Açık Gazete: 9 Mayıs 2018

Açık Gazete
-
Aa
+
a
a
a

ABD’nin Anlaşmadan Çekilme Kararı: Barış ve İstikrara mı, Savaş ve Kaosa mı Doğru?

“… Bu anlaşma utanç vericidir, tek taraflı korkunç bir anlaşmadır. Anlaşma ne barış ne istikrar getirdi, getirmeyecek de.İran'ın nükleer programını bu çürümüş anlaşmayla engelleyemeyiz. Bugün ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekileceğini açıklıyorum. Başkanlık memorandumu imzalayacağım ve 2015'te askıya alınan İran yaptırımları yeniden uygulanacak.” (Donald Trump, ABD Başkanı)

 

“ABD'nin asla sözünü tutmadığını gördük. ABD ne gibi delilleri olduğunu göstermeli. İran anlaşmanın bütün maddelerine uymuştur. ABD'nin neden anlaşmadan çekildiğini anlamak zor. Sadece ABD ve İran arasındaki anlaşma değildi. BMGK'dan onaylanmış bir anlaşmaydı. Diğer tüm taraflardan senatolarda, meclislerde onaylanmış anlaşmaydı. Anlaşmaya diğer 5 ülke ile devam edeceğiz.” (Hasan Ruhani, İran Cumhurbaşkanı)

 

“İran, aylardır İsrail’i vurma amacıyla Suriye’ye ölümcül silah yardımında bulunuyordu. Topraklarımıza yönelik herhangi bir saldırıya kuvvetle yanıt vereceğiz.” … “İran’ın herhangi bir zaman nükleer silahlara ulaşmasını engellemek yönündeki cesur kararınız ve adanmışlığınız için teşekkürler.“ (Bibi Netanyahu, İsrail Başbakanı)

 

“Başkan kesinlikle doğru kararı verdi. İran'ın kötü uluslararası yönetiminin daha da kötüye gitmesine neden olan korkunç bir anlaşmaydı.” (Nikki Haley, ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi)

 

“Trump'ın kararı ‘tarihi’ bir karar … ve Orta Doğu'ya güvenlik ve istikrar getirecek yeni bir dönemin başlangıcının habercisi…Terörü destekleyen ve istikrarsızlığı körükleyen bu rejime karşı oluşturulacak birleşik bir hareket, bölgemizi ve tüm uluslararsı topluluğu tehdit eden İran saldırganlığına bir son verecektir.” (Danny Danon, İsrail'in BM Büyükelçisi)

 

“Hazine İran'la iş yapan şirketlere kontratlarını sonlandırmaları için 180 gün verecek.” (John Bolton, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı)

 

“Çekilme ciddi bir hata…İran ile yapılan anlaşmanın işlerliği ortada…Anlaşma İran'ın nükleer programını geriletti…anlaşmadan çekilme yanlış yönlendirilme ve sorumsuzluktan kaynaklanıyor …ABD'nin en yakın müttefiklerine sırt çevirmesi anlamına geliyor; ABD'nin güvenilirliğini zedeliyor.” (Barack Obama, ABD eski Başkanı)

 

“Anlaşma bölgenin, Avrupa’nın ve tüm dünyanın güvenliği açısından çok önemli. AB, güvenlik çıkarları doğrultusunda hareket etmekte ve yatırımlarını korumakta kararlı. Anlaşmayı koruyacağız.... “İkili bir belge söz konusu değil ...Anlaşmayı tek taraflı sona erdirmek tek bir ülkenin elinde değil.” (Federica Mogherini, AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi)

 

“ABD’nin kararını endişe ve üzüntüyle karşılıyoruz... Anlaşmaya yönelik taahhütlerimiz sürüyor...Bu anlaşma ortak güvenliğimiz için önemli olmayı sürdürüyor.” (Emmanuel Macron, Fransa Cumhurbaşkanı; Angela Merkel, Almanya Başbakanı; ve Theresa May, İngiltere Başbakanı)

 

“ABD'nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesi, istikrarsızlığa ve yeni çatışmalara sebep olacak bir karardır. Çok taraflı anlaşma, diğer ülkelerle devam edecektir. Türkiye, nükleer silahların her türüne karşı olan kararlı tutumunu sürdürecektir.” (İbrahim Kalın, TC Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü)

 

“BMGK ... kararıyla anlaşmanın uygulanmasını takiple görevlendirilen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran'ın Anlaşma'ya uygun hareket ettiğini dönemsel raporlarıyla teyid etmektedir. Hal böyleyken, ABD'nin anlaşmadan çekilmeye karar vermiş olmasını talihsiz bir adım olarak değerlendiriyoruz.” (TC Dışişleri Bakanlığı)

 

“Her olumsuzluk, her kriz kendi içerisinde fırsatları da barındırır... İran’la ekonomik anlamda birbirimizi tamamlayan özelliklerimiz var...Gönül isterdi ki dünyadaki silahlanma her şeyiyle bitirilsin...Türkiye anlamında da bir fırsatın ortaya çıkacağından bahsedebiliriz. Ticaret hacmimizi Türkiye olarak yeniden yapılandırabiliriz. Ambargo gelirse insani ihtiyaçlar var.” (Nihat Zeybekçi, TC Ekonomi Bakanı)

 

“...Trump’ın açıklaması, modern Amerikan tarihindeki en büyük ‘kendine sabotaj’ eylemlerinden biri olarak kayda geçecek. Trump, ABD’yi İran’la savaş yoluna soktuğu gibi, daha geniş bir bölgesel savaşı ve nükleer silahlanma yarışını da tetikliyor olabilir...Bu, seçilmiş bir kriz. Trump, İran’ın nükleer bombasını önleyen ve işleyen bir silah denetim anlaşmasını alıp savaşa yol açabilecek bir krize dönüştürdü.” (Trita Parsi, Ulusal İran Amerikan Konseyi [NIAC] Başkanı)

 

“Trump’ın daha fazla şiddetli çatışmaların peşinde olup olmadığı tam bilinmiyor. Ama ABD’yi İran anlaşmasından çıkarma yolundaki kararı, çok daha fazla sayıda Amerikalının – ve ayrıca Ortadoğu’da ve ötesinde yaşayan birçok insanın – hayatını pekâlâ tehlikeye atıyor olabilir. Üstelik, bir hiç uğruna.” (Michael H. Fuchs, Center for American Progress [CAP] üyesi; East Asian and Pacific Affairs [D. Asya ve Pasifik İşleri] eski yöneticisi, Guardian editörü.)

 

Vakanüvis ÖM