Bilim Tarihi Sohbetleri'nde konuğumuz Tarık Tuna Gözütok, kaleme aldığı iki ciltlik "Cahit Arf ve Atatürk Üniversitesindeki Halk Konferansları" kitaplarından referanslarla Cahit Arf'ı yazdı.
Matematik söz konusu olduğunda akla ilk gelen isimlerin başında hiç kuşkusuz Cahit Arf yer almaktadır. Dünya matematik literatürüne Hasse-Arf Teoremi, Arf Değişmezi, Arf Halkaları gibi çalışmalarıyla önemli katkılar sağlamış olan Arf’ın ismi, ülkemizde matematikle adeta özdeşleşmiş ve sıklıkla birlikte anılmıştır.
Cahit Arf, Atatürk Üniversitesinin kuruluşundan kısa bir süre sonra tertip edilmiş olan Halk Konferanslarında üç konuşma yapmıştır. 1958-1960 yılları arasında düzenlenmiş olan bu konferanslarda birçok farklı akademisyen tarafından, on dokuz tebliğ sunulmuş ve matematik, tıp, edebiyat, ziraat gibi çeşitli alanlar içinde değerlendirilebilecek konular işlenmiştir. Cahit Arf ise bahsi geçen konferanslarda “Matematik Tedrisatında Yeni Temayüller” ve “Öğrenciler İçin Genetikte Bir Seleksiyon Problemi Hakkında” başlıklarını taşıyan tebliğlerinin yanı sıra 1 Nisan 1959 tarihinde “Makine Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir?” sorularını içeren dikkate değer bir bildiri sunmuştur. Günümüzde yapay zekâ ve diğer teknolojik gelişmeler sayesinde önemi her geçen gün artan bu sorulara 1950’li yıllarda bir Türk matematikçi tarafından yanıt aranmış olmasının değeri açıktır. Bu konuyu daha önce gündeme getirmiş olan A. Turing’den ve Dartmouth Yapay Zekâ Yaz Araştırma Projesi’nden haberdar olduğunu düşünsek bile meseleyi kendi özgün argümanlarıyla ele almış olması, Cahit Arf’ın açık fikirli ve ileri görüşlü olduğunun ispatı niteliğinde görülebilir.
Meraklı, sorgulayan ve “anlamak” tutkusuna sahip, aynı zamanda alanında dünya çapında şöhreti haiz olan bir matematikçinin bilim hakkındaki görüşleri, başarılarının ardında yatanetmenleri bizlere gösterebilir, hatta bilimsel etkinliklerin nasıl verimli olabileceği hakkında fikirler verebilir. Bu nedenle Cahit Arf’ın bilim ve teknoloji hakkındaki görüşleri, bizlere rehberlik edebilecek önemli tavsiyeler sunabilir.
Ülkemizin yetiştirmiş olduğu en önemli matematikçilerinden birisi olan Cahit Arf’ın bilim ve teknolojiye bakış açısı, Cahit Arf ve Atatürk Üniversitesindeki Halk Konferansları başlığını taşıyan kitabın ilk bölümünde ele alınmıştır. İkinci bölümde ise bahsi geçen konferanslardaki bildirileri detaylı olarak incelenmiş ve son bölümünde bu bildirilerin metinlerine yer verilmiştir.
