2011'e Dair: 'Zamanların en iyisiydi, zamanların en kötüsüydü.' *

-
Aa
+
a
a
a

Her yılın sonunda olduğu gibi bu yıl da, geride bıraktığımız yıl dünyada ve Türkiye'de neler oldu diye dönüp bakmak istedik. Önümüzdeki yılın barış, iyilik ve güzellik getirmesi dileğiyle...

***

Ocak, Şubat, Mart, Nisan Mayıs, Haziran, Temmuz, AğustosEylül, Ekim, Kasım, Aralık 

Ocak 2011

Dinlemek için:

 

İndirmek için: mp3, 13.6 Mb.

 

Aslında her şey 2010 Aralık ayında, Tunus’ta Muhammed Buazizi adlı üniversite mezunu işsiz bir gencin haysiyetinin polis tarafından ayaklar altına alınmasıyla başlamıştı ama bunu henüz kimse bilemezdi. Tunus’ta diktatörlüğün kolluk güçlerine bağlı bir kadın zabıta onu Pazar yerinin ortalık yerinde tokatlayınca Buazizi kendini yaktı.  Delikanlının bedeni muazzam bir yangının fitili oldu.

 

 Tunus, Ocak 2011

Hızla büyüyen isyan dalgası Batı neoliberalizminin “poster çocuğu” serbest piyasayla kalkınma şampiyonu Tunus’un 23 yıllık diktatörü Zeynel Abidin Bin Ali’nin 14 Ocak’ta paldır küldür devrilmesine yol açacaktı.

 

İsyancıları “terörist” olarak niteleyen Bin Ali’nin, Suudi Arabistan’a topuklamak üzere uçağa binerken ayak dirediği, “bırakın, burada ülkem için ölmek istiyorum’ dediği, ama “first lady” Leyla Tarablusi’nin araya girerek, “Bin şu uçağa embesil! Tüm hayatım senin ahmaklıklarına katlanmakla geçti!’ dediği öğrenildi. Bin Ali ve Tarablusi ailelerinin Tunus halkına ait 1,5 ton altını yurt dışına kaçırdıkları iddiası da Fransa basınında yer aldı. Aileden 33 kişi, "Tunus'a karşı suç işlemekten" tutuklandı. Millî birlik hükümeti açıklandı, ancak kilit görevlere Bin Ali kabinesinin eski bakanları getirilince yine ayaklanma çıktı. Protestolarda en az 120 kişi öldü. Dahası, isyan dalgası bir bozkır yangını gibi yayılıyordu.

 

Tunus’u takiben komşu Cezayir’de de protestolar başladı. Yükselen gıda fiyatları ve işsizlik nedeniyle halk sokaklarda  polisle çatıştı. İşsizliğin yüzde 25 düzeyinde seyrettiği Cezayir’de Buteflika yönetimi, önce gıda zamlarını geri çekmek, sonra 19 yıldır yürürlükte olan olağanüstü hal yasasını kaldırmak zorunda kaldı, sonra polis denetimlerini hafifletti. Ülkede kapsamlı bir reform programı devreye sokuldu.

 

Ancak, cin şişeden çıkmıştı bir kere. İnsanlar meydanlarda işsizliği, adaletsizliği, hayat pahalılığını, siyasetteki yozlaşmayı ve kötü yaşam koşullarını protesto ediyor; özgürlük ve demokrasi istiyor, gerekirse kendilerini yakmaktan çekinmiyordu. Güvenliği sağlamakla yükümlü devlet güçleriyse, talimatla insanları öldürüyordu.

 

 Mısır, Tahrir Meydanı, Ocak 2011

 

Ayın sonuna doğru, Arap ayaklanmalarının artık simge ülkesi haline gelen Mısır’da, Hüsnü Mübarek rejimine karşı kıpırdanmalar başladı. Başkent Kahire’nin adı özgürlük anlamına gelen  Tahrir meydanındaki gösterilere müdahale edildi, en az 7 kişi öldü, bine yakın kişi tutuklandı. Aynı dönemde İskenderiye kentinde Kıpti hristiyanlara ait bir kilise, saldırıya uğruyor ve 21 kişi yaşamını yitiriyordu. Mübarek ise, başına geleceklerden habersiz, ülkedeki müslüman ve hıristiyanlara birlik ve beraberlik çağrısı yapmakla meşguldu. Ay ortasından itibaren Yemen, Libya, Ürdün, Umman, Moritanya, Fas, hatta Suudi Arabistan’da irili ufaklı protestolar başlamıştı. İnsanlar internet üzerinden örgütleniyor, rejimler ise çeşitli yasaklarla internetin sesini kısmaya çalışıyor ama buna muvaffak olamıyordu.

 

Fitili Muhammed Buazizi tarafından ateşlenen yangının sadece Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile sınırlı kalmayacağının ilk işaretleri de görülmeye başlıyordu. İspanya'da işsizlik yardımının azaltılmasını protesto eden binlerce insan, başkent Madrid'de, Başbakanlık ve Parlamento binaları arasında 5 kilometrelik bir insan zinciri oluşturdu. Ülkede gençler arasındaki işsizlik oranı % 40’ların üstünde seyrediyordu.

 

Ocak ayında, yıl sonunda yapılacak olan Birleşmiş Milletler iklim zirvesine nazire yaparcasına, aşırı iklim olayları da kaydediliyordu. Avustralya'nın Queensland ve Brisbane eyaletlerinde görülmemiş büyüklükte sel felaketleri yaşanıyordu. Brezilya son 40 yılın en büyük sel felaketiyle mücadele ediyor, Sri Lanka’da sellerden etkilenenlerin sayısı 500 bini aşıyor, Filipinler’de şiddetli yağışlar onlarca kişinin canını alıyor, Almanya’da 30 kasaba sular altında kalıyordu. Macaristan'da Ekim – Ocak ayları arasında 260 kişinin, Hindistan’da ise 2 hafta içinde 200 kişinin donarak öldüğü açıklandı.

 

Türkiye’de genel seçime 6 ay kala, hava sertleşiyordu, Başbakan Erdoğan, BDP’yi, Kürt sorununda çözüm istememekle suçlarken, Doğu ve Güneydoğu’yu BDP üzerinden izleyenlerin, oradaki atmosfer konusunda yanıldıklarını savunuyordu. Erdoğan’ın demokratik açılımın süreceğine dair beyanatına rağmen KCK davası ve operasyonları da devam ediyordu. Bir yandan, Tunceli Belediyesi resmî tabelalarında Zazaca’yı da kullanmaya başlıyor, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Kürtçe tabela davasında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi yetkilileri hakkında ''kovuşturmaya yer olmadığına'' karar veriyor; öte yandan sanıkların Kürtçe savunma yapmalarına mahkemece izin verilmiyordu. Bu davada tutuklu yargılamaların sayısı artarken BDP’nin Bursa'da düzenlediği mitingde milletvekili Akın Birdal'a saldıran Bilgehan Şimşek, ilk duruşmada tahliye ediliyordu.

 

Bir yandan, Türkiye İnsan Hakları Kurumu kuruluyor öte yandan Amerikan insan hakları ve özgürlükleri izleme örgütü Freedom House'un ''dünyada özgürlükler'' raporunda, Türkiye “kısmen özgür” ülkeler kategorisinde yer alıyordu.  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne göre de 2010’da Ankara, 278 davada  İnsan Hakları Sözleşmesi'nin en az bir maddesini ihlal ederek en fazla mahkûm olan ülke oluyordu. İnsan Hakları konusunda bu gelişmeler olurken Kars’taki “İnsanlık Anıtı”, Başbakan Erdoğan’ın “ucube” nitelendirmesiyle tartışılmaya başlanıyor, en nihayet insanlık anıtını parçalayıp yıkma kararı alınıyordu.

2’nci “Ergenekon” davasına, 2 buçuk aylık aranın ardından devam edildi. Tutuksuz sanık emekli albay Arif Doğan,  JİTEM’i üst komutanların kararıyla kendisinin kurduğunu söyledi, öldürülen Hizbullah lideri Hüseyin Velioğlu'nun başında olduğu ilk teşkilat olan Hizbulkontra'yı da kendisinin kurduğunu öne sürdü. Balyoz davasında ise Savcılık, Gölcük’teki donanma komutanlığında ele geçirilen belgelere dayanarak Balyoz Planı'nın sadece seminer olarak kalmadığını ve uygulandığını iddia ediyordu.

Gazeteci Hrant Dink, katledilmesinin 4’üncü yılında Agos gazetesi önünde anılıyor, Anma törenine katılan binlerce kişi, "Hepimiz Hrant’ız" ve "Hrant için, adalet için" sloganları atıyordu.

 

Yılın ilk ayında Iğdır'da, evinden kaçtıktan sonra ailesi tarafından geri çağrılan 17 yaşındaki genç kız, 21 yerinden bıçaklanarak öldürüldü, 25 günlük hamile olduğu belirlenen genç kızın 14 yaşındaki kardeşi tutuklandı. Kadına karşı şiddet olaylarında önceki yıllardan devreden yükselme trendi devam ediyordu.

 

Bu arada, bir kanun değişikliği ile, Milli Parklar ve doğal SİT alanlarında elektrik üretim tesisi kurulabilmesinin ilk denemesi gerçekleştirildi. SİT alanlarının HES inşasına açılması ihtimali tepki çekerken, Meclis kanser araştırma komisyonunun raporuna göre,Türkiye’de çevresel etkilerin yol açtığı kanser vakaları oranının dünya ortalamasının 700 katı olduğu gerçeği ortaya konuyordu.

 

İsrail hükümetinin Mavi Marmara yardım gemisine yapılan saldırıyı soruşturmak üzere kurduğu komisyon ilk raporunu açıkladı. Raporda gemiye baskın yaparak silahsız 9 kişiyi katleden askerlerin davranışının uluslararası hukuka uygun olduğu  belirtiliyor, olay “meşru müdafaa “olarak nitelendiriliyordu. Ankara ise  BM'ye sunduğu ara aporda, saldırıyı ayrıntılı şekilde anlatarak, İsrail’i orantısız güç kullanmakla suçluyor, özür ve tazminat talep ediyordu.

 

2011’in göçmenler için zor geçeceği daha baştan belli oldu: Yunanistan Türkiye sınırına 12,5 kilometre tel örmeye karar verdi. Uluslararası Af Örgütü AB böyle bir setin yapılmasına izin verirse kendi ilkelerini çiğnemiş olur dedi. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği her zamanki gibi ‘endişesini dile getir’di. Bu hengâmede Yemen açıklarında Afrikalı mültecileri taşıyan iki teknenin batması üzerine 80 kişi hayatını kaybediyor, göçmenlerin ölümle dansında yılın ilk gösterisi yapılmış oluyordu.

 

OcakŞubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık

* "Zamanların en iyisiydi, zamanların en kötüsüydü"; Charles Dickens