Vakanüvisiniz “Bu daha başlangıç...” diye düşünüyor. Ya siz ne dersiniz?
16 yaşındaki iklim aktivisti 'grevci' Greta’nın, İsviçre’nin ünlü kayak merkezi Davos’taki Dünya Ekonomi Forumu’nda son gün yaptığı konuşmayı dünkü vakayinamede iletmiştik. Greta, ondan bir gün önce, yani perşembe günü, bir başka panelde de dünyanın en zengin ve güçlü insanlarının, yani dünya elitlerinin ya da – ünlü düşünür Adam Smith’in deyimiyle – 'dünyanın efendileri'nin önünde unutulmaz bir konuşma yapmış, onlardan sadece birkaç metre önündeki 'kürsü'den seslenerek onları iklim krizinden doğrudan sorumlu tutmuştu. U2 grubunun solisti Bono, BM eski iklim bürokratı Christina Figueres, 'bayan şempanze' namıyla maruf ünlü doğa korumacı Jane Goodall ve milyarder Marc Benioff’tan oluşan panelde konuşan Greta, Davos davetlileri ile daha önce paylaştığı bir videosundan bazı temaları da bu konuşmasında yansıtmaktan bir an geri durmamıştı:
“Bazıları, iklim krizinin hep birlikte yarattığımız bir bir kriz olduğunu söylüyor. Ama bu doğru değil – çünkü eğer herkes suçluysa, o zaman suçlanacak hiç kimse olmaz. Oysa suçlanacak birileri var ortada,” demişti salondaki davetlilere. Ve şöyle devam etmişti: “Bazı kişiler, bazı şirketler, özellikle de bazı karar vericiler, hayal bile edilemeyecek miktarlarda paralar kazanmak için ne paha biçilmez değerleri feda ettiklerini tamı tamına biliyorlardı, sanırım bugün bu salonda bulunan sizler de çoğunlukla, işte o bilen insanlar grubuna mensupsunuz.”
Fotoğraf: AFP
Gazeteci, yazar ve iklim aktivisti Naomi Klein da 'grevci' Greta’nın cesaretini kendi Twitter hesabından paylaştığı şu mesajla herkese 'bulaştırdı': “Davos’a gidip kâinatın efendilerinin yüzüne karşı, keselerini doldurmak için gezegeni bile bile ateşe verdiklerini onlara söylemek büyük cesaret ister. #GretaThunberg tam da bunu yaptı işte. Kendisi 15 yaşında.”
Konuşmasını yaptıktan sonra CNN Business kanalına da bir mülakat veren Greta, “Bayağı eğlenceliydi” dedi. Ve ekledi: “İnsanların buraya [Davos’a] özel jetleriyle iklim değişikliğini tartışmak üzere gelmesi çok manyakça ve tuhaf birşey. Hiç akla yatkın değil.”
Greta’nın, ülkesi İsveç’ten İsviçre’deki Davos kayak merkezine trenle geldiğini, burada da bir çadırda kaldığını ayrıca hatırda tutmak gerekiyordu tabii.
***
Davos toplantısının ardından özetle şöyle şeyler yaşandı:
* 25 Ocak Cuma günü Almanya’nın Berlin şehrinde ilkokullardan, ortaokullardan ve liselerden yaklaşık 10 bin öğrenci buz gibi sokaklara ve alanlara çıktı. 'Geleceğimiz İçin Cumalar' adını taşıyan hareketin Münih’teki 'kolu'na ise yaklaşık 3 bin öğrenci katıldı. Almanya’da 26 Kasım 2018’den beri Cuma günleri zaten öğrenciler iklim için grev yapıyorlar.
Protestocu öğrenciler, Ağustos 2018’den beri her Cuma okul kırarak İsveç Parlamentosu önünde grev yapan Greta’nın izinden gitmekteler ve her yerde artık dünya iklim krizine acil ve kapsamlı çözüm için başkaldıran ve yeryüzünde sayıları her an hızla artan isyancı öğrenci kitlesine dahil olmaktalar.
* Yine 25 Ocak Cuma günü, Extinction Rebellion (Yokoluş İsyanı) adını taşıyan iklim aktivistleri, İskoçya’daki ilk eylemini gerçekleştirdi: Parlamento’nun toplantı halinde olmadığı günlerde yapılan halka açık turu esnasında turistlerin arasına karışarak binayı gezen eylemciler, tur bittikten sonra Holyrood adını taşıyan tarihî Parlamento binasını bir saat boyunca terketmediler. O bir saatin sonunda da 'We Are in This Together' ('Biz Bunun İçinde Hep Beraberiz') pankartı açtıktan sonra barışçı bir şekilde dağıldılar. Gözaltı olmadı.
* Alman hükümeti tarafından oluşturulan Kömür Komisyonu, 21 saat süren görüşmelerin ardından 26 Ocak Cumartesi sabaha karşı, ülkedeki tüm kömür yakıtlı termik santrallerin en geç 2038 yılında devre dışı kalmasına karar verdi. Cuma sabahı saat 08:00’da Almanya Ekonomi Bakanlığı’nda başlayan görüşmeler, birkaç kez başarısızlıkla kesilme noktasına gelmiş, özellikle Almanya’nın doğusundaki santrallerle ilgili görüşmeler çok çetin geçmişti. Karar sendikalarla, enerji kuruluşları tarafından memnuniyetle karşılandı. Çevre örgütleri ise belirlenen tarihin geç olduğunu vurgulayarak karara karşı çıktı.
* 26 Ocak Cumartesi günü 'suyun öte tarafı'nda, ABD’nin çeşitli şehir ve bölgelerinde Extinction Rebellion (Yokoluş İsyanı) hareketinin iklim eylemleri yer aldı. Yokoluş İsyanı ABD’ye sıçramış ve yaygınlaşmaya başlamıştı bile. New York, Chicago, Los Angeles, SF Bay Area, Seattle, Philadelphia, Austin, Minneapolis–Saint Paul, Denver, Kentucky, Kansas, Tampa Bay vb birçok yerde irili ufaklı gösteriler, yürüyüşler ve oturma eylemleri gerçekleştirildi. Nisan başındaki büyük eylem için hazırlıklar sürdürülüyor. ,
Fotoğraf: CommonDreams
*27 Ocak Pazar günü ise Avrupa kıtası, tarihinin gördüğü en büyük iklim eylemleri ile çalkalanmaktaydı: Avrupa’nın çeşitli ülke ve şehirlerinde – çoğunluğu öğrenci – 160 bin civarında protestocu, siyasi karar alıcılara yeryüzü iklim krizine âcilen müdahale edilmesi için yüksek sesle çağrıda bulundu. Belçika’nın ve AB’nin başkentinde soğuk ve yağmurlu havaya aldırmayan 80 bin kişi hem kendi ülkeleri Belçika’yı hem de Avrupa Birliği’ni hızla harekete geçmeye çağırdı. Eylemciler, ayrıca, 21 - 22 Mart günlerinde Brüksel’de yapılacak Avrupa Konseyi toplantısına katılacak Avrupa ülkeleri temsilcilerine de 2030 yılına kadar (yani en geç 11 sene içinde) sera gazı salımlarını yüzde 65 oranında azaltma hedefini tutturmaları için güçlü bir çağrıda bulundular.
Belçika’da tarihinin en büyük iklim eyleminde çeşitli şehirlerden gelen trenler öylesine tıklım tıklımdı ki, binlerce eylemci zamanında mitinge yetişemedi. Ayrıca, eylemi düzenleyenler de sıkışıklığı rahatlatabilmek amacıyla yürüyüşü erken başlatmak zorunda kaldılar. AB Merkez binasının önünde sona eren yürüyüşte küçük bir çocuğun taşıdığı bir pankartta: “Ben büyüyünce de yaşamak istiyorum” yazısı dikkat çekiyordu.
Pazar günü Fransa’nın çeşitli şehir ve kasabalarında da toplam 80 binin üzerinde protestocunun dev eylemi vardı. Taşınan pankartlar arasında “Beton değil soğan!”, “Daha az tüketim, daha çok kelebek!” sloganları dikkati çekiyordu. Yürüyüşe ilaveten, internet üzerinde iklim krizi konusunda açılan bir online dilekçe sitesinde 2,1 milyon imza toplandığı, hedefinse 3 milyon imzaya erişmek olduğu görülüyordu.
***
Vakanüvisiniz “Bu daha başlangıç...” diye düşünüyor. Ya siz ne dersiniz?
Vakanüvis ÖM
