Günün tarihine not düşmezsek olmayacak; Ursula LeGuin 88 yaşında hayatını kaybetti, onu yaptığı bir ödül konuşmasıyla andık;
"Teşekkür ederim Neil* ve bu güzel ödülü verenler, yürekten teşekkürler.
Ailem, temsilcim, editörlerim biliyorlar ki burada bulunmam, benim olduğu kadar onların da yapıp etmelerinin sonucu, bu ödül benim olduğu kadar onların da ödülü. Ve bu ödülü, edebiyattan onca zamandır dışlanan bütün yazarlar, sevgili fantastik kurgu ve bilimkurgu yazarı dostlarım -güzel ödüllerin son 50 yıldır gerçekçi denenlere gidişini izleyen imgelemin yazarları- için sevinçle kabul ediyor ve onlarla paylaşıyorum.
Bence, şu anki yaşayışımızın alternatiflerini görebilen, korkuya kapılmış toplumumuzun ve takıntılı teknolojilerinin içyüzünü varoluşun başka yollarına kadar görebilen ve hatta umut için gerçek dayanaklar hayal edebilen yazarların seslerini isteyeceğimiz zor zamanlar geliyor. Özgürlüğü anımsayabilecek yazarlara ihtiyaç duyacağız. Şairlere, hayalperestlere: Daha büyük bir gerçekliğin gerçekçilerine.
Şu an, bence bir piyasa metasının üretimiyle sanat pratiği arasındaki farkı bilen yazarlara ihtiyacımız var. Şirket kârını ve reklam gelirini maksimize etmek için satış stratejilerine uygun yazılı malzemeler geliştirmek, sorumlu kitap yayıncılığıyla ve yazarlıkla pek de aynı şey değil. (Teşekkür ederim alkışlayan cesur kişiler.)
Yine de yazı işleri üzerindeki kontrolün satış birimlerine verildiğini görüyorum; kendi yayıncılarımın, şapşal bir cehalet ve açgözlülük paniğiyle, bir elektronik kitap için halk kütüphanelerinden, müşterilerinden istediklerinin altı, yedi katı para istediklerini görüyorum. Bir vurguncunun bir yayıncıyı itaatsizliği için cezalandırdığını, yazarların şirket fetvalarıyla tehdit edildiğini daha yeni gördük; ve görüyorum ki birçoğumuz, kitapları yazan, kitapları yapan üreticiler, bunu kabul ediyoruz. Meta vurguncularının bizi deodoran gibi satmasını ve neyi yayınlayıp neyi yazacağımızı söylemelerini. (Ben de seni seviyorum, canım.)
Kitaplar, biliyorsunuz, sadece meta değildir. Kâr güdüsü, çoğu kez sanatın amaçlarıyla çatışır. Kapitalizm içinde yaşıyoruz. İktidarından kaçılamaz gibi geliyor. Kralların ilahi kudreti de öyle geliyordu. Her türlü insan iktidarına insanlar tarafından direnilebilir ve bu iktidar değiştirilebilir. Direniş ve değişim çoğu kez sanatta başlar ve daha da çok bizim sanatımızda -sözcüklerin sanatında- başlar.
Uzun, iyi bir kariyerim oldu. Yalnız değildim. Şimdi burada, kariyerimin sonunda, Amerikan edebiyatının satılıp ortada bırakıldığını görmek istemiyorum. Biz hayatını yazarak ve yayıncılık yaparak kazananlar, hasıladan hakkımıza düşen payı istiyoruz -bunu talep etmeliyiz. Ama bizim güzel ödülümüzün adı kâr değil. Onun adı özgürlük.
Teşekkür ederim."
* Le Guin, ödül için sunuş konuşmasını yapan yazar Neil Gaiman'a teşekkür ediyor.
* Le Guin'in İngilizce konuşmasını Parker Higgins metne döktü; electricliterature.com yayınladı; Bianet’ten Tolga Korkut Türkçeleştirdi.
* Konuşmanın video kaydını izlemek için tıklayın. www.youtube.com/watch?v=Et9Nf-rsALk
* Ödül Le Guin'e "Amerikan edebiyatı üzerindeki dönüştürücü etkisi" nedeniyle verildi.
(1) ABD Ulusal Kitap Ödülleri 1950'den beri veriliyor. 2013 Seçkin Katkı Madalyası'nı Edgar Lawrence Doctorow almıştı. ÖSeçkin Katkı Madalyası ise 1988'den beri veriliyor. ilk ödülü Jason Epstein almıştı. Ödüller ayrıca ömür boyu başarı, yılın kitabı, kurgu roman, kurgu dışı, şiir ve gençlik kitabı kategorilerinde veriliyor.
İstanbul'da yapılacak olan bir diğer ilgi çekici etkinlik, Hayal Gücü ve Ütopya'yı, Mayıs 68, 50. yıldönümünde gecenin moderatörlüğünü yapan Ali Akay ile konuştuk.
Oyun Arası'nda ise bu hafta, 40. program oluyor. Oyun müziklerini dinlemeye devam ediyoruz.
Çıplak Ayakla Dans'ta ise Igor Stravinsky nin "Bahar Ayini"nden bi bölüm çalıyoruz.
Hugh Masekela, ise bu hafta çarşambadan itibaren bize katıldı. Güney Afrika'da "cazın babası" olarak tanınan efsane trompetçi Hugh Masekela, 78 yaşında hayatını kaybetti. Masekela'nın "1977" şarkısı, Güney Afrika'da ırk ayrımcı Apartheid rejimine karşı hareketle özdeşleşmişti.
