Açık Gazete: 4 Haziran 2018

Türkiye’nin önde gelen siyasetçi, araştırmacı, danışman ve yazarlarından Tarhan Erdem, ülke tarihinin en önemli dönemeç noktalarından birini oluşturacağı anlaşılan erken seçim üzerine yazılarını sürdürüyor. Oylamaya yaklaşık 3 hafta kala kaleme aldığı “Seçimlere Doğru” başlıklı uyarıcı yeni makalesi (http://t24.com.tr/yazarlar/tarhan-erdem/secimlere-dogru,19818), kendisinin ve halkın ülkedeki siyaset ve demokrasi pratiği konusundaki engin deneyimini okura hatırlatan şu cümleyle başlıyor:

“Önümüzdeki dördüncü Pazar, 18’inci kez çok partili rejim içinde oy vereceğiz. Ben, 1950’deki ilki hariç bu seçimlerin hepsinde oyumu kullandım. Bunları halkımızın seçim deneyimine sahip olduğunu hatırlatmak için yazıyorum.”

Kendisinin ve Türkiye halkının bu deneyiminden yola çıkan yazar, Anayasa ve yasalarda yer alan seçim sistemine ilişkin ilkelerin ve genel kuralların, tarihte şimdiye kadar çok fazla örneği görülmemiş biçimde çiğnendiği ve çiğnenmeye devam edildiği konusunda önemli eleştiri ve kaygıları dile getirmekte.

Genellik, eşitlik, serbestlik, gizli oy, açık tasnif ve yargı denetimi olarak özetlenebilecek yasal ve anayasal seçim ilkelerinin ve, “Seçim işleri, seçim kurullarınca yürütülür” genel kuralının berhava edildiği hukuksuz ve kaotik bir ortamı, günümüzdeki yeni örnekleriyle ortaya koyan Erdem, halkın “seçim ve oy güvenliğini bütünüyle tehlikeye atmış” olan uygulamalarla karşı karşıya olduğunu vurguluyor.

Seçimlerin eşitlik içinde, adil ve güvenlikli bir şekilde yürütülmesini sağlamakla yükümlü Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK), 144 bin seçmenin  Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun 18 ilinde, valilerin talebi üzerine, 144 bin seçmenin uzak yakın demeden başka mahallelerin seçmen kütüğüne taşınmasına karar vermesi”, bu kabil kanuna aykırılıkların en vahimlerinden biri olarak belirmekte. (Örneğin, sözkonusu illerin çoğunda il seçim kurulunun görüşünün dahi alınmadığını belirtiyor yazar.)

Erdem’e göre aykırılıklar burada o kadar belirgin ki, “YSK’nın biri başkan vekili olmak üzere üç üyesinin karşı oy yazıları, bu kararın seçim kanununa aykırılığını açık biçimde göstermektedir: ‘… Seçmen sayısı ve taşınmasına karar verilen yere olan uzaklığı nazara alındığında, hakkın kullanımının özünü ortadan kaldırabilecek şekilde olduğu dikkate alınmalıdır.’” (vurgular Vakanüvis hikirin)

Dahası da var: Tarhan Erdem, potansiyel tehlikenin büyüklüğünü de ayrıca vurguluyor: “Bu Kanun değişikliğinin yarattığı kanunsuzluktan daha çok, habercisiolduğu kanun değişiklikleri tehlikelidir... Bu hükümler, bu güne kadar söz konusu olmayan ‘seçim güvenliği anlayışı’ getirmiştir.” (Vurgu yazarın)

“Seçimlere Doğru” başlıklı yazı, meseleyi şu 3 kısa cümleyle mükemmelen özetliyor:

“Özetle, 24 Haziran’a seçim ilkelerinin hepsini ufalamış veya yaralamış olarak gidiyoruz.

Halkımız büyük bir göreve hazırlanıyor.

Unutmayalım ki, 25 Haziran ve sonrasında birlikte yaşayacağız!”

(agy)

***

Haklı bir dizi kaygıyı son derece serinkanlı bir tonla dile getiren, özellikle tabandan örgütlenmesi ve yükseltilmesi gereken demokratik seçim mücadelesinin âciliyetini bir kez daha gözler önüne getirmesi açısından önemli uyarılar barındıran bir yazıyı size özetlemeye çalıştık. Bununla birlikte, halkın da “bu büyük göreve hazırlandığını gösteren irili ufaklı birçok örnek de yok değil. Bunlardan yalnızca birini kısaca hatırlatacak olursak, BBC Türkçe sitesinde  “Adil Seçim Platformu: Her Sandığın Başında Olacağız” başlığıyla yer alan 31 Mayıs 2018 tarihli haber, özetle şöyleydi:

“Ankara'da CHP, HDP, İYİ Parti ve Saadet Partisi temsilcilerinin katılımıyla sandık güvenliği platformunun kurulduğu açıklandı.

Adil Seçim Platformu bünyesinde Millet İttifakı partileri ile HDP'nin yanı sıra; Sensiz Olmaz, Oyum Güvende, DİSK, KESK, Memleket Biziz, Hak ve Adalet gibi platformlar da yer alıyor.

Platformun ortak açıklamasında, seçim güvenliği için atılacak kolektif adımlar ve seçim gününde sandık güvenliğine dair yürütülecek şu ortak çalışmalar öne çıkıyor:

-         Sandık kurulu görevlisi ve müşahit görevlendirmelerini, tek bir sandık boş kalmayacak şekilde hep birlikte yapıyoruz.

-         Seçim öncesi eğitim alan ve alacak yüz binlerce görevli ve gözlemcimizin sandıkların başında hazır bulunmalarını sağlayacağız. Mümkün olan her yerde hepimiz birlikte olacağız ama birimizin olamadığı yerde başka birimiz mutlaka olacak. Türkiye'de her sandıkta var olacağız, her seçmenin iradesi endişeye mahal vermeyecek şekilde sonuca yansıyacak.

-         Yasanın tanıdığı bütün gözetim, denetim yetkileri ile donanmış, sandık kurulu üyeleri ve müşahitlerimizle bütün sandıklarda görev alacağız, yasaların verdiği yetkilerimizi sükunet ve kararlılıkla kullanacağız.

-         Bu organizasyonda görev alacak bütün görevliler, gözlemciler ortaklaştırdığımız teknolojik imkanlarımız ve lojistik altyapımızla görevlerini eksiksiz yerine getirecek.

-         Gün içinde yurdun dört bir yanında binlerce avukatımız, sandık görevlilerimiz, müşahitlerimiz ve okul sorumlularımız omuz omuza çalışacak.

-         Ankara'da kuracağımız "Ortak Basın ve İletişim Merkezi"mizde tüm sandık başlarından, doğrudan alacağımız bilgileri, seçim sonuçlarını gerçek zamanlı olarak tüm Türkiye'ye duyuracağız. Seçim sonuçlarının medya eliyle manipüle edilmesine izin vermeyeceğiz.

-         YSK tarafından Doğu ve Güneydoğu'da 18 ili kapsayan sandık taşıma ve birleştirme adı altında 150 bine yakın seçmenin iradesinin sandığa yansıması ile ilgili endişe yaratan bir karar alındı. Taşınsa da, birleştirilse de ülkenin her köşesindeki tüm sandıklara hep birlikte sahip çıkacağız."

-         "Bu sandıklarda oy kullanacak seçmenlerin sandıklara erişimi için gerekli tüm tedbirleri birlikte alacağız. Sorumlu kişi ve kurumların adil olmaları için ve seçim güvenliğini sağlama görevlerini yerine getirmeleri için çalışacağız. Taşınan her sandık başındaki görevli sayımızı üç katına çıkaracağız."

(Fundanur Öztürk, “Adil Seçim Platformu: Her sandığın başında olacağız”, 31 May 2018, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-44321109)

Platform sözcüleri açıklamanın sonunda yeni bir kavram da lanse ediyor: “Müşabirlik”. Şöyle diyorlar: "Seçim sonuçlarının medya eliyle manipüle edilmesine izin vermeyeceğiz. Türkiye'nin dört bir yanından müşahit arkadaşlarımız aynı zamanda muhabirlik de yapacak, bunlara 'Müşabir' dedik.

"Müşabirler Türkiye'nin her yerinden bilgi aktaracaklar. Son sandık açılana kadar seçim kesinleşmiş değildir ve sandıklar terk edilmemelidir." (agy, vurgular Vakanüvis’in)

***

Tarhan Erdem haklı: Halk, unutmuyor ve, engin seçim deneyimiyle, gerçekten büyük bir göreve hazırlanıyor.

 Vakanüvis ÖM