Sevgili Dostlar,
Haziran ayını da dünyanın nereye gittiğini –ya da birileri tarafından götürülmeye çalışıldığını- biraz olsun anlayabilmek için deli danalar gibi koşturarak geçirdik. Peşinen itiraf etmeliyiz ki, haberler pek iyi sayılmaz. Ekonomik kriz ve ekolojik kriz bitmedi bir kere. Ay boyunca, ekonomide "boy veren yeşil filizler"den söz edilip iyimserlik aşılamaya çalışanlar boy verdiyse de, kazın ayağı öyle değildi.
Dünya kapitalizminin belki de 1 numaralı ikonu General Motors şirketi iflas masasına başvurdu, İngiltere'nin son 50 yılın en büyük düşüşünü yaşadığı, üstelik yeni bir resesyona gireceği haber verildi, Türkiye'nin bu işi "hafif" atlattığı söylentisi pek doğru çıkmadı, ülkenin dünyada en çok daralan ülkeler sıralamasında 3. sırada yer aldığı resmen ilân edildi.
Dünyada açların sayısı bu ay 1 milyarı aştı, gezegendeki her altı insandan birinin yatağa aç girdiği ve bunun barış ve güvenliği fena halde tehlikeye attığı söylendi. Dünyanın en yoksul ve muhtaç ülkelerine zenginlerden akan sermayenin de 2007'den 2009 ortasına kadar 1.2 trilyon dolardan 363 milyar dolara düştüğü, küresel resesyonun yoksulları mahvetmekte olduğu rapor edildi.
Çatışma, savaş, operasyon gibi nedenlerle sadece geçen yıl 42 milyon kişinin evinden olarak dünya rekoru kırdığı, üstelik AfPak'ta göç eden 2 milyon, Sri Lanka'da kampa konan 300 bin mültecinin bu sayıya dahil olmadığı açıklandı. Pek çok ülkenin nüfusundan daha kalabalık bir grup kendi ülkesinde mülteci durumda yani.
ABD'de temiz enerji yasası Temsilciler Meclisi'nden öylesine sulandırılarak çıktı ki, buna ya "sululuk" denebilirdi ya da Prof. Krugman'ın deyişiyle "hıyanet-i seyyare". Peru Kızılderilileri de tahta mızrakları ile hükümete isyan ettiler ve binyıllardır yaşadıkları yağmur ormanlarını şimdilik petrol, kereste ve maden şirketlerine peşkeş çektirmediler. Yağmur ormanlarının gezegenin sağlığı üzerindeki hayati rolü düşünüldüğünde sadece Peru'daki yerliler değil, hepimiz için olabilecek en iyi haberlerden biriydi bu. Ama, sevgililerin parmaklarında gene "kanlı elmaslar" görmemizin pek mümkün, Afrika'da vb. iç savaşlara hızla geri dönülmekte olması da sevincimizi yarım bırakan bir haber oldu. İran'da, Honduras'ta, Çin'de farklı ölçülerde olmakla birlikte demokrasi güçlerinin üstüne yüklenmeler de öyle... Gene de ay biterken, hepsinin düzeleceği umudunu taşıyorduk içimizde, bunu da belirtelim.
Türkiye ise Haziran ayının büyük bir bölümünde, Taraf gazetesinde yayınlanan ve Ergenekon davası tutuklularından eski bir subayın bürosunda çıkan bir "şey"e kitlendi: Bunun bir darbe eylem planı mı yoksa bir "kâğıt parçası" mı olduğu konusunda rivayet muhtelifti. Bu arada, TBMM, tatile girmeden önce küçük bir kanun – hatta kelime - değişikliği yaparak büyük önem taşıyan bir olguya imza attı ve askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasının, sivillerin de askerî mahkemelerde yargılanmamasının yolunu açtı. Buna TBMM'de itiraz etmeyen muhalefet partileri sonradan çok kızdı.
Velhasıl, Haziran ayı, kendisinden önceki aylara benzer şekilde geçti – üstümüzden tabii. Dünyada hararet, şiddet ve sular yükselmeye devam ediyordu. Ama, değişim isteyen, adalet, barış ve yaşanır bir gezegen peşinde koşan, hakları için isyan eden insanların dünyanın dört bir yandaki eylemlerinin de tarihte görülmemiş derecede yükseldiğini görmemek pek mümkün değildi!…
***
Mayıs Ayı Konu ve Konuklarımızdan Bazıları:
Açık Gazete'de:
Araştırmacı Rıfat N. Bali ile, 75. yıldönümünde "1934 Trakya Olayları"nı konuştuk. 1934 Haziran-Temmuz tarihlerinde Edirne, Kırklareli, Keşan, Çanakkale gibi merkezler başta olmak üzere, Trakya'nın çeşitli bölgelerinde Yahudi cemaatinin üyelerine tehditler, tüccarları boykot bildirileri ile başlayıp fiili saldırılarla devam eden ve cemaatin pek çok üyesinin evlerini ve belgelerini terk etmesiyle sonuçlanan olayları ve "anti-semitizm" meselesini konuştuk.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Direktörü Ville Forsman ile Af Örgütü'nün "Barut fıçısı patlamak üzere!..." başlığıyla, belli başlı gazetelerde de 2 gün boyunca özeti yayımlanan son raporunu konuştuk. Küresel ekonomik krizin altında yatan insan hakları krizinin, iklim krizinin ve gelir dağılımı adaletsizliğinin temelleri üzerinde durduk. "Onurunu İste" başlıklı yoksulluk karşıtı kampanyası üzerinde ve Türkiye'nin insan hakları ihlallerindeki son durum üzerinde de durduk.
Dünya Çevre Günü ve Haftası münasebetiyle, iki özel lise öğrencisiyle konuştuk. Sezin Okulları I. Fütürist Senaryo Yarışması projesine düzenleyici ve yarışmacı olarak katılan öğrencilerden Uğur Ramazanoğulları ve Sinem Sayın ile, alternatif enerji, küresel iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma üzerinde durduk: "Daha fazla kâr ve daha fazla güç adına yok ettiğimiz doğanın bedelini, şimdi onu kalın bir camın ardından izleyerek ödüyoruz! … Bu koşulların geçerli olduğu bir dünyada sürdürülebilir kalkınmadan söz etmek ne kadar anlamlı olabilir?" (Yarışma projelerinden)
Uluslararası Af Örgütü Türkiye'den Volkan Görendağ ile Türkiye'nin içinde bulunduğu "mülteci kapanı", BM 1951 Sözleşmesi, 1967 New York Protokolü, savaştan kaçanların durumu, Türkiye'nin kendini istisna ettiği durumlar, mülteci misafirhanelerindeki durumlar, yeni sosyal güvenlik yasası vb. üzerinde konuştuk.
Dünyanın en eski bağımsız radyosu olan ve bu yıl 60. yıldönümünü kutlayan Pacifica Radio bünyesinde yer alan KPFA'da (Berkeley) 21 yıldan beri Dünya Müziği programları yapan meslektaşımız KutayDerin Kuğay ile bağımsız radyoculuğa, barış ve adalet mücadelesinde radyoların rolüne, dinleyici destek projelerinin, dünya müziği programlarının nasıl yürütüldüğüne ilişkin karşılaştırmalı bir sohbet yaptık.
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği'nden üretici, yazar ve aktivist Victor Ananias, Avrupa Komisyonu'nun 12-13 Haziran Zagrep toplantısına katıldıktan sonra toplantıyı değerlendirdi: Tarım ve AB genişlemesi, Avrupa Ortak Tarım Politikası (CAP), Türkiye'nin sorunları, katılımcı eksikliği, güçlü-güçsüz rekabet eksikliği, GDO ve biyoyakıt meseleleri, Türkiye'nin önündeki meseleler vb. üzerinde konuştuk.
TBMM/FORUM OÇG'den (Ortak Çalışma Grupları) müzisyen ve aktivist Şanar Yurdatapan ile FORUM OÇG'nin Ocak-Haziran 2009 Raporunu, karar alma süreçlerine aşağıdan yukarı demokratik bir baskı oluşturmayı amaçlayan modelin nasıl çalıştığını, karşılaşılan güçlükleri, medyanın rolünü, üretilen çözümleri (boş koltuklar, her ilde aynı zamanda toplantı, vb) konuştuk.
Bu yıl 17.si düzenlenen Lezbiyen Gey Biseksüel Transseksüel Travesti (LGBTT) Onur Haftası'nı, aktivist Cihan Hüroğlu ile konuştuk: Onur Haftası'nın geçmişten bugüne "evrimi", sloganları ("Buradayız, Alışın!"), etkinlikleri, Stonewall ayaklanmasının 40. yılı, konuklar, konuşmacılar ve dev bayrakla son gün yürüyüşü üzerinde konuştuk.
Almanya'da Genç Yeşiller'de harekete girip son seçimlerde Avrupa Parlamentosu milletvekilliğine seçilen türkolog, siyasetçi ve çevre aktivisti Ska Keller ile seçimlerin ardından medyada ilk olarak biz konuştuk ve böylece atlatma haber ("scoop") yaptık! 27 yaşında Avrupa Parlamentosu'nun en genç ikinci üyesi Ska bize Yeşil partilerin Avrupa'daki (özellikle Fransa ve Almanya'da) büyük yükselişini, kampanyada kullandıkları taktik ve sloganları (WUMS!) anlattı ve yıl sonundaki Kopenhag iklim zirvesinde planlanan protestolardan bahsetti. Kendisiyle ayrıca Türkiye – AB ilişkilerinin geleceğinden konuştuk.
Açık Dergi'de:
Danimarkalı ünlü yönetmen Lars Von Trier'nin büyük ödül Altın Palmiye için yarışan son filmi Antichrist Cannes'da büyük tartışmalara sebep olmuştu. Gönüllü Açık Radyo programcısı Cansu Akbel de Açık Radyo adına Lars Von Trier'le bir söyleşiyi yaptı.
Cansu Akbel söyleşilerine Cannes ile devam ettik; Lars von Trier'in son filmiı "Antichrist" filminin başrol oyuncularından Charlotte Gainsbourg, Cannes'da en iyi kadın oyuncu ödülünü aldı. Cansu Akbel'in Gainsbourg ile yaptığı söyleşiyi yayınladık.
Gainsbourg söyleşisinin ardından eleştirmen Sevin Okyay Cannes Film Festivali değerlendirmesi yaptı.
Kenter Tiyatrosu 29 Mayıs Cuma ve 30 Mayıs Cumartesi akşamları "El, 33 Müzikal Tablo" başlıklı bir etkinliğe ev sahipliği yaptı. Anlatımını Müşfik Kenter'in üstlendiği konser İslam, Hıristiyanlık ve Musevilik'ten müzikal bir sentez oluşturmakta. Gösterinin bir gün öncesinde bestecisi Tayfun ile "El, 33 Müzikal Tablo"yu konuştuk.
Şehir Tiyatroları 25. Genç Günler'in ardından yeni yapılanma hazırlıklarına başladı. Bir dans birimi kurmak için çalışmalarını sürdüren Şehir Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmeni Orhan Alkaya ile konuştuk.
Expres projesinin proje yönetiminde yer alan Övül Avkıran'la Ekspres hakkında konuştuk.
Kurye Video Organizasyon'un bu sene dördüncüsünü düzenlediği video festivali 2 Haziran'da başladı. Festivali ve Kurye'yi Irmak ve Ceren Arkman'la konuştuk.
Şair Mehmet Yaşın, son kitabı "Kalbi Durmuş Zamanda" ile Açık Dergi'nin konuğu oldu.
Temel Reis'in uzun zamandır üzerinde çalışılan "Taka"sı Karadeniz'e kavuştu. Aydın Kudu ile Taka'yı konuştuk.
Özen Yula'nın "Nihavent Şarkı" ile başlayan kitabı Gizli Aşk Bu Everest Yayınları'ndan çıktı. Özen Yula kitabını anlatmak üzere konuğumuz oldu.
Maria Sezer'in doğayı dönüştürerek oluşturduğu eserler 30 Mayıs'ta Galeri Apel'de sergilenmeye başlandı ve sergi 4 Temmuz'a kadar devam ediyor. Maria Sezer "beklerim" adlı sergisini anlatmak üzere konuğumuz oldu. Aynı gün Sezer'le birlikte sergisi yine Galeri Apel'de açılan Nurseren Tor da konuğumuz oldu.
Şehir Tiyatroları'nın Genel Sanat Yönetmenliği görevini önümüzdeki dönemde Ayşe Nil Şamlıoğlu yürütecek. Şamlıoğlu ile yeni görevini ve yapmayı planladıklarını konuştuk.
Açık Radyo'nun kurucularından ve eski programcılarından Atilla Aksoy'la 84. doğumgününde Amerikalı tarihçi, caz ve country müzik eleştirmeni ve köşe yazarı Nat Hentoff'u konuştuk.
DİSK'e bağlı Türkiye Sinema Emekçileri Sendikası Sine-Sen'in 11. Genel Kurulu'nda yapılan seçimleri Celal Çimen'in başkan adayı olduğu liste kazandı. Seçimlerin ardından göreve gelen yeni yönetim kurulu, tüm listelere ve sendika üyelerine birlik çağrısında bulundu. Çimen yeni yönetimi, yönetim politikalarını ve sinema emekçilerinin sorunlarını anlattı.
Ayça Şen'in son kitabı Hırs ve Ceza Everest Yayınları / Roman Dizisi'nden geçtiğimiz günlerde yayınlandı. Ayça Şen'le kitabını konuştuk.
Efsanevi bağımsız gazeteci Izzy F. Stone'un 20. ölüm yıldönümünde, Açık Radyo programcılarından Halil Turhanlı Stone'u anlattı.
Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilcisi Ulrike Dufner ile "Yeşil Ekonomi Konferansı: Kriz ve Yeşil Yeni Düzen" sempozyumunu konuştuk.
Şair-yazar Süha Tuğtepe, kanser tedavisi gördüğü Almanya'da vefat etti. Tuğtepe'yi gazeteci-yazar Celal Başlangıç anlattı.
"Pop'un Kralı" Michael Jackson, 50 yaşında hayata veda etti. Geçtiğimiz yayın döneminde her Pazartesi akşamı Michael Jackson özel köşesi hazırlayan Mert Emcan Jackson'ı anlattı.
Eğitmen ve TV programcısı Cihat Şener'le Notos Kitap / Yaşam dizisinden çıkan "Hayatımız Sınav" kitabı ekseninde eğitim sisteminin sorunlarını konuştuk.
Şarkıcı ve besteci Aylin Aslım'la son albümü "Canını Seven Kaçsın"ı konuştuk.
