Açık Mimarlık Kayıt Arşivi
Podcast kanalları ve üyeliği hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
Konuğumuz Cornell Üniversitesi öğretim üyesi, mimarlık tarihi ve kuramcısı Esra Akcan ile bu programda konumuz Bruno Taut. Genç cumhuriyetin hem çok sayıda önemli yapısını tasarlayan hem de mimarlık eğitimini planlayan, bir anlamda erken Cumhuriyet Türkiye mimarlık ortamını şekillendiren önemli aktörlerden Taut'un kaleminden çıkan iki metin geçtiğimiz aylarda yayımlandı. Böylece Türkçe mimarlık literatürüne çok önemli iki katkı gerçekleşti. Kırmızı Kedi'den Ocak 2021'de yayımlanan "İstanbul Günlüğü: 10.11.1936-13.12.1938", Taut'un İstanbul'da yaşadığı bu kısa ama çok üretken süreçte yazdığı kişisel günlüğü ve Türkçe dilde ilk kez yayımlandı. İlk basımı 1938 yılında yapılan Mimari Bilgisi ise, "Mimarlık Öğretisi" ismi ile Arketon tarafından Nisan 2021'de yayımlandı. Esra Akcan ile bu güncel iki yayın vesilesiyle Bruno Taut'u, pratiğini, Türkiye modernleşmesine katılımını, kendisini konumlandırışını bugünden yorumlayarak konuşuyoruz.
Bruno Taut, Mimari Bilgisi ve İstanbul Günlüğü
İstanbul Kadıköy'deki Hasanpaşa Gazhanesi'nin endüstri mirası olarak korunması ve katılımcı bir süreçle planlanan kamusal bir alan olması için Gazhane Çevre Gönüllüleri 26 yıldır mücadelesini sürdürüyor. İşlevini yitiren hava gazı fabrikasının yıkılarak imara açılmasına karşı 1994 yılında bir araya gelen gönüllüler, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliğinde yürüttükleri kampanyaların sonucunda alanın korunarak kültür merkezi olarak projelendirilmesini sağlamıştı. Böylece 2013 yılında başlayan restorasyon çalışmalarının ardından, Gazhane'nin kültür merkezi olarak işlevlendirilmesi projesi 2021 itibarı ile yerel yönetim tarafından tamamlanmak üzere. Gönüllülerin güncel çalışmaları, Gazhane'nin katılımcı bir süreçle müşterek bir mekân olarak planlanması ve mekânın belleğinin bugüne taşınması talepleriyle devam ediyor. Kendisini de katılımcı bir yapıda kurgulayan topluluk, düzenledikleri seminerler, forumlar, gezilerle kültürel mirasa sahip çıkarak yeni öznelere ulaşmayı amaçlıyor. Gazhane Çevre Gönüllüleri'nden konuklarımız Ceyhun Emeksiz ve Nilgün Canatar ile 26 yıllık kent hakkı mücadelesini ve bugününü konuşuyoruz.
Gazhane Çevre Gönüllüleri'nin 26 yılı
Hrant Dink Vakfı'nın KarDes Çokkültürlü Hafıza Turları rehberi, İstanbul'un çok katmanlı kültürel mirasını paylaşmayı amaçlayan, farklı semtlerin hafızasından içerikler sunan bir gezi rehberi olarak hazırlanmış bir mobil uygulama. Proje kapsamında, mayıs ayı boyunca Pera'nın tiyatrolarını konu eden bir dizi çevrimiçi etkinlik gerçekleştiriliyor. 1850-1950 yılları arasında Pera'da varolmuş 12 tiyatro sahnesini, her etkinlikte farklı bir oyuncu katılımcılara anlatıyor. Her etkinliğin bilet geliri, İstanbul'daki bir tiyatroya destek olarak aktarılıyor. Hrant Dink Vakfı'ndan konuğumuz Rudi Sayat Pulatyan ile bu çevrimiçi turu konuşuyoruz.
Hrant Dink Vakfı KarDes Beyoğlu tiyatro turu
Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi Aslı Can ile, doktora tezinden kitaplaştırdığı "Paul Bonatz'ın Türkiye Yılları" kitabını ve araştırma sürecini konuşuyoruz. 1877-1956 yılları arasında yaşamış Alman mimar Paul Bonatz, üç Türkiye ziyaretinin ardından 1943-1954 yılları arasında Türkiye'de yaşamış ve genç Cumhuriyet'in mimarlık üretiminin önemli aktörlerinden birisi olmuştu. Aslı Can, çalışmasında Bonatz'ı bir iktidar figürü olarak ele alıyor ve "milli mimari" söylemi ile iktidarını nasıl pekiştirdiğini araştırıyor. Çalışma, Bonatz'ın Türkiye yıllarındaki farklı pratiklerinin her birini "farklı bir iktidar aygıtı" olarak inceliyor ve sergi komiseri, müşavir, jüri üyesi, mimar, eğitimci, mühendis, yabancı mimar olarak Bonatz'ı ayrı bölümlerde detaylı inceliyor.
Paul Bonatz'ın Türkiye Yılları
Büke Uras'ın Balyanlar: Osmanlı Mimarlığı ve Balyan Arşivi kitabı, geç 18. yüzyıl ve 19. yüzyılda İstanbul'un pek çok imparatorluk yapısını inşa eden Balyan ailesine dair çok kapsamlı bir araştırma sunuyor. Uras, Balyan aile arşivinin Güreğyan ailesi tarafından 2014 yılında Alexander Tamanian Ulusal Mimarlık Müze-Enstitüsü'ne bağışlanması ile ortaya çıkan yeni belgeleri farklı arşivlerle birlikte değerlendiriyor. Böylece Balyanlar'ın Abdülaziz için tasarladığı fakat tamamlanamayan selatin camisi Aziziye, Yıldız Sarayı büyük mabeyn köşkü genişletme projesi, Beylerbeyi Sarayı vaziyet planı, Feriye Sarayı'na ait çizimler, Bab-ı Ali yenileme önerisi, Galatasaray Lisesi, Dolmabahçe Gazhanesi gibi pek çok projeye ilişkin detaylar ilk kez paylaşılıyor. Kitap, kuramsal metinler yayımlamamış olan Balyanlar'ın mimarlığını, yapıtları üzerinden değerlendiriyor ve arşiv belgeleri üzerinden geç Osmanlı'da mimar figürü, mimarinin temsili, şantiyeler, fotoğraf, devlet şölenleri gibi farklı konuları tartışıyor. Editörlüğünü Müge Cengizkan'ın gerçekleştirdiği Balyanlar: Osmanlı Mimarlığı ve Balyan Arşivi kitabı Korpus Kültür Sanat Yayıncılık tarafından Mart 2021'de yayımlandı.
Büke Uras ile Balyanlar kitabı üzerine
Bir mimarlık tarihi grafik romanı olan Opera'nın Hayaleti, Şevki Balmumcu'nun Ankara Sergi Evi yapısını konu ediyor. Türkiye mimarlık tarihinin hüzünlü hikayelerinden olan Sergi Evi, 1934 yılında tamamlanıp açılıyor, bir süre sergi binası olarak hizmet verdikten sonra 1948 yılında Paul Bonatz tarafından opera binasına dönüştürülüyor. Bonatz'ın yapıya müdahaleleriyle binanın özgün kimliğini yok etmesi ve Şevki Balmumcu'nun süreç dışında bırakılması, Balmumcu'nun oldukça buhranlı bir dönem yaşamasına sebep oluyor, hayatının son yıllarını psikolojik sorunlar ve maddi imkansızlıklarla geçiriyor. Bu hikayeyi Opera'nın Hayaleti grafik romanında işleyen Onur Kutluoğlu ve Umut Şumnu bu programda konuklarımız. Hem Sergi Evi'nin hikayesini hem de kitaba dönüşme sürecini konuşuyoruz. Opera'nın Hayaleti'nin metnini Onur Kutluoğlu ve Umut Şumnu oluşturdu, Onur Kutluoğlu tarafından çizimleri gerçekleştirildi. Kitap, 2021 yılında Kovan Enstitü'den basıldı.
Opera'nın Hayaleti grafik romanı
Yaşanabilir kentler ve bugünün koşullarında sürdürülebilirlik konularını işleyen Yeşil Rapido konferans dizisi bu yıl çevrimiçi ortamda herkese açık ve ücretsiz olarak gerçekleşiyor. Bu yılki teması "nefes alan bir dünya için tasarım" olan Yeşil Rapido'nun ilk iki oturumu 3 ve 22 Mart 2021 tarihlerinde gerçekleşti, son buluşması 14 Nisan tarihinde gerçekleşecek. Konferans temasını, niyetlerini, oturumlarda tartışılanları ve gelecek buluşmayı, etkinliği düzenleyenler Eko Yapı dergisi genel yayın yönetmeni Sevda Yayla ve ArcheThink kurucusu Selin Uysal ile konuşuyoruz.
Yeşil Rapido 2021: Nefes alan bir dünya için tasarım
2021 Pritzker Ödülü'nün mimarlar Anne Lacaton ve Jean-Philippe Vassal'a verildiği 16 Mart tarihinde duyuruldu. İkili, 1987 yılından beri Lacaton & Vassal ortaklığında mimarlık faaliyetlerini yürütüyorlar ve Paris'te yaşıyorlar. Ödülün jüri raporunda, iki mimarın yıkıp yeni bir bina yapmak yerine mevcut yapıları dönüştürme odaklı pratiklerine vurgu yapılıyor ve teknolojik, ekolojik ve yenilikçi bir restoratif mimarlığın önemine iklim krizinde dikkat çekiliyor. Konuğumuz MEF Üniversitesi öğretim üyesi Şebnem Yücel ile Lacaton ve Vassal'ın pratiğini ve Pritzker Ödülü almalarının temas ettiği konuları konuşuyoruz.
2021 Pritzker ödülü: Lacaton & Vassal
Mimarlık eğitiminin temel unsurlarından mimari tasarım stüdyosuna feminist eleştiri perspektifinden bakmak hangi soruları ortaya çıkarıyor? Bu sorular mimarlık pratiğindeki tahakküm ve dışlama mekanizmalarına ilişkin neleri ortaya koyuyor? Feminist pedagojiler, yeni eleştirel bakışlar kurmaya, ayrımcılık ve ayrışma zeminlerini ortadan kaldırmaya, farklı kimlik ve deneyimlere alan açmaya dair nasıl olasılıklar yaratabilir? Hangi örnekleri bu bağlamda tartışabiliriz? Konuğumuz mimar ve öğretim üyesi Gülşah Aykaç ile bu soruları konuşuyoruz.
Mimari tasarım stüdyosu ve feminist eleştiri
İzmir Çiğli'de devam eden Sasalı Biolab İklim Duyarlı Tarım Eğitim ve Araştırma Enstitüsü projesini ve sürecini, bu çok paydaşlı projenin partnerleriyle birlikte konuşuyoruz. Sasalı Biolab, iklim değişimini ve İzmir'in 2080 yılı kuraklık senaryosunu temel alıyor. Proje planlamasında dirençlilik, biyoçeşitlilik, iklime duyarlı tarım, kent/kır arakesiti ve diğer yapılarla ilişkiler gözetiliyor. Konuklarımız, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü'nden şehir plancısı Koray Velibeyoğlu, Mert Uslu mimarlık kurucusu Mert Uslu, Ege Üniversitesi'nden ziraat mühendisi Yusuf Kurucu ve İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden mimar Didem Yaygel.
Sasalı Biolab İklim Duyarlı Tarım Eğitim ve Araştırma Enstitüsü
Türkiye ve dünyadan barış ve adaletin seslerine yeniden...
Ekolojiden siyasete, edebiyattan müziğe Açık Radyo'da haftanın öne çıkan gündemleri mail kutunuzda!
