Açık Gazete: 20 Mart 2018

Hasan’ın Böreği, Savaşın Sisi

Vaziyet karışık. Kavraması hayli güç.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Özgür Suriye Ordusu'nun (ÖSO) Afrin kent merkezini kontrol altına alması sonrası sivillerin durumuna ilişkin farklı açıklamalar geliyor. Gazetelerden, uluslararası ve ulusal haber ajanslarından, internet medyasından, sosyal medyadaki resmî açıklamalardan, uluslararası gazeteci ve muhabirlerin haber ve analizlerinden vb özetlemeye çalışırsak manzara çok net olarak şöyle gibi sanki yani:

Afrin'de yağmalama iddiaları, Fransız Haber Ajansı AFP'nin kentte bulunan muhabirlerinin aktardığı görüntülerle gündeme geldi. AFP muhabirleri, ÖSO savaşçılarının, kent merkezinde kapalı bırakılan dükkan, lokanta ve evlere girdikleri ve buralardan beraberlerinde yiyecek, elektronik eşya, battaniye ve benzeri şeylerle çıkarken görüldüklerini bildirildi.

Uluslararası haber ajansı Reuters'ın haberine göre, Afrin sokaklarında çatışmaların izleri duruyor. Sekiz haftadır süren harekatın enkazı, sokaklarda. Askeri araçlar ise devriye geziyor.

Bir yandan Türk Kızılayı ve AFAD gibi kuruluşlar sivillere yardım dağıtırken, diğer yandan yağmalama haberlerinin ortasında kent sakinlerinin bölgeden kaçtığı bildiriliyor.

Reuters, kent merkezinin ele geçirilmesi sonrası zafer kutlaması yapan ÖSO savaşçılarının havaya ateş açtığını, devrilen Demirci Kawa heykelinin üzerine çıktığını bildiriyor.

Ajansın haberine göre birçok dükkan kapalı ve çok sayıda insan Afrin'in dışındaki köylere gitmek için evlerini terk etmiş. Reuters'a konuşan ismini vermek istemeyen bir adam, "ÖSO Afrin'e girdiğinde bizim güvende olmamız gerekiyordu ama tam aksi oldu" diyor ve ekliyor:

"ÖSO arabalarımızı, evlerimizi, dükkanlarımızı yağmaladı. Kendi evlerimizde bile evsizler gibi yaşar olduk. Ne yiyecek içecek var, ne de güvenlik."

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, "Türk ordusu ve Türkiye destekli muhaliflerin saldırı tehdidi üzerine, nüfusunun çoğu Kürt olan Afrin'in boşaltıldığı anlaşılıyor" dedi. Afrin'den son 48 saattir gelen haberler nedeniyle derin endişe duyduklarını açıklayan sözcü,  yaptığı yazılı açıklamada, "Yağma haberleri de bizi kaygılandırıyor" diye ilave etti.

Sözcü Nauert, Afrin'e yönelik endişelerini Türk yetkililere defalarca ilettiklerini söyledi ve şunları ekledi: "NATO müttefikimiz Türkiye'ye taahhütlerimize bağlıyız ve bu bağlılık Türkiye'nin meşru güvenlik kaygılarını da içeriyor. Aynı zamanda IŞİD'i yenme hedefimize ve Suriye'nin doğusundaki partnerlerimiz Suriye Demokratik Güçleri'ne de bağlıyız. Afrin dahil olmak üzere Suriye'nin batısındaki çatışmalar IŞİD'i yenme hedefinin dağılmasına yol açmaktadır."

CNN International'a demeç veren Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın ise, “operasyon yapılan kentlerin operasyon öncesi ve sonrası görüntülerini karşılaştırdığımızda, sicilimizin ne kadar temiz olduğu gayet açık görünüyor,” dedi. Türkiye'nin operasyonun başından bu yana amaçları konusunda şeffaf olduğunu belirten Kalın, Afrin'e giren ÖSO unsurlarının evleri yağmaladığına dair iddiaları ciddiye aldıklarını, konuyla ilgili inceleme başlattıklarını söyledi.

Bazı grupların verilen emirlere aykırı davranarak bu tür eylemlere girişmiş olabileceğini ifade eden Sözcü, Türkiye'nin Afrin operasyonunun asıl amacının ilçe halkının güvenliğini sağlamak olduğunu, söz konusu olayların ciddi şekilde incelendiğini vurguladı."Bazı grupların verilen emirlere aykırı davranarak bu tür eylemlere girişmiş olabileceğini" ifade eden Kalın, Afrin'de halkın güvenliğini sağlamak için gerekli önlemlerin alınacağını belirtti.

Birleşmiş Milletler Örgütü bir açıklama yaptı ve Afrin'i terk eden ve artık gıda ile barınma gibi temel ihtiyaçlarını gidermek için yardıma ihtiyacı olan nüfusun yüz binlerle ifade edildiğini, bndan kaygı duyulduğunu  duyurdu.

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), Afrin'de yağmaya karışan iki mensubuyla ilişiğini kestiğini ve yaptırımlara devam edeceğini açıkladı. ÖSO bileşenlerinden "Üçüncü Kolordu'dan" yapılan yazılı açıklamada, Afrin ilçe merkezinde yağmalama suçlarına karışan iki mensubunun ÖSO ile ilişkisinin kesildiği bildirildi.

Suriye Geçici Hükümeti, yaptığı yazılı açıklamada, ÖSO'dan, Afrin'deki sivillerin ve mal varlıklarının korunması için gerekli güvenliğin sağlanmasını istedi. Açıklamada, Afrin ilçe merkezinde yağmaya karışan ÖSO unsurlarının yargılanması ve mağdur edilenlerin haklarının iade edilmesi gerektiği vurgulandı.

Suriye’nin resmî hükümetinin Dışişleri Bakanlığı ise BM'ye yolladığı mektupta, Türkiye'nin Afrin'den ayrılması çağrısı yaptı. Mektupta "Türk rejiminin cumhurbaşkanının yaptığı işgalci güçlerinin Afrin'i kontrol ettiği yönündeki açıklaması gayrımeşrudur... Suriye, işgalci güçlerin işgal ettiği Suriye topraklarından bir an önce ayrılmasını talep ediyor" denildi 

ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Albay Robert Manning şöyle konuştu: "Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Orta Fırat Nehri vadisindeki pozisyonlarında ilerlemeye devam ediyor. Ancak öte yandan kuzeybatı Suriye’deki durumdan kaygılıyız... Türkiye’nin meşru güvenlik kaygılarının farkındayız. Ancak öte yandan nüfusun yoğun olduğu bölgelerdeki çatışma ihtimalinden kaygılıyız. Sınır bölgelerinin ötesindeki alanlardaki operasyonlar insani durumun daha da kötüleşmesine neden olacaktır. Sivillerin insani yardıma ve temiz suya ulaşımının engellendiğine ilişkin haberlerden de kaygılıyız.”

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temcilsici Federica Mogherini Zeytin Dalı Harekâtı'ndan ötürü Türkiye'yi eleştirdi. Gelişmelerden "kaygı duyduğunu" belirten Mogherini, Türkiye'yi çatışmaların hafifleyeceği yönünde güvence vermeye çağırdı. Türkiye, Rusya ve İran'ı üzerinde uzlaşmaya varılan çatışmasızlık bölgelerinin taahhüt edildiği şekilde hayata geçirilmesi için güvence vermeye çağıran AB yetkilisi, bunun sahada yaşanacakların da garantisi olduğunu ifade etti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Zeytin Dalı Harekâtı'na ilişkin olarak, "Afrin'in halkı oraya huzur içinde yaşayacak. Biz kendi göbeğimizi kestik. 3 bin 622 terörist etkisiz hale getirildi. Bununla sınırlı kalmayacağız, amacımız işgal değil terör koridorunu ortadan kaldırmak" dedi.

ABD'nin Zeytin Dalı Harekâtı'na gerekli desteği vermediğini söyleyen Erdoğan, "Bir gece ansızın Sincar'a da gireriz oradaki PKK'lıları da temizleriz. Eğer dostsak bize gerekli kolaylığı sağlayacaksınız. Çok daha bu iş uzarsa yeni bir Zeytin Dalı da orada olur. Menbiç, Ayn El Arab ve Tel Abyad ile süreç devam edecek" diye konuştu.

Independent muhabiri Patrick Cockburn, Afrin kent merkezinin kontrol altına alınması sonrası harekatı genişletme sinyali veren Türkiye'nin, Suriye ve Irak'ta "ABD'yle karşı karşıya gelme girişiminde bulunma ihtimalinin düşük olduğunu" yazdı. Yazı, Erdoğan'ın Irak'taki Sincar'a da "ansızın girebilecekleri" yönündeki açıklamasını takiben geldi. Yazıda, şu ifadeler yer aldı: "Erdoğan, YPG'nin 2016'da IŞİD'den aldığı Menbiç ve Kobani'nin bir sonraki hedef olabileceğini öne sürüyor. Ancak, Afrin'den farklı olarak bu iki yer, ABD Hava Kuvvetleri destekli 2 bin kişiden oluşan özel kara kuvvetlerinin elinde... ABD'nin zırhlı araçlarını devriye yolladığı ve Halep ile Fırat arasındaki stratejik bir noktada olan Menbiç yakınlarında ABD ile karşı karşıya gelmeyi istemesi, pek de mümkün görünmüyor."

Cockburn, ayrıca, YPG’nin hava savunması ve ağrı silahtan yoksun olduğu için şehirden çekilerek ağır can kayıplarından kaçındığını ve akıllıca davrandığını, Türkiye’ninse sonuçta bir zafer elde ettiğini yazdı. Şehrin düşmesinden sonra ise bir etnik temizliğin gündemde olduğunu ve gelişmelerin bu açıdan izlenmesi gerektiğini belirtti.

Başbakan yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ ise Cockburn’ün aksine “Terör örgütüne ait bazı sosyal medyada kendilerinin çekildiğine dair haberler yer alıyor. Bir defa kendileri çekilmediler, korktular, kaçtılar'' dedi ve ekledi: “Teröristler ... stratejik olarak ayrılmayı tercih etmiş olsalardı, oradaki silahları mühimmatları alırlardı”

Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Türk Kızılayı'nın Afrin operasyonu sonrası "Suriyeli Kürtler nezdinde itibarı kalmadığını" belirterek, çalışanlarına bölgedeki sivillere daha fazla erişim olanağı verilmesini istedi.

Türk Kızılayı ve AFAD'ın Afrin’de sivillere acil insani yardımlarına başladığını duyuran Bozdağ ise bu açıklamanın aksi yönünde bir twitter mesajı yolladı:" Afrin'de terör örgütünün baskı ve zulmünden kurtulan sivillerin Türk Silahlı Kuvvetleri'ni sevinçle karşıladığını belirtip “gerçek bu iken hala sivil kaygısı dile getirenler,TSK’nın başarısına ve halkın sevincine üzülenlerdir" dedi.

Prusyalı askerî analist Carl von Clausewitz’in bundan 186 yıl önce yayımlanan Savaş Üzerine başlıklı pek meşhur kitabında yer alan o pek meşhur “Savaşın Sisi” (“Nebel des Krieges” ) kavramı geliverdi birden aklımıza. Nedense artık?

Vakanüvis ÖM