Açık Mimarlık Kayıt Arşivi
Podcast kanalları ve üyeliği hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın.
Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde düzenlenen “Burası” sergisi geçtiğimiz ay açıldı. Kentsel politik ekoloji ve çevre adaleti üzerinden İstanbul’u düşünen sergide hem İBB koleksiyonundan eserler hem de güncel sanatçıların eserleri yer alıyor. Serginin küratörü ve Yapı Kredi Kültür Sanat sergiler direktörü Kevser Güler konuğumuz, “Burası”nı ve İstanbul’a nasıl baktığını konuşuyoruz.
"Burası”: İstanbul’u düşünen bir sergi
"Mimarlığın tüm halleri üzerine konuşmalar" özdeyişiyle Ekim 2011 yılında yayın hayatına başlayan Açık Mimarlık'ın 500. programında, şimdiye kadarki programcılardan Hasan Cenk Dereli, İpek Akpınar, Volkan Taşkın, Yağmur Yıldırım, Yelta Köm bir araya geliyor. İlk programlarını hatırlıyor ve Açık Mimarlık'ı hazırlayıp sunarken "500 kere" yaptıkları şeyleri konuşuyorlar.
500. program özel yayını
Salâh Birsel’in Kahveler Kitabı rehberliğinde 17-19. yüzyılların Üsküdar kahvelerine konuk oluyoruz.
17.-19. yüzyıllarda Üsküdar kahveleri
Mimarlık tarihçisi ve restorasyon uzmanı, "hocaların hocası" Doğan Kuban 22 Eylül 2021 tarihinde, 95 yaşında aramızdan ayrıldı. Kendisinin doktora öğrencileri ve çalışma arkadaşları olan, İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri Gülsün Tanyeli ve Yıldız Salman bu programda konuklarımız. Doğan Kuban'ın farklı evrenlerine birlikte bir yolculuk yapıyoruz.
Doğan Kuban'ın evrenleri
İstanbul Beykoz'da bulunan Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası ya da bugünkü ismiyle Beykoz Kundura'nın tarihi 19. yüzyıl başına dayanıyor. 3. Selim'in girişimleriyle kurulan kağıt fabrikasının yanına 1810 yılında bir tabakhane yapılır ve tesis sonraki yıllarda ordu için ayakkabı ve teçhizat üretmeye başlar. 1933 yılında Beykoz Deri Fabrikası Sümerbank'a devredilir ve 1999 yılına kadar üretime devam eder. Cumhuriyet döneminin önemli üretim merkezlerinden biri olan ve yaklaşık üç bin işçi ile memurun çalıştığı bu yerin bir endüstri mirası olarak bilgisini üretmek üzere kurulan Kundura Hafıza, Tarih Vakfı işbirliğiyle 2015 yılında bir sözlü tarih projesi başlattı. İki yüzü aşkın fabrika çalışanı ve aileleriyle yapılan görüşmeler, arşiv malzemeleriyle birlikte bir sergiye dönüştürüldü. "Kundura'nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya" isimli bu sergi, Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası'nın mirasını toplumsal, kültürel, kentsel ve ekonomik bağlamlarıyla inceliyor ve bir tür karşılaşma alanı olarak yaklaştığı fabrikadaki gündelik yaşam pratiklerine odaklanıyor. Kundura Hafıza proje koordinatörü, mimar ve koruma uzmanı Süreyya Topaloğlu ile gerçekleştirdiğimiz bu programda sergiyi ve araştırma sürecini konuşuyoruz.
Beykoz Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası
İstanbul'da konut kiralarının özellikle son dönemdeki yükselişi ve merkezde yaşanabilir kiralık konut bulmanın zorluğu çok tartışılan bir konu haline geldi. Mekanda Adalet Derneği'nden Bahar Bayhan, Selin Yazıcı ve Sena Nur Gölcük, Birleşmiş Milletler'in yaşanabilir konut kriterlerini temel alarak bir araştırma gerçekleştirdi ve ortaya oldukça çarpıcı sonuçlar çıktı. Yaygın kullanılan emlak sitesinde yayımlanan kiralık konut ilanlarında yaptıkları araştırmaya göre, İstanbul'daki kiralık konut ilanlarının ancak %2'si yaşanabilir konutlar. Adalar, Bakırköy, Bayrampaşa, Esenler, Güngören, Sarıyer, Üsküdar, Zeytinburnu ilçelerinde yaşanabilir konut ilanı bulunmuyor. Silivri, Sancaktepe, Pendik ilçeleri ise yaşanabilir konut ilanlarının en fazla olduğu ilçeler. Ekiple gerçekleştirdiğimiz bu programda araştırmadaki bulgularını ve bu sonuçların ne anlama geldiğini konuşuyoruz.
İstanbul'da yaşanabilir konut araştırması
Konuğumuz sosyolog ve doktor adayı Deniz Halman ile İstanbul’daki belediyelerin kentsel dönüşüm tanıtım filmleri üzerine konuşuyoruz. Kendisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji programında tamamladığı yüksek lisans tez çalışmasında Beyoğlu, Esenler, Gaziosmanpaşa belediyelerinin sosyal medya hesaplarında paylaştıkları 6 filmini göstergebilimsel analiz yöntemiyle inceledi.
2012’de yürürlüğe giren 6306 sayılı "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun" ile Türkiye’de kentsel dönüşüm süreçleri hızlandı. Halman çalışmasında yerel yönetimlerin 1980’li yıllardan sonra, özellikle 6306 sayılı kanun sonrasında dönüşen rollerini araştırarak yerel yönetimlerin tanıtım filmlerinin hangi bakış açılarından nasıl hazırlandığını inceledi. Bu filmlerdeki görüntüsel ve söylemsel göstergeleri Halman, deprem ve sağlıksız yapılaşmanın işaret edilmesiyle korku, kasvet, kaygı gibi duygular ile proje tanıtımlarındaki aydınlık, güven, mutluluk gibi duygular olmak üzere iki temada yorumluyor. Halman’ın bulgularına göre bu filmlerde hem bir sınıf atlama vaadi hem de bir ikna yöntemi olarak korku inşası ve otoritenin bir güven unsuru olarak adres gösterilmesi mevcut.
Kentsel dönüşüm tanıtım filmleri
NomadMind çatısı altında oluşturulan ve Kültür İçin Alan tarafından desteklenen "tasarım ile" projesi, tasarım aktörleri ile İzmirlileri bir araya getirerek kent üzerine birlikte düşünmeyi amaçlıyor. Bu amaçla hem forumlar düzenleniyor hem de davetli sanatçı ve tasarımcılar İzmir'deki çeşitli kamusal mekanlarda yerleştirmeler ve mekansal müdahaleler gerçekleştiriyor. Dört haftaya yayılan yerleştirmelerin açılışları devam ederken, NomadMind ekibinden konuklarımız Cansu Pelin İşbilen, Çiçek Tezer ve Emre Yıldız ile projeyi konuşuyoruz.
İzmir'de "Tasarım ile" projesi
SALT Araştırma ve Programlar ekibinden Meriç Öner ve Onur Yıldız’ı konuk ettiğimiz bu programda, SALT Beyoğlu’nda devam eden İklimcil: Mevsimler Sürüklenirken sergisini, kamu programlarını ve araştırma sürecini konuşuyoruz. Londra merkezli araştırma topluluğu Cooking Sections’ın (Daniel Fernández Pascual ve Alon Schwab) İklimcil projesi, insan faaliyetlerinin değiştirdiği iklim koşullarında gıda altyapısı ve yeme içme alışkanlıklarını inceliyor. İklim değişiminin sebep olduğu yeni mevsim ve yağış koşulları, kıyı dönüşümleri, tarım, sanayi ve kentleşme politikalarının gıda üretimi ve tüketiminde yarattığı dönüşümleri, Türkiye’den çeşitli vaka incelemelerinde takip ediyor. Her vaka incelemesinde farklı yer ve olgulara odaklanan ve farklı disiplinlerden kurum ve aktörleri bir araya getiren İklimcil projesinin bu işbirliğine dayalı yöntemini de SALT ekibinden dinliyoruz.
İklimcil: Mevsimler Sürüklenirken
Kundura Sahne ve Rimini Protokoll işbirliğiyle projelendirilen Remote Istanbul oyunu, kentle ve gündelik hayatla yeni biçimlerde ilişkilenmeyi gözetiyor. Kadıköy’de iki saatlik bir yürüyüşle deneyimlenen oyunda katılımcılar, yapay zekanın oluşturduğu bir ses tarafından kulaklıklardan yönlendiriliyor. Oyun sürecinde kente farklı gözlerden bakılıyor; kent-doğa, insan-teknoloji, topluluk-birey gibi ikilikler sorgulanıyor. Ağustos 2021 boyunca devam eden ve İstanbul’da ikinci kez gerçekleşen oyun, 50’nin üzerinde kentte oynandı ve her kentin kendi dokusu, gündemi, kültürü ekseninde uyarlandı. Projenin sanat yönetmenliğini yürüten, Beykoz Kundura’nın kültür ve sanat direktörü Buse Yıldırım bu programda konuğumuz.
Remote İstanbul
Türkiye ve dünyadan barış ve adaletin seslerine yeniden...
Ekolojiden siyasete, edebiyattan müziğe Açık Radyo'da haftanın öne çıkan gündemleri mail kutunuzda!
