Yaz bitti. Şehre döndünüz. Ardınızda kim bilir neler neler bıraktınız. Siz neredeydiniz, neler yaptınız bilmiyoruz, ama bizim sahile gelenler arkalarında bol bol pet şişe, naylon torba, bira kutusu, çocuk bezi ve hijyenik kadın bağı bıraktı. Anlayacağınız burada yer, gök, deniz çöp. Sahilimizin gözü yaşlı, yuvalamak için burayı seçen Caretta Caretta’lar çaresiz, yetkililer de epey bir vurdumduymaz.
Size Türkiye’nin en Güney ucundan sesleniyoruz. Hani pek çoğunuzun tatilinizi geçirdiği Akdeniz kıyılarından. Biz Mersin’in Anamur ilçesinde yaşayanlar olarak bir çöp yığının içinde boğulmak üzereyiz. Sadece biz değil, sahillerimizi yuvalamak için seçen nesli tükenmekte olan Caretta Caretta deniz kaplumbağaları da öyle.
26 Temmuz 2012 tarihinde Caretta Caretta deniz kaplumbağalarının ülkemizdeki en önemli yumurtlama alanlarından biri olan Anamur ilçesinde yaşayan bir avuç çevre gönüllüsü olarak, sahilimizin içler acısı haline, bu güzelim kıyıların bir çöplüğe dönüşmesine bir dur demeye karar verdik ve Anamur Çevre İnisiyatifi’ni kurduk. Elimizde çöp torbaları ile yola çıktık. Yaz sezonu boyunca her Pazartesi günü sahilde temizlik yaptık. İlk temizliğimizi yaptığımız gün, derhal belediye yetkilileri geldi. Ellerine tırmıklar alıp çöpleri bizimle topladılar, yerel basına boy boy pozlar verdiler. Bir de söz verdiler bize, ‘‘Siz toplayın, biz çöpleri alırız.’’ O günden sonra ne gelen oldu, ne giden. Defalarca yetkilileri arayıp çöpleri almalarını söylesek de, uzunca bir süre kimsecikler gelmedi. Geldiklerinde de yapabilecekleri en fena şeyi yaptılar, çöpleri bıraktığımız noktalarda yaktılar. Vazgeçmedik, çöpleri toplamaya devam ettik, halen de ediyoruz ama takdir edersiniz ki sorun bizim boyumuzu aşmakta. Zira sahillerimizi, yeşil alanlarımızı, su kenarlarımızı kirletenler sadece sorumsuz tatilciler değil. Belediye bizzat kendi kamyonları ile su kenarlarına moloz ve çöp dökmekte, buralara çöp ve moloz dökülmesine göz yummakta. İmza kampanyaları düzenledik, belediyeye, kaymakamlığa, valiliğe ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığına dilekçelerimizi gönderdik. Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, tüm başvurularımıza bu coğrafyada pek alışık olmadığımız üzere, derhal cevap verip gereğinin yapılması için müdahele etti. Lakin sahillerimizde durum pek değişmedi. Koskoca sahilde hâlâ tek bir çöp kovası, uyarı yazısı ve en mühimi denetleme yok. Belediye yetkilileri atık sorununun ciddi bir sorun olduğunu henüz idrak edememiş gibi. Biz çevre gönüllüleri olarak elimizden gelen desteği vermeye hazırız ama yetkililerde tık yok. Anamur’un ivedi bir şekilde bir çöp işleme tesisine ihtiyacı var yoksa… Cümlenin geri kalanını yazmak ve içinizi karartmak istemeyiz.
Demiz Temiz Derneği’nin verilerine göre denizlerimizdeki kirliliğin yüzde 80’i karasal atık kaynaklı. Yani siz, biz, hepimiz kirletiyoruz o güzelim denizlerimizi. Dünyanın tek sahipleri biz değiliz ya hani, bizim sahilin tek sahipleri de biz değiliz tabii ki. En başta da söylediğimiz gibi 95 milyon yıldır kıyılarımızı yuvalamak için mesken edinmiş Caretta Caretta’larımız da var Anamur’da. Gerek yerel yönetimin gerekse Mersin Valiliği’nin turizm ve kültür etkinliklerinin hemen hemen hepsinde maskot olarak kullandığı bu deniz kaplumbağaları da aynı bizler gibi sahildeki kirlilikten muzdarip. Böyle giderse sadece logolarda kalacaklar gibi gözüküyor zira yumurtlama alanı olarak kullandıkları sahilimizde adım başı bir tesis, belediyenin kiraya verdiği bir büfe mevcut. Yumurtadan çıkan yavrular ancak ay ışığını takip ederek denize ulaşabiliyorlar ama artık yavruların kafalarını karıştıracak pek çok ışık var sahilde. Yumurtadan çıkma dönemi boyunca pek çok yavru sahildeki tesislerin ışıklarını takip ederek denize değil caddelere çıkıyor. Tahmin edeceğiz üzere de denize ulaşamadıkları için ölüyorlar. Biraz daha şanslı olanları denize ulaşıyor ama onların bir kısmı da ya bir naylon torbaya, ya misinaya dolanıp yaralanıyor. İlçemizde yaralanmış deniz kaplumbağalarının rehabilite edelebileceği bir merkez de mevcut değil. Sahilde Çevre ve Orman Bakanlığı’nın koskoca bir tabelası var; üzerinde ‘burası yuvalama alanıdır, ateş yakılamaz, evcil hayvan gezdirilemez, şezlong kullanılamaz, su sporları yapılamaz vs.’ yazıyor. Yazıyor yazmasına da bu tabela sadece sahilde güneşlenenlere gölgelik vazifesi görüyor. Zira tabelada yapılamaz denilen her şey var sahilde. Üstelik hemen tabelanın birkaç metre ilerisinde.
Resmî rakamlara göre 2012 yılında Anamur ‘da 524 adet deniz kaplumbağası yuvası vardı ama gönüllülerimiz bu sayının 856 olduğunu söylüyor. Peki bu kadar yuvanın denetlenmesinden kaç kişi sorumlu dersiniz? 16 km yuvalama alanından resmî olarak sorumlu tek bir kişi var. Bir de tabii sayıları bir elin parmaklarını bile bulmayan gönüllüler.
Denize girmeye gelenler, tüm çerçöplerini sahilimizde bırakmaya, sahildeki büfeler Caretta Caretta yavrularının yuvadan çıkma zamanı olduğunu bildikleri halde ışıklarını ışıl ışıl yakmaya, yuvaların hemen yakınına şezlonglarını atmaya ve böylelikle yuvadan çıkan yavruların hayatta kalma şansını iyice azaltmaya fütursuzca devam ediyorlar. Denizi, sahili, Caretta Caretta’ları düşünen yok. Sezon bitti ama Caretta Caretta yavrularının da yuvadan çıkma zamanları neredeyse bitti. Şimdilerde sahil sakin ve karanlık ama iş işten geçti.
Biz yetkililere uyarılarda bulunmaya, elimizde çöp torbalarımız sahili temizlemeye devam ediyoruz ama desteğe ihtiyacımız var. Sesimizin daha gür çıkması gerek. En son sahil temizliğimizi 15 Eylül 2012 tarihinde, Ocean Conservancy’nin dünya genelinde düzenlediği Uluslararası Sahil Temizliği (International Coastal Cleanup) kapsamında gerçekleştirdik. Neler bulduk neler tahmin bile edemezsiniz. Sadece bir kilometrelik bir alanda topladığımız izmarit sayısının 3600 olduğunu söylersek, inanır mısınız? Tek bir sigara izmaritinin tam 7 m3 deniz suyunu kirlettiğini de hatırlatalım.
Sahil temizleme etkinliklerimize sonbahar ve kış ayları boyunca devam edeceğiz. 7 Ekim’den itibaren her ayın ikinci Pazar günü saat 10:00’da sahilde olacağız. Bizlerin de Caretta Caretta’ların da halihazırdaki durumdan daha fazlasını hakkettiği aşikâr. Hadi lütfen siz de bize destek olun, derdimizi herkese anlatın. Belki o zaman çevre sorunlarına sağır olan bürokrat kulaklar da bizi duyar ve yapmaları gerekeni yaparlar.
anamurcevreinisiyatifi@ gmail.com
Facebook: Anamur Çevre İnisiyatifi
7 Ekim 2012 tarihinde Radikal İki’de yayımlanmıştır.
