Hangisi akıllı? Trudeau mu, Tuilaepa mı?
Kuzey Kutbuna yakın topraklarıyla her zaman soğuk havası ile bilinen ülkelerden Kanada’da British Columbia eyaletinde haftalardır devam eden orman yangınları söndürülemiyor. 534 ayrı noktadaki yangınlar devam ediyor. Yanan 13 bin kilometrekarelik (1 milyon 300 bin hektar) alan, ülke tarihinin en büyük orman yangını olarak kayıtlara geçti. Peki eski rekor hangi tarihten kalmaydı? Geçen yıldan! 2017 yangınlarında toplam 12 bin 161 kilometrekarelik (1 milyon 216 bin küsur hektar) alan kül olmuştu.
Bu seneki rekorun açık ara kırılmış olacağı rahatlıkla söylenebir. Zira, bu haberin internet haber sitelerinde yayınlandığı saatlerde Eyalet Acil Durum Merkezi’nden yapılan resmî açıklamaya göre yangınların çoğu kontrol altına alınamamış durumdaydı. Üstelik eyaletteki yangınlarda 4 binden fazla itfaiyeci ve gönüllünün görev yapmasına, Kanada ordusunun müdahale etmesine, komşu 4 eyaletin yanı sıra Kanada dışında Avustralya, Meksika ve Yeni Zelanda’nın gönderdiği itfaiyecilerin cansiperane çalışmasına rağmen.
Haberin yayınlandığı âna kadar 350 milyon Kanada doları tutarında para harcandığı belirtiliyor, bu harcamanın kısa sürede daha yüksek meblağlara ulaşacağı kesin gibi görünüyordu.
Yangınlarda yok olan ağaçların ve o kadim ormanların sakinleri olan milyonlarca börtü böcek ve hayvanatın telef olmasının yanı sıra, on binlerce insanın da yerlerini yurtlarını terketme zorunda kalması ihtimali söz konusuydu.
Önceden pek hesaba katılmayan hayli önemli bir husus da, orman yangınlarının orman sınırındaki yerleşimlerinde, özellikle de Calgary kentinde hava kalitesini yüksek oranda etkilemesi idi. Haberlerde sağlık için en yüksek riski ifade eden 10+ seviyesine çıkan risk yüzünden kente alarm verildiği, gökyüzüne de garip bir turuncu rengin hakim olduğu belirtiliyordu. Neyse ki tedbir alınmıştı: Akciğer, üst solunum yolları veya kalp hastalıkları bulunanların hiç dışarı çıkmamaları, pencere ve kapılarını sıkı sıkı kapalı tutmaları, “hava dolaşımı yapan sistemleri” de kullanmamaları tavsiye ediliyordu yetkililer tarafından.
(https://t24.com.tr/haber/kanada-tarihinin-en-buyuk-orman-yangini-sondurulemiyor,689522)
Hatırlanacağı üzere, Kanada’nın genç ve karizmatik başbakanı Justin Trudeau, bir yandan kendini İklim lideri ya da öncüsü olarak ilan ederken, yer altındaki milyarlarca dolarlık fosil yakıtı çıkarmamanın akılsızlık olacağını söylemişti. İlaveten, 65 yıllık eski bir petrol boru hattı şirketini ve boru hattını genişletme projesini halkın ceplerinden ödediği vergi gelirleriyle hükümetin 4,5 milyar dolara satın alacağını açıklamıştı. Bu serin ülkede sıcak dalgalarından onlarca kişinin ölmesi, yangınların rekor üstüne rekor kırması, havanın nefes alınamayacak hale gelmesi, muazzam maddi zararların ortaya çıkması genç iklim öncüsü vizyoner lideri, bu kararından vazgeçirecekmiş gibi görünmüyor.
Kuzey kutbu civarından söz ederken, Kutup dairesi içindeki meşhur turistik Svalbard adası sahillerinde deniz yüzeyi sıcaklık derecelerinin akıl durdurucu bir hızla yükseldiğini gösteren meteoroloji sitelerini atlamamak iyi olur:
Dünyanın geleceği için bütün tohumların depolandığı –ve oranın da eriyen buzlar yüzünden sular altında kalma tehlikesi atlattığı– meşhur Svalbard burası. Svalbard yakınlarında spesifik bir mevkide 6 Temmuz günü ortalama deniz suyu sıcaklıklarının son 5 yıllık grafiği şöyle okunuyordu:
2014: -0.8°C
2015: 6.2°C
2016: 8.3°C
2017: 14.4°C
2018: 16.6°C
Yanlış anlaşılmasın sakın: Kuzey kutup dairesi içinde kalan bir mevkiden bahsediyoruz!
Bir yıllık bir zaman diliminde eksi 1’den artı 6 dereceye fırlayan bir kutup sıcaklığından!
Geçen ayın sonunda, yani 30 Temmuz 2018 günü ise Svalbard yakınlarındaki o mevkide deniz yüzey sıcaklığı – sıkı durum: 19.3°C olarak ölçüldü! Yani, neredeyse, tatil beldesi Ayvalık’ın o her zaman serin Sarmısaklı plajı sahilleri sularından bile sıcak bir kutup denizinden bahsediyoruz!
Gene aynı gün, gene Norveç’in Kuzey Kutup Dairesi’nin çevresinden içeri kutba doğru 560 kilometre içeri uzanan başka bir noktasında, sıcaklık 32.2°C olarak ölçülüyordu!
(https://truthout.org/articles/sixth-mass-extinction-ushers-in-record-breaking-wildfires-and-heat/)
Kuzey buz denizinden Tropik Pasifik adalarına hızlı bir geçiş: Deniz seviyelerinin yükselmesiyle yakın gelecekte yokolma tehdidi altında bulunan Pasifik adaları ülkelerinden Samoa'nın Başbakanı Tuilaepa Sailele, Nauru'da yapılacak Pasifik Adaları Forumu'ndan hemen önce Avustralya'da yaptığı konuşmada, Avustralya'yı ve “bu felaketlerin tümünden sorumlu üç ülke”diye nitelendirdiği Hindistan, Çin ve ABD ülkelerinin liderlerini topa tuttu ve sözünü sakınmadan şöyle dedi:
“Bu ülkelerin liderleri arasında, dünyada iklim değişikliği olmadığına inanan biri varsa, onu akıl hastanesine kaldırmak lazım; bence, o tamamiyle aklını yitirmiş biri demektir."
Günün sorusu: Hangisi akıllı? Justin mi, Tuilaepa mı?
Vakanüvis ÖM
