Nevin Sungur/Kudüs/NTV9 Nisan 2002
Durum nedir, sizin fikrinize göre gelinen nokta ne? Gideon Levy: Bence bu hiç olmaması gereken trajik bir savaş. Bence Ariel Şaron tarihte ikinci kez İsrail’i korkunç bir savaşa sürüklüyor. Ne yazık ki İsrail halkının çoğunluğu da onu destekliyor. Birkaç hafta ve bir kaç ay sonra anlayacaklar ki zor kullanarak terörün üstesinden gelemezsiniz. Bir halkın özgürlük arzusunu zor kullanarak yok edemezsiniz. Zorla hiçbir şey elde edemezsiniz. O yüzden bu da yeni bir şiddet döngüsü, üstelik sonuncusu da olmayacak. Birkaç gün içinde askerler geri çekilse bile bu savaş durmayacak, çünkü terör geri gelecek. Terörün altyapısı motivasyon, motivasyon zorla şiddetle yok edilemez. Tam tersi artık daha güçlü, nefret daha büyük. Bu savaş terörün altyapısını güçlendiriyor, zayıflatmıyor. Peki Ariel Şaron ne istiyor, İsrail hükümeti ne istiyor? Amaç ne? Gideon Levy: İsrail’in en büyük sırrı bu zaten. Hiç kimse bilmiyor, Şaron’un bile bildiğinden kuşkuluyum. Şaron Filistin yönetimini yok etmek istiyor. Çünkü gerçekten müzakereden yana olsaydı, gerçek terör hareketlerine karşı savaşırdı. Oysa Şaron Hamas’la savaşmıyor. Hamas liderleri serbest, Şaron terörle savaşmıyor, Filistin yönetimiyle savaşıyor, onları ezmek istiyor, en başından beri karşıtı zaten. Şehirlerden çekilmeye karşı çıktı, şimdi elinde fırsat var. Arkasında Amerikalılar’ın utanç desteği var, gerçekten utanç verici desteği var. Amerika neredeyse canı ne istiyorsa yapsın diye şey verdi Şaron’a. O da bu fırsatı kullanıyor. Filistin yönetimini yok etmeye çalışıyor. Bu işi şimdi bitiremeyecek ama bu yönde önemli adımlar atmış oldu. Şimon Peres’e ne oldu peki? Bir zamanlar barışın simgesiydi ama şimdi adeta ortadan kayboldu, sesi duyulmaz oldu? Gideon Levy: Şimon Peres hepimiz için, onu inanan herkes için büyük hayal kırıklığıdır. Bu hükümete girdiğinden bu yana yapılan her şeye destek verdi, tam ortak oldu. Sonradan benim olan bitenle sorunum yoktu filan da diyemez, çünkü tam ortak. Bir zamanlar barış ödülü almış biri olarak bugün İsrail’in tüm savaş suçlarının en az Şaron kadar sorumlusudur. İsrail halkı ne durumda, Şaron’u desteklediklerini söylediniz, şimdi ne düşünüyorlar? Konuştuğum insanlar çok bıkmışlardı bu durumdan. Hala Şaron’a destek var mı? Gideon Levy: Ariel Şaron’a yönelik halk desteği bir ayda yüzde 25 artarak yüzde 40’tan yüzde 65’e çıktı. Savaşlar başlangıçta hep desteklenir, popülerdir. Müjdevi bir çözüm gibi, gidip onları yeneceğiz, onları yeneceğiz ve terör sona erecek. Söylem bu. Çünkü terörün İsrailliler’in gündelik yaşamında korkunç bir boyuta ulaşmış olduğu gözardı edilmemeli. Telaviv’de, Kudüs’te, Hayfa’da yaşamak imkansız hale gelmişti. Ama bu zor kullanılarak değiştirilebilecek bir durum da değil. Başlangıçta savaşlar popülerdir, çünkü henüz bedel ödenmemiştir. Bakın bir hafta oldu ve terör kalmadı diyenler çıkar, ellerinde posterler. Kimse ertesi günü, sonrasını düşünmez. Şimdi Şaron hiç ummadığı kadar popüler ama asıl sınavı birkaç ay bile değil birkaç hafta sonra gelecek. İnsanlar Şaron’un onları hiçbir yere götürmediğini anlamaya başladıklarında asıl sınav verilmiş olacak. Colin Powell geliyor, bir şeyler değişecek mi? Amerika İsrail’i uyarınca Zinni’ye Arafat’la görüşme izni çıktı, sokağa çıkma yasakları gevşetildi. Hatta bazı kentlerden çekilme başladı. Colin Powell bir şeyleri değiştirebilecek mi? Gideon Levy: Her şeyden önce Şaron Amerikalılar konusunda çok dikkatli. Bundan önce hiçbir başbakanın olmadığı kadar dikkatli. Ona Washington’dan söylenen her şeyi yapacağını, her şeyi dinleyeceğini sanmıyorum. Bence Colin Powell gelecek operasyon bitecek. İsrail ordusu geri çekilecek. Bu bitmez tükenmez şiddet döngüsü de bitecek. Sonra bir tür siyasi süreç başlatılacak. Bu süreçte ne konuşacaklar onu da tanrı bilir. Çünkü artık Filistin yönetimine terörle savaşın diyemezsiniz, neyle savaşacaklar. Arafat’ın ofisindeki şeylerle mi, onlardan nasıl isteyebiliriz ki böyle bir şeyi, varı yoğu her şeyi yok ettik artık. Bu nedenle bilemiyorum, kiminle ne müzakeresi yapacaklar, ama adı barış müzakeresi olacak gene. Ardından terör yeniden ortaya çıkacak, hemde umulandan daha çabuk. Çünkü terör için motivasyondan fazlasına ihtiyaç yok, o da fazlasıyla var zaten. Yeni bir kısır döngü, yeni bir şey daha başlayacak. Bu sefer Gazze yaşayacak. Farkındaysanız şu ana kadar oraya dokunmadı, çünkü bir sonraki etap içinde bir şeyler kalmalı. Korkarım bir sonraki etap Gazze olacak. Savaşa karşı olan barış yanlısı insanlar da var İsrail’de, ne kadar güçleri var onların? Bu olup bitene dur diyebilirler mi? Barış yanlılarının şansı ne? Gideon Levy: Şu anda İsrail’deki barış hareketi çok marjinal, çok güçsüz. İsrail halkının çoğu bu savaşı destekliyor, acı ama gerçek bu. Bu nedenle barış yanlılarının elinden fazla bir şey gelmez. Sayıları çok az. Geçenlerde Telaviv’deki göstereye birkaç bin kişi katıldı sadece, hiçbir şey ifade etmiyor. Filistin topraklarında savaşmak istemeyen askerler... 30 bin yedek askerin göreve çağrıldığı, hemen hepsinin de koşarak göreve gittiği bir ülkede 21 kişinin reddetmesi neye yarar. Şu anda İsrail kamuoyu tek düşüncede, ve savaşa karşı çıkacak anlamlı bir muhalefet yok. Ama umut edelim önümüzdeki birkaç hafta her şeyi değiştirsin.
