Azizelerin Uzun Yürüyüşü

-
Aa
+
a
a
a

27 yıldır her Perşembe günü Plazo De Mayo meydanında döne döne yürüyorlardı. Julio Cortazar’in deyimiyle “Perşembe’nin delileri”. 1981 yılında bir polisin  saldırmasından sonra başlarından çıkarmadıkları eşarplarıyla (pañuela) “Arjantin’in azizeleri” mertebesine ulaşan kadınlardı onlar. Fakat bu Perşembe, yürüyüş degil, Plazo de Mayo’da Madres’in üç kurucusu Azucena Villaflor, Esther Ballestrino ve Maria Ponce için anma toplantısı vardı. Aslında anmadan çok bir hatırlatma, uyarı dahası 27 yıldır sürdürdükleri mücadelenin kararlılığını gösterme anıydı Perşembe günü düzenlenen toplantı.

 

Üç Madres kurucusunun cesetlerinin teşhis edilmesi, 1984’den beri ortaklaşa çalışma yapan Arjantin Antropolglar Ekibi (Equibo Argentino de Antropología Foronse-EAAF) ve Buenos Aires Parlamentosu’nun yaptıkları araştırmanın bir sonucu olmasından çok, yeni araştırma dosyalarının da açılmasına neden oldu.  Parlemento üyesi Yargıç Horacia Cattari yaptığı açıklamada, “50 vakanın daha gündeme alındığını” belirtti. Cattari’ye göre, araştırmaların  en büyük dayanağı, “bürokrasinin bıraktığı izler ve o izlerin iyi takip edilmesi”. 1995’de Amiral Alfredo Scilongo’nun yaptığı itiraflar, diktatörlük yıllarında tutukluların uçaktan aşağıya atıldığını, bir kısmının da taşrada bilinmeyen yerlere gömüldüğünü ortaya koymuştu. Cattari, Buenos Aires Parlamentosu’nun 1976-83 yılları arasındaki bütün asker, polis, morg kayıtlarını, aynı dönemdeki cenaze işlemlerini kayıt altına aldıklarını ve mikro-film bankası kurarak çalışmalarını yoğunlaştıracaklarını belirtti.

 

Ekiplerin çalışmasının ortaya koyduğu birinci gerçek, diktatörlük döneminde konsantrasyon kamplarına götürülen militanlar (Buenos Aires yakınlarında kurulan Campo Mayo özellikle ERP gerillaları için hazırlanmıştı) dışında bütün gözaltına alınanların  Askeri Haber Alma Teşkilatı’na (ESMA) götürüldüğü ve general Alfredo Astiz’in özel ekibi tarafından işkenceden geçirilmiş olması.  İkinci gerçek ise, 1977 Aralık ayında üç Madres kurucusuyla birlikte Santa Cruz Kilisesi önünde gözaltına alınan Angela Aguad’in doğum yapmasının beklendiği ve Aguad’iın hastaneden ailesiyle ilişki kurarak ESMA’daki ekibin çocukları kaçırmaya başladıklarını belirtmesiydi. Bugün yalnızca üç Madres kurucusunun cesetleri bulundu. Ne Aguad’dan ne de bugün 27 yaşında olan çocuğundan haber yok. Cattari. “Aguad’in muhtemelen uçaktan aşağıya atıldığını, çocuğunun ise şimdi eski bir askerle birlikte yasadığını” belirterek DNA incelemelerinin de araştırma kapsamına alınması  gerektiğini vurguladı.

 

Arjantin Yüksek Mahkemesi geçtiğimiz aylarda, diktatörlük yıllarında suç işleyenlerin  (kullanılan kavram insanlığa karşı jenosit uygulamak) zaman aşımıyla yargılanmasını engelleyen Punto Final ve Ley De Obedencia’nin kaldırılmasını sağlamıştı. Cumhurbaşkanı Nestor Kirchner, Gizli Haber Alma Teşkilatı SIDA  arşivlerinin açılması ve Parlemento içerisindeki “Gerçekleri Bulmak için Adalet” ekibin  (ekibin içerisinde Horaco Cattri de bulunuyor) desteklenmesini sağladı. Askerler içinde muhalif ve uzlaşma çağrısı yapanları dinlememesi ise bugün aynı yoldan ilerlemeye çalışan Uruguay Başbakanı Tabare Vazquez’in askerlerle girdiği polemik düşünüldüğünde, Kirchner’in ve sivil politikacıların gücünü ortaya koymuştu. Hatırlanacağı gibi Nestor Kirchner, ESMA’nın İnsan Hakları Müzesi olmasını sağlamış ve Müze’nin açılısı sırasında duvarda asılı duran diktatör General Jorge Videla’nin resminin bir asker tarafından indirilmesini sağlayarak askerlere karşı pozisyonunu sağlamlaştırmıştı.

 

Seçimleri kazanarak işbaşına gelen Tabare Vazquez hükümeti ise önce 1973-85  yılları arsında diktatörlük yıllarında islenen suçların yargılanmasını engelleyen ley De Caudillo’nun kaldırılması için uğraşmış, ardından da yazar Juan Gelman’in gelininin bulunması icin Arjantin Antropologlar Ekibi’nden yardim istemişti. Bugün gelinen noktada Uruguaylı askerler, araştırmaların durdurulması konusunda Vazquez’e baskı yaparken dün de bir polisin Uruguaylı bir kayıp yakınına saldırması, komşu iki ülkede insan hakları konusunda  farklı tutum izlendiğini ortaya koyuyor.