Açık Gazete: 15 Mart 2018

Her yıl 21 Mart’ta bütün dünyada coşkuyla kutladığımız Dünya Ormancılık Günü’ne kısı bir zaman kala ormanlarımızın –ve tabii onlarla birlikte gezegenimizin tüm canlılarının– sağlığına ilişkin iki önemli haber var elimizde. Biri iyi, biri kötü. Hangisinden başlayalım?

Peki, önce kötü haber: Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) ile Britanya ve Avustralya’nın önde gelen üniversitelerinden ikisinin (East Anglia ve James Cook Üniversiteleri) ortak araştırması, Climate Change adlı saygın bilim dergisinde yeni yayımlandı. Veriler ürkütücü, hatta tüyler ürpertici de diyebiliriz. Özetle, Gezegen ısındıkça, dünyanın bütün büyük ormanlarındaki yaban hayatın yarısı, yüzyıl sonuna varmadan ebediyen yok olup gidecek! Evet, bütün büyük ormanlar! Ve evet, yaban hayatın yarısı! Gitti gider!
(https://www.theguardian.com/environment/2018/mar/14/worlds-great-forests-could-lose-half-of-all-wildlife-as-planet-warms-report) 

Şöyle söyleyelim: Eğer, âcilen fosil yakıtları (kömür, petrol, gaz) çıkarmayı ve yakmayı hemen bırakma ve en geç 2050’ye kadar % 100 yenilenebilir enerjiye (güneş, rüzgâr, jeotermal) geçme gibi radikal tedbirler siyasi liderler başta olmak üzere topluca alınmazsa durum “yaş”. Dünyanın bütün ülkeleri tarafından 2 yıl önce imzalanan (ve fakat ABD’nin çıkmak istediği, Türkiye gibi birkaç ülkenin de hâlâ onaylamadığı) Paris İklim Anlaşması’nda öngörülen 1,5 derecelik ısınma tavanı aşılırsa, canlılar âlemini gerçek bir facianın beklediğini belirtiyor araştırma. (İşin kötüsü, 1,5 derecelik ısınmanın artık kaçınılmaz olduğu konusunda bilimciler hemfikir.)

Başta Güney Amerika’nın Amazon’ları olmak üzere dünyanın 5 kıtasının (Asya, Afrika, Kuzey Amerika, Avustralya ve Avrupa) olağanüstü zenginlikteki ekosistemlerinde hayat resmen “dumura uğrayacak”. Yani, ağaçlarla bütün öteki bitkilerin yarısından fazlası; memeli, amfibik hayvanların, sürüngenlerin, kuşların ve börtü böceğin de en az yarısı bir daha geri gelmemek üzere bu dünyaya elveda demiş olacak.

Daha fenası da var! Isınan hava ve ona bağlı olarak çığrından çıkan yağmur örüntüleri (artan kuraklık ve fırtınalar) Afrika savanlarını, Bangladeş’in balta girmemiş cengellerini, Brezilya’nın Cerrado-Pantanal’ini, Çin’in Yangçe deltasını, Karaibler’in, Hint Okyanusu’nun ve Avrupa’nın akdeniz sahil şeritlerini de tarumar edecek.

Akdeniz mi dedik? Hani Türkiye’mizin güneyinde ve hatta batısında uçsuz bucaksız kıyılarının, sahillerinin bulunduğu deniz? Evet, ta kendisi: Akdeniz bölgesi ciddi risk altında! Araştırmaya göre, bölgede artan sıcaklıkların, azalan yağış miktarlarıyla birleşmesi; toprak nemliliğinin azalacağı ve kuraklık olasılığının artacağı anlamına geliyor.

Sözkonusu raporun en korkutucu sonuçlarından biri de şu: Ormanlık alanların kesilip yakılarak endüstri ve ticarete “açılması”, devasa boyutlara ulaşan çevre kirlenmesinden kaynaklanan habitat kayıpları, metodolojik olarak bu araştırmada hesaba katılmamış. Demek oluyor ki, habitat yıkımı, istilacı türlerin ve hastalıkların yayılması süüzünden sayyısız hayvan ve bitki türü zaten büyük risk altındayken, bir de insan kaynaklı iklim yıkımını ekleyin: Altıncı Kitlesel Yokoluş çağına girdiğimiz konusundaki kaygılar büsbütün derinleşiyor.

***

Ama, şimdi de iyi haber: İklim yıkımı ve ormanlarla yaban hayatın büyük felakete duçar olması durumu dünyanın her yerini bekleyen bir tehlike değil. Hatta, bazı ülkelerde, tersine, durum fevkalade iyiye gitmekte. Mesela Türkiye’de. Adeta bir mucizeye tanık olmaktayız. İşte belgesi: Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın resmî internet sitesindeki müjdeyi birlikte gözden geçirelim: http://www.ormansu.gov.tr/haber/erdo%C4%9Fan'dan-daha-ye%C5%9Fil-bir-t%C3%BCrkiye-i-%C3%A7in-23-milyon-mektup  

“Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın daha yeşil bir Türkiye için kaleme aldığı mektubu, Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından 23 milyon haneye yollanacak. Orman ve Su İşleri Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan'ın ağaçlandırmaya çok önem verdiğine işaret etti.

Bakan olduğu ilk gün Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan'ın kendisine dünya çapında ağaçlandırma seferberliği başlatması için talimat verdiğini aktaran Prof. Dr. Eroğlu, 2007'de başlattıkları ağaçlandırma çalışmaları kapsamında 2 milyardan fazla fidanı toprakla buluşturduklarını, 2011'de başlattıkları yeni seferberlikle ise dikilen fidan sayısının toplam 4 milyara ulaştığını belirtti.

Geçen yıl yaklaşık 300 milyon fidanı toprakla buluşturduklarını ifade eden Prof. Dr. Veysel Eroğlu, yaptıkları her merasimde vatandaşlara ücretsiz fidan dağıttıklarını, vatandaşların kendi diktikleri fidanlara sahip çıktığını vurguladı. 

21 Mart'ın Dünya Ormancılık Günü olduğunu anımsatan Prof. Dr. Eroğlu, "Daha Yeşil Bir Türkiye'yi Birlikte İnşa Edelim" sloganıyla yeni bir ağaçlandırma seferberliği başlattıklarını bildirdi. Bakan Prof. Dr. Eroğlu, bu konuyla ilgili bir eylem planı da hazırladıklarını vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın teşrifleriyle yeni bir ağaçlandırma seferberliğini 21 Mart Dünya Ormancılık Gününde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde başlatacağız. Ayrıca İstanbul'da tamamladığımız, Central Park'ın 4 katı büyüklüğündeki Kanuni Sultan Süleyman Şehir Ormanı açılışını canlı bağlantı ile gerçekleştireceğiz. Program çerçevesinde, Türkiye geneli ve o il ile alakalı Bakanlığımızın yatırımlarını ihtiva eden bir broşür, tohum ve Sayın Cumhurbaşkanımızın mektubunu posta yoluyla takriben 23 milyon hanedeki vatandaşlarımıza bir zarf içerisinde ulaştıracağız. İlk mektup Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından merasim esnasında postaya verilecek."

“Mektupların PTT tarafından ulaştırılacağını kaydeden Prof. Dr. Eroğlu, zarfın içinde yer alan broşürlerde vatandaşların taleplerini, tavsiyelerini, tenkitlerini ulaştırabilecekleri iletişim bilgilerinin olduğunu da sözlerine ekledi.”

***

İyi haber kötü habere karşı. Görüldüğü gibi yeryüzünde birbirine karşıt iki ana akım mevcut. Bir yandan dünyanın tüm büyük ormanları, bitki ve hayvanlarıyla birlikte –insan kaynaklı iklim yıkımı yüzünden– “öbür dünya”ya göçerken, bunun tam karşısında gülümseyen bir akım yer alıyor: Küresel ısınmanın değil, ulusal serinliğin hüküm sürdüğü yerküre köşesi Türkiye, fosil yakıt enerjisi kullanılarak ağaçlardan üretilmiş kâğıtlardan imal edilmiş 23 milyon zarf ve 23 milyon mektupla, ağaçlandırma seferberliği (hatta devrimi) ile “arş-ı âlâ”ya yükselmeye hazırlanıyor.

Dönme dolap gibi bir dünya bu vesselam – bir tarafı inerken, öbür taraf çıkıyor!

Vakanüvis ÖM