını gerçekten etkilemek için yeterli" dedi. Görevler, vahşi ortamda problem çözmeyi ve yiyecek aramayı taklit edecek şekilde tasarlandı. Bunlardan biri, ödülü ortaya çıkarmak için kuşların çevirmek zorunda kaldığı yaprak benzeri "kapakların" altından yiyecek almayı içeriyordu. Başka bir testte, kuşların içinde bir parça yiyecek bulunan bir silindire doğru ilerlemesi gerekiyordu. Prof Templeton, "Trafik gürültüsü duymazlarsa [yiyecek arama görevlerini] doğru bir şekilde yapma olasılıkları neredeyse iki kat daha fazla," dedi. "Bu sonuçların diğer türler için oldukça geniş çapta geçerli olacağını düşünüyorum" diye devam etti. İnsan kaynaklı gürültünün yaban hayatı üzerinde çeşitli olumsuz etkileri olduğuna dair artan çok sayıda kanıt var.

Ekonomik büyüme başarı değil

Birleşik Krallık‘ta hazırlanan bir raporda, doğal dünyanın yıkımını durdurma taahhütleri çerçevesinde ulusların ekonomik büyümeyi bir başarı ölçütü olarak yeniden değerlendirmeleri uyarısı yapıldı. Evet aynen büyüyoruz diye doğayı yok ediyoruz. Raporda büyüme hızını ölçerken, doğaya verilen zararın da hesaplanması istendi. Euronews‘in aktardığına göre, İngiliz hükümetinin de desteğiyle kaleme alınan raporda eko-sistemlerin, ekonomik karar alma mekanizmasının merkezine yerleştirilmesi gerekli dendi. Raporda, yeni bir küresel biyolojik çeşitlilik anlaşması üzerinde uzlaşmak için bu yıl Çin‘de toplanacak olan ülkelere doğayı korumanın getireceği finansal faydaları göz ardı etmemeleri istendi. Araştırmayı yöneten Cambridge Üniversitesi öğretim görevlisi Partha Dasgupta “Doğa bizim evimiz, iyi bir ekonomi, doğayı daha iyi korumamızı zorunlu kılıyor” diyerek raporu özetledi. Rapor, bütün ülkelere ekonomik faaliyetlerin doğa ve ekosistemlere uygun gerçekleşmesini garanti altına almak için gerekli tüm önlemlerin alınması çağrısında bulunuyor. Dünyada ülkelerin zenginliğini ve gelişmişliğini belirleyen gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) veya ekonomik büyüme gibi kriterler yerine doğanın daha iyi korunmasını da garanti altına alacak farklı kriterlerin artık tartışmaya açılması istenen raporda, “GSYİH ölçüleri doğal çevre de içinde olmak üzere doğanın amortismanını değerlendirmeye almıyor” dendi.

Kırmızı benekli alabalığın nesli tehlikede

Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan kırmızı benekli alabalığın, Türkiye'de yaşadığı son bölgelerden olan Van Gürpınar'ın Norduz bölgesindeki derelerde sayısı azaldı. Kaçak avcılığın kırmızı benekli alabalığın neslini tehlikeye soktuğunu belirten Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, bu derelerde 5 kilometre alanda yaptığı çalışmalarda, sadece 2 balığa rastladı. Akkuş, yıl boyu süresiz av yasağı olan kırmızı benekli alabalığın kaçak avcılık ve derelerin tahrip edilmesi gibi nedenlerle yok olma tehlikesinin bulunduğunu söyledi. Gürpınar ilçesinin Norduz bölgesindeki derelerde yaşamını sürdüren, önemli gen kaynaklarından kırmızı benekli alabalığının, türünün yok olma tehlikesi nedeniyle yıl boyu av yasağı bulunuyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü tarafından yapılan envanter izleme çalışmaları kapsamında, bölgedeki önemli türlerden biri olan kırmızı benekli alabalık türünün, aşırı kaçak avcılık, derelerin tahrip edilmesi gibi nedenlerden dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtildi.

Almanya'da güneş enerjisi gücü artıyor

Almanya’da 2020’de ülkenin güneş enerjisi kurulu gücü 4.884,7 MW arttı. Almanya Federal Ağ İdaresi tarafından açıklanan verilere göre bu artışın 3.991,2 MW’lık bölümü öz tüketim amaçlı olarak yapılan kurulumlardan sağlandı. Yani insanlar çatılarını güneşsiz Almanya’da güneş panelleri ile donatıyorlar. -Türkiye’de yapmak isterseniz artık Türkiye’de bir banka güneş paneli koymak için çatınıza makul taksitlerle kredi veriyor.- 2020 yılı rakamları hakkında Alman Güneş Enerjisi Birliği tarafından yayınlanan açıklamada geçtiğimiz yıl yaşanan artışta ülkede çevre duyarlılığının artması, güneş enerjisinde gerileyen yatırım maliyetleri ile elektrikli araç kullanımının yaygınlaşmasının etkili olduğu vurgulandı.